Overleg:Mantelorganisatie

Redactie

Ik heb de interessante tekst (dat van de MLPN en de BVD wist ik niet eens) een beetje geredigeerd. Eén vraag: met de zin "En ook het Volkscongres Groningen werd als mantelorganisatie van de CPN afgeschilderd toen het onverwacht breed gedragen bleek te worden" lijkt gesuggereerd te worden dat dit congres niet echt een mantelorganisatie van de CPN was. Is dat ook zo? De allerlaatste zin — "Een voorbeeld van de diskwalificatie van een organisatie is de relatie van het Medisch Comité Nederland-Vietnam (1968-1975) met de CPN" — begrijp ik niet helemaal. Volgens mij moet die iets duidelijker worden geformuleerd. Groet, Marrakech 21 apr 2009 21:50 (CEST)

Nee, de CPN was de initiatiefnemer van het Volkscongres. Ook tot haar eigen verrassing werd het initiatief vervolgens breed opgepikt waardoor het aantal deelnemende groepen sterk verbreed werd. Via de (papieren) archieven moet wel na te gaan zijn welke groepen allemaal deelnamen maar in ieder geval behoorden de vakbonden en de PvdA niet tot de officiële deelnemers van het Eerste VolksKongres. Aangezien zij daar intern veel kritiek op kregen EN omdat de CPN veel sympathie won vanwege haar initiatief begon de top het vervolgens maar als CPN-manterorganisatie af te schilderen. "De PvdA" en "De Vakbond" namen ook niet aan de later congressen deel, lokale afdelingen echter wel.

Voor het verhaal van het Medisch Comité zie de bijgevoegde link, daarin wordt het hele verhaal uit de doeken gedaan wat echter te complex en te lang is voor het onderhavige lemma. Eddy Landzaat 21 apr 2009 22:51 (CEST)

Definitie

De definitie die in dit artikel wordt gegeven van de term mantelorganisatie is:

Een mantelorganisatie is een zelfstandige organisatie die behoort tot het netwerk van een andere organisatie.

Dat verschilt van de betekenis zoals ik die ken. Ik heb echter op dit moment geen goed woordenboek tot mijn beschikking, zodat ik niet kan controleren of mijn idee juist is.

1. Volgens mij heeft de term mantelorganisatie alleen betrekking op organisaties met een (al of niet verholen) politiek karakter.
   Stel dat er een bedrijf "Sony Nederland B.V." bestaat, die onderdeel is van de Japanse multinational Sony, dan is "Sony Nederland B.V." een (min of meer) zelfstandige organisatie die behoort tot het netwerk van Sony.
   Ander voorbeeld: De Nederlandse importeur van Volkswagen is (voor zover ik weet) geen onderdeel van het Volkswagenconcern. Maar het behoort wel tot het netwerk van Volkswagen. Dus het voldoet aan de gegeven definitie voor 'mantelorganisatie'. Toch is die importeur uiteraard geen mantelorganisatie in de gangbare betekenis van dat woord. De gegeven definitie schiet dus tekort.
2. Volgens mij houdt de term mantelorganisatie in, dat er een andere organisatie is die controle heeft over de mantelorganisatie, of tenminste een zeer sterke invloed op het beleid van die organisatie. Dit gaat dus verder dan een gemeenschappelijk ideologisch gedachtengoed. Een omroeporganisatie of tijdschrift op socialistische grondslag kan nauwe ideologische verwachtschap hebben met een socialistische politieke partij, daarmee is de ene organisatie nog geen mantelorganisatie van de andere. Het kan slechts een mantelorganisatie van die socialistische partij genoemd worden als kopstukken uit die partij het feitelijk grotendeels voor het zeggen hebben in die mantelorganisatie. De term 'mantelorganisatie' duidt op een asymmetrische relatie. Twee gelijkwaardige organisaties met dezelfde ideologie die nauwgezet samenwerken kunnen geen mantelorganisaties genoemd worden, als de macht gelijkelijk over beide organisaties verdeeld is.
   Dit houdt tevens in dat het uiteindelijke doel van de mantelorganisatie ligt in de belangen van die achterliggende organisatie.
3. Een essentieel kenmerk van wat de term mantelorganisatie inhoudt is volgens mij, het heimelijke karakter van de relatie tussen de mantelorganisatie en de organisatie waar het beleid wordt bepaald. Vanwege deze heimelijkheid, wordt de term 'mantelorganisatie' praktisch altijd als een negatieve kwalificatie gebruikt en zal geen enkele organisatie zichzelf officieel als een mantelorganisatie aanmerken. Dit houdt in dat een tijdschrift of vereniging die openlijk de leidende rol van een bepaalde politieke organisatie erkent, nooit een mantelorganisatie kan zijn, omdat ze zich openlijk als ondergeschikte organisatie of afdeling van de sturende organisatie aanmerken.

