Antimonaat

In de chemie is een antimonaat een verbinding waarin naast antimoon- ook aan antimoon gebonden zuurstof-atomen voorkomen, ${\ce {SbO4^{3-}}}$ is een voorbeeld. Antimoon heeft hierin oxidatiegetal +5. De verbindingen kunnen beschouwd worden als zouten van de hypothetische zuren antimoonzuur ${\ce {(H3SbO4)}}$ en pyro-antimoonzuur ${\ce {(Sb2O7^{4-})}}$ of als mengsels van metaaloxides en antimoonpentoxide, ${\ce {Sb2O5}}$.

Vanuit historisch oogpunt bezien werden antimonaten beschowd als analogen van de fosfaten en formules als ${\ce {LiSbO3.3H2O}}$ en ${\ce {Na2H2Sb2O7.5H2O}}$ werden gebruikt om de stoffen te beschrijven. Ze werden respectivelijk geklassificeerd als meta- en pyro-antimonaten. Met de mogelijkheden die röntgendiffractie bood, werd duidelijk dat ${\ce {LiSbO3.3H2O}}$ geschreven moet worden als ${\ce {LiSb(OH)6}}$ met het anion ${\ce {Sb(OH)6^{-}}}$. De natriumverbinding blijkt met een vergelijkbare formule geschreven te moeten worden als ${\ce {NaSb(OH)6}}$.

Hieronder zijn een aantal voorbeelden verzameld van antimonaten en de structuur van die verbindingen:

${\ce {Li3SbO4}}$		Lithiumantimonaat		Een natriumchloride superstructuur met eenheden ${\ce {Sb4O16^{12-}}}$
${\ce {NaSbO3}}$		Natriumantimonaat		Ilmeniet-structuur met een hexaganole dichtste bolstapeling van zuurstof-atomen. De natriuum- en antimoon-atomen bezetten ieder een derde van de octaedrische holtes daarin.
${\ce {Mg(SbO3)2}}$		Magnesiumantimonaat		De structuur komt overeen met die van rutiel, met dien verstande dat er twee verschillende kationen in het rooster voorkomen.
${\ce {AlSbO4}}$		Aluminiumantimonaat		De structuur komt overeen met die van rutiel, de kationen zijn willekeurig in het rooster verdeeld.
${\ce {Pb2Sb2O7}}$		Loodantimonaat		De verbinding is ook bekend onder de naam Napels geel en heeft de structuur van pyrochloor.
${\ce {Ca2Sb2O7}}$		Calciumantimonaat		De verbinding heeft de structuur van weberiet.
${\ce {FeSbO4}}$ of ${\ce {Fe2O3.Sb2O5}}$		IJzer(III)antimonaat		De verbinding heeft de structuur van rutiel.

Chemische nomenclatuur

De IUPAC-regels geven aan dat verbindingen van anionen met antimoon(V) beschreven worden als antimonaat(V) ofwel als antimonaat, gevolgd door de lading van het ion. Zo wordt het ion ${\ce {Sb(OH)6^{-}}}$ ofwel benoemd als hexahydridoxidoantimonaat(V) ofwel als hexahydroxidoantimonaat(1−).