Overleg:Represaille (internationaal recht)

Oorlog als uiterste represaillemaatregel?

In het artikel staat de volgende zin: « Waar vroeger de oorlog als uiterste represaillemaatregel geoorloofd was, is dat met het algemene geweldverbod in het Handvest van de Verenigde Naties niet langer het geval … Geweld, of het dreigen met geweld, is niet toegestaan als represaille. » Als bron wordt gegeven het lemma 'Represaille' in de Nieuwe Geïllustreerde Lekturama Encyclopedie [1984?]. Ik heb niet de beschikking over deze bron, maar de informatie lijkt hoe dan ook fout.

1. Immers, zoals het artikel terecht stelt is een represaillemaatregel een maatregel die op zichzelf onrechtmatig is, maar waarvan de onrechtmatigheid weggenomen wordt doordat zij volgt op een eerdere onrechtmatigheid van de tegenpartij en doordat zij proportioneel is. In de vroegmoderne periode van het volkenrecht (ca. 1648-1945) was oorlog echter op zichzelf niet onrechtmatig. Een staat die vond dat haar belangen geschonden waren had dus het volste recht om middels oorlog haar belangen af te dwingen. Een oorlogsverklaring n.a.v. een eerdere onrechtmatigheid was dus geen represaille avant le lettre maar een zelfstandige rechtsmiddel dat de staat ter beschikking stond naast andere rechtsmiddelen als, bijvoorbeeld, de represaille.
2. Zie bijvoorbeeld Oppenheim II 1906, p. 41: « Reprisals in time of peace must not be confounded with reprisals between belligerents. Whereas the former are resorted to for the purpose of settling a conflict without going to war, the latter are retaliations to force an enemy guilty of a certain act of illegitimate warfare to comply with the laws of war. » Hij vervolgt op p. 41: « States will have recourse to reprisals for such international delinquencies as they think insufficiently important for a declaration of war, but too important to be entirely overlooked. » [mijn onderstrepingen]
3. Ook Wheaton 1846, p. 339-340 schrijft: « Every State has therefore a right to resort to force, as the only means of redress for injuries inflicted upon it by others … Each State is also entitled to judge for itself what are the nature and extent of the injuries which will justify such means of redress. Among the various modes of terminating the differences between nations, by forcible means short of actual war, are the following:— … 4. By making reprisals » [mijn onderstrepingen]. Hij vervolgt op p. 340: « This last seems to extend to every species of forcible means for procuring redress, short of actual war, and, of course, to include all the others above enumerated » [mijn onderstreping].
4. Ook Holtzendorff II 1887, p. 78 & 80 maakt dit onderscheid: « Die wesentlichen Bestandtheile des Vertretungsrechtes sind folgende: … 4. Das Recht, Krieg zu führen und Frieden zu schließen und auch außerhalb des Kriegszustandes in Gemäßheit der allgemein geltenden Regeln Gewaltmaßregeln (z.B. Repressalien) zur Anwendung zu bringen » [mijn onderstrepingen]. Ook in Holtzendorff IV 1889, p. 72ff worden de represailles ingedeeld bij « Die Staatsstreitigkeiten und ihre Entscheidung ohne Krieg » [mijn onderstreping].

M.a.w. het lijkt erop dat de Nieuwe Geïllustreerde Lekturama Encyclopedie (NGLE) verkeerd geparafraseerd is. Immers, hoewel represailles wél samen konden gaan met het gebruik van geweld (of het dreigen met geweld) werd de oorlog als zodanig als een aparte categorie van geschilbeslechting gezien – en belangrijker nog is dat de oorlog niet als onrechtmatigheid werd gezien. Het lijkt mij dat in het lemma te snel de stap van represailles met geweld naar → oorlog als represaillemaatregel is gemaakt. Het zou interessant zijn om te vernemen wat de NGLE hier daadwerkelijk over schrijft. Met vriendelijke groet, Perudotes (overleg) 17 apr 2019 19:38 (CEST)

Ik denk niet dat er onjuist geparafraseerd is, maar een meer gespecialiseerde bron 'wint' het natuurlijk al gauw van een algemene encyclopedie. Voor alle helderheid, deze encyclopedie, feitelijk een soort Winkler Prins-kloon, stelt: "Vroeger was het uiterste middel der represaille de oorlog". Daar kon ik weinig anders van maken dan wat er in ons artikel stond, nl. de oorlog als uiterste represaillemiddel. Dat lijkt inderdaad in tegenspraak te zijn met de hierboven geciteerde bronnen. Paul B (overleg) 28 mei 2019 14:31 (CEST)