Daarom heb ik bedenkingen bij de volgende zinnen uit het artikel:

Hoewel de meeste mantelorganisaties goed functioneren en redelijk succesvol zijn, ...

Door de praten over 'de meeste' wordt gesuggereerd dat het objectief is vast te stellen of een organisatie een mantelorganisatie is en hoeveel mantelorganisaties er precies zijn. Maar aangezien deze organisaties per definitie zelf zeggen dat ze geen mantelorganisatie zijn, bestaat daar altijd verschil van mening over, en kun je dat nauwelijks objectief vaststellen.

"...heeft het woord mantelorganisatie tegenwoordig een tamelijk negatieve bijklank.

Dit suggereert dat het woord vroeger geen negatieve bijklank had. Dat vraag ik me af. Wanneer was dat dan en wanneer heeft de omslag naar een negatieve klank plaatsgevonden? Het lijkt me waarschijnlijker dat het woord altijd al een negatieve klank heeft gehad. Er kan eventueel een trefwoord-zoekactie worden gedaan naar online archieven van oude dagbladen, om te zien of het daar in niet-negatieve zin wordt gebruikt.

Samenvattend: Volgens mij moet de definitie van het woord mantelorganisatie de volgende aspecten noemen:

• het politieke karakter;
• het feit dat het beleid van de mantelorganisatie geheel of grotendeels door een andere organisatie wordt bepaald en/of de organisatie als heimelijk doel heeft de doelen van een andere organisatie na te streven;
• de heimelijkheid waarmee de beleidsinvloed van die andere organisatie wordt omkleedt.

Graag reactie. Johan Lont (voorbehoud) 19 mei 2009 16:31 (CEST)

Wat betreft de definitie staat het in de eerste alinea duidelijk genoeg omschreven. Er zijn echter meer mantelorganisaties dan in de politiek alleen. Kramers woordenboek noemt echter alleen de politieke context.

Wat betreft de "negatieve bijklank". In het verleden was de term "mantelorganisatie" zonder meer negatief en vaak verbonden aan al dan niet linkse organisaties. De scherpe randjes zijn daar nu wel vanaf en nu heeft de term alleen nog een negatieve bijklank. Veel minder negatief dan eerst dus. Eddy Landzaat 19 mei 2009 17:25 (CEST)

Verkeerde definitie

Veel van de opmerkingen hierboven van Johan Lont snijden nog altijd hout: de in het artikel gegeven definitie van mantelorganisatie is onjuist en onvolledig. Mantelorganisaties zijn juist qualitate qua niet zelfstandig. Bovendien ontbreekt in de definitie dat een mantelorganisatie geen openheid betracht over haar band met de moederorganisatie. Mijn voorstel is daarom de huidige definitie te vervangen door de volgende:

Een mantelorganisatie (ook wel massa-organisatie, voorhoede-organisatie of frontorganisatie genoemd) is een organisatie die schijnbaar zelfstandig opereert, maar in werkelijkheid door een andere organisatie — bijvoorbeeld een veiligheidsdienst, een onderneming, of een religieuze of politieke groepering — wordt gecontroleerd. Kenmerkend voor mantelorganisaties is dan ook dat zij niet uitkomen voor hun ware doelstellingen.

De rest van de tekst kan hier dan vervolgens aan worden aangepast. Groet, Marrakech (overleg) 20 feb 2011 16:59 (CET)

Bewerking teruggedraaid

En weer iemand die zonder uitleg bewerkingen terugdraait. Bedankt The Banner, lekker horkerig.Bor Komorovski (overleg) 11 aug 2018 15:01 (CEST)

Een negatieve en bronloze bewerking. The Banner Overleg 11 aug 2018 17:13 (CEST)