Overleg:Lysippus van Sicyon

Lysippos van Sicyon

De volgende tekst komt van het artikel Lysippos van Sicyon dat nu tot doorverwijzing naar deze pagina herleid werd. Nochtans bevat deze tekst elementen die hier niet aan bod komen. Daarom zou dit nog moeten geïntegreerd worden in dit artikel. Ik heb echter geen verstand van Griekse kunstenaars, het zal dus voor een collega zijn.. - déRahier ^overleg 17 feb 2009 19:11 (CET)

-- begin tekst --

Lysippos (Gr.) of Lysippus (Lat.) van Sikyon (Korinthe) was een Griekse beeldhouwer.

Lysippos van Sicyon was de meest bekende beeldhouwer van de Peloponnesos in de 4de eeuw voor Christus. Over zijn leven is weinig bekend. Deze is vooral beschreven geweest door Plinius in zijn Naturalis Historia, waarin hij beweerde dat Lysippos eerst als kopersmid aan het werk was geweest.

Biografie

Werk en invloeden

Er is onenigheid over de precieze geboorte- en sterfdatum van Lysippos, maar wat wel kan gezegd worden, is dat hij een lange en productieve carrière heeft gekend, die waarschijnlijk plaatsvond tussen 370 en 310 voor Christus. Volgens de overlevering heeft hij waarschijnlijk 1500 beelden vervaardigd. Deze bestonden uitsluitend uit brons en zijn bekend geworden via Romeinse kopieën. Volgens Plinius heeft Lysippos geen leermeester gehad. Volgens de overlevering antwoordde Lysippos op de vraag wie zijn leermeester was, dat deze de natuur was. Hij wou zijn beelden dus zo natuurgetrouw mogelijk maken, niet zozeer in proportie, maar in beweging. Wel kan uit de werken van antieke schrijvers afgeleid worden dat Polykleitos en Euphranor een invloed hebben gehad op het werk van Lysippos. De Doruphoros van Polykleitos aanzag hij als een meesterwerk. Euphranor maakte een studie over proportionele verhoudingen, en deze moet zeker invloed hebben gehad op Lysippos. De invloed van Skopias op het werk van Lysippos is wel zeer duidelijk. Er zijn heel wat gelijkenissen in hun stijl te vinden. Voorts werd hij waarschijnlijk ook beïnvloed door de Attische school, wiens beelden slanker waren dan die van Polykleitos.

Lysippos wordt gezien als één van de belangrijkste kunstenaars van de vierde eeuw voor Christus, naast Skopas en Praxiteles. Door sommigen werd hij aanzien als een groot hervormer en vernieuwer in de Griekse kunst. Anderen menen dat in zijn kunst elementen van verschillende kunstenaars vervat zijn. Hij werd vooral belangrijk geacht door zijn gewijzigd proportieschema. In zijn eigen tijd werd hij ook al voor zijn beeldhouwkunst geprezen. Hij werkte aan het hof van Alexander en was de enige beeldhouwer die portretten van de koning mocht maken. Deze portretten, maar ook die van anderen, probeerde hij zo natuurgetrouw mogelijk te maken. Van de Alexanderportretten is geen origineel werk overgebleven. Onder deze Alexanderportretten schijnt de Azara Herme van Lysippos een zeer natuurgetrouw portret van de koning te zijn geweest. Zijn portretkunst zou een grote invloed hebben op de kunst in de volgende eeuwen. Hij had oog voor de kleinste details, zoals het levendig weergeven van het haar, wat echter niet meer zichtbaar is in de kopieën. Voorts maakte hij ook omvangrijke composities van Alexander, zoals bijvoorbeeld een reusachtig gedenkteken, dat Alexander uitbeeldde met ruiters en infanteristen in de slag bij Granikos, of een bronzen groep die de koning tijdens een gevaarlijke leeuwenjacht voorstelde. Deze zijn slechts via de literatuur tot ons gekomen.

Bekende werken

Zijn bekende beeld Apoxyomenes, een jongeling die het stof van het palaestra van zijn lichaam schraapte, dateert van ongeveer 330 voor Christus en toont duidelijk de eigen stijl van Lysippos. Dit is het enige werk dat door middel van overlevering met volledig zekerheid aan de kunstenaar kan toegeschreven worden. Het beeld verschilt duidelijk van het werk van Polykleitos in dit opzicht dat de verhouding hoofd-lichaam één zevende was in plaats van één achtste. Voorts maakte Lysippos het lichaam slanker en verfijnder. Wat zeer vernieuwend was aan zijn Apoxyomenes is de positie van de armen. De gestrekte arm verplicht het publiek rond het beeld te wandelen om de volledige actie van de atleet te begrijpen. De gehele houding zorgt ervoor dat het beeld levendig en beweeglijk overkomt. De Apoxyomenes van Lysippos toont niet zozeer een lichaam dat in ieder onderdeel juist is, maar eerder één dat beantwoord aan de natuurlijke werkelijkheid, van hoe het lichaam overkomt wanneer het zich beweegt. Lang werden Griekse beelden opgebouwd in een vlak, om vanuit één perspectief te bekijken. De Apoxyomenes toonde haar schoonheid vanuit eender welk perspectief.

De Herakles is ook een bekend werk van Lysippos, en het enige werk in Magna Graecia. Zijn Herakles is gekend door twee goede kopieën van zijn werk. Andere godenfiguren die met zekerheid aan Lysippos kunnen toegeschreven worden, zoals de Zeus van Lysippos zijn echter niet bewaard gebleven. De Zeus is wel gekend via een afbeelding op een munt van Sikyon. Andere beelden die waarschijnlijk door Lysippos vervaardigd zijn, zijn de jongeling met linkerbeen op een steen, rustende Hermes, Hermes die zijn sandaal knoopt, en de boogspannende Eros. Lysippos zou ook heel wat beelden van triomferende atleten hebben gemaakt, maar ook deze zijn niet bewaard gebleven.

Hiernaast zijn nog heel wat andere beelden gevonden die dezelfde stijlkenmerken vertonen als de Apoxyomenes of Lysippos' Herakles-figuren, maar slechts weinig beelden kunnen met zekerheid aan Lysippos zelf toegeschreven worden. Het is wel duidelijk dat hij een sterke invloed op andere beeldhouwers heeft gehad.

Na zijn dood

Lysippos invloed blijft nog vele jaren na zijn dood bij verschillende kunstenaars naleven. Zijn drie zonen Euthykrates, Boëdas en Daippos vormden samen met nog andere leerlingen, waaronder de bekende Chares, Eutychides en Phanis, de school van Lysippos. Bekende werken van zijn leerlingen zijn de kolos van Rhodos van Chares, de worstelaarsgroep van Florence, de stadsgodin van Antiochië van Eutychides en meisje uit Antium van Phanis. In deze werken zijn de stijlkenmerken van Lysippos duidelijk aanwezig, wat het soms moeilijk maakt om de werken aan de juiste kunstenaar te linken. Zijn school zou doorheen de hele 3e eeuw voor Christus een grote invloed hebben uitgeoefend.

-- tot hier tekst afkomstig uit Lysippos van Sicyon --

Wat jammer dat dat artikel zo recent is aangemaakt en er niet goed gekeken is of het al bestond, heel veel werk van mensen voor niets. Het bevat zeker bruikbaar materiaal, ik zal ernaar kijken. Groet, Satrughna 17 feb 2009 20:28 (CET)

Inmiddels afgerondSatrughna 19 feb 2009 21:20 (CET)