Algemeen Rijksarchief (België)

Gevel van het Algemeen Rijksarchief te Brussel

Het Algemeen Rijksarchief (België), is de hoofdzetel van het Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën. Het bevindt zich in de Ruisbroekstraat te Brussel, op 5 minuutjes wandelen van het Centraal station en de Zavel. Het Algemeen Rijksarchief bewaart meer dan 70 kilometer archief.

Welk archief wordt er bewaard ?

Het Algemeen Rijksarchief bewaart archief van de centrale instellingen van de Spaanse, Oostenrijkse en Bourgondische Nederlanden tot 1795, van centrale overheidsinstellingen uit de Franse tijd (1795-1815) en van de Nederlanden (1815-1830). Het bewaart ook het archief van centrale instellingen van de nationale - later federale - regering, vanaf de oprichting van België (1830) tot heden, met uitzondering van het archief van de ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken. Het gaat onder meer over :

• archief van regeringsorganismen en van de collaterale raden (Raad van State, Geheime raad, Raad van Financiën) en hun rechtsopvolgers (Koninklijke Raad van Filips V, Algemene Regeringsraad onder Jozef II).
• het archief van de Rekenkamers.
• het archief van de secretarieën die de landvoogd en de Regeringsraad bijstonden (Audiëntie, Secretarie van State en Oorlog, Duitse Staatssecretarie).
• archief van ondergeschikte instellingen, opgericht tijdens de Oostenrijkse tijd om de aanpak van specifieke problemen over te nemen van de collaterale raden (Jointe voor de Amortisaties, Comité voor de opheffing van de jezuïetenorde in de Nederlanden, Comité voor de Religiekas, enz.)
• archief van gerechtshoven: Grote Raad voor de Nederlanden te Mechelen, Raad van Beroerten, enz.
• archief in verband met de aanleg van het Warandepark en van het Koningsplein, het Huis van Karel van Lotharingen, het Officie van de Hofwerken, enz.

Naast archief van overheidsorganismen bewaart het Rijksarchief ook heel wat privé-archief, bijvoorbeeld van politici of van invloedrijke families. Zo bewaart het Rijksarchief onder meer:

• archief van de huizen van Arenberg, de Merode, d’Ursel, enz.

Vermelden we eveneens:

• cultureel archief: archief over het beheer van De Munt (Brussel, 1771-1816), enz.
• kaarten, plannen, etsen, manuscripten.
• meer dan twee miljoen individuele vreemdelingendossiers, die sinds 1839 door de Openbare Veiligheid werden opgemaakt in verband met het toezicht op alle vreemdelingen op Belgische grondgebied.
• de verzameling zegelafgietsels (de tweede grootste ter wereld).
• digitale documenten (parochieregisters) die via de digitale leeszaal kunnen worden geraadpleegd.
• verschillende werken over de geschiedenis van België en meer bepaald van Brabant, naast diverse gedrukte bronnen zoals oude pamfletten, edicten, ordonnanties; tijdschriften over archivistiek en inventarissen van het archief dat in andere Belgische en buitenlandse archiefdiensten wordt bewaard.
• enz.

Het Algemeen Rijksarchief beschikt over een openbare leeszaal. Vorsers, historici, studenten, amateurheemkundigen en -genealogen kunnen hier gegevens opzoeken, uiteraard met inachtneming van de wettelijke bepalingen in verband met de bescherming van de persoonlijke levenssfeer.

In de inkomhall van het gebouw kan het publiek regelmatig tentoonstellingen bezoeken waarmee de instelling haar archiefverzamelingen wil valoriseren.

Regelmatig worden ook colloquia en studiedagen gehouden voor een specifiek deelnemerspubliek.

In het gebouw van het Algemeen Rijksarchief hebben houden ook de nationale coördinatiediensten van het Rijksarchief kantoor.

Digitale leeszaal

Sinds 2009 kunnen de parochieregisters en registers van de burgerlijke stand van de verschillende Belgische provincies geleidelijk allemaal als digitale beelden worden geraadpleegd in de 19 leeszalen van het Rijksarchief, waaronder in het Algemeen Rijksarchief.

Zie ook

Bibliografie

• De Mecheleer L., Overzicht van de archieftoegangen in de leeszaal van het Algemeen Rijksarchief : Toestand op 1 januari 2008, reeks Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën : Gidsen. Volume 67, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2008. Raadpleegbaar via de internetsite van het Rijksarchief.

• Vanrie A., Guide des fonds et collections des Archives générales du Royaume. Archives scabinales et communales du Brabant, reeks Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën : Gidsen. Volume 16, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1995, 607 blz.

• Soenen M., Guide des fonds et collections des Archives générales du Royaume. Institutions centrales des Pays-Bas sous l'Ancien Régime., reeks Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën : Gidsen. Volume 15, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1994, 589 blz.

• Muret P., Guide des fonds et collections des Archives générales du Royaume. Archives ecclésiastiques du Brabant : Doyennés, paroisses, collégiales reeks Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën : Gidsen. Volume 17, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1994, 2 volumes.

• Van Nieuwenhuysen A., complété par Laurent R., Guide des fonds et collections des Archives générales du Royaume : Archives de familles et de particuliers, reeks Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën : Gidsen. Volume 29, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1999, 233 blz.

• D'Hoore M., Archives de particuliers relatives à l'histoire de la Belgique contemporaine (de 1830 à nos jours), reeks Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën : Gidsen. Volume 40, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1998.

• Vanden Bosch H., Amara M. et D’Hooghe V., sous la direction de Tallier P.-A., Guide des sources de la Première Guerre mondiale en Belgique, (Publ. 4921), Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2010, 1057 blz.

Gerelateerd artikel

• Rijksarchief (België) (Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën)

Externe links

• Officiële website van het Rijksarchief in België
• Overzicht van de archieftoegangen in de leeszaal van het Algemeen Rijksarchief
• Zoekwijzer over de individuele vreemdelingendossiers afkomstig van de Openbare Veiligheid (Vreemdelingenpolitie) (1835-1943)