Odessa (stad)

Odessa (Oekraïens: Odesa, Jiddisch: Ades) is een havenstad in de Oekraïne aan de Zwarte Zee. Het inwoneraantal bedraagt ongeveer 1,1 miljoen. Odessa ligt op de heuvels rondom een kleine haven, en is de op vier na grootste stad in de Oekraïne. Het is de grootste stad aan de Zwarte Zee.

Ten tijde van de Sovjetunie werd de haven ook gebruikt door de sovjet-marine. Tegenwoordig huisvest het de Marinebasis van de Oekraïne en de nationale vissersvloot. Andere industrieën in de stad zijn scheepsbouw, olieraffinaderijen, chemische fabrieken, metaalbewerking en voedselverwerking. Het is de belangrijkste handelsstad in de Oekraine.

In het tsaristische Rusland was Odessa de derde stad, na Moskou en Sint Petersburg. Net als Sint-Petersburg, dat bijna een eeuw ouder is, was Odessa bedoeld als een venster op het westen. Stichteres was Catharina de Grote in 1794. Er zijn sterke Franse en Italiaanse invloeden. Een van de eerste gouverneurs was een Fransman: hertog Emmanuel Richelieu (1805-1814, daarna werd hij in Frankrijk minister).

Odessa was gedurende anderhalve eeuw een van de centra van de Joodse gemeenschap, getuige de vele verwijzingen in de klezmer muziek. De Joodse schrijver Isaak Babel vereeuwigde de stad in zijn Verhalen uit Odessa. Andere schrijvers die met Odessa verbonden zijn, zijn Poesjkin en Konstantin Paustovski. Ook in de film is Odessa onsterfelijk gemaakt, dank zij de trappenscène in Eisensteins film Pantserkruiser Potemkin.

De meeste Odessieten spreken Russisch (en voelen zich ook Russen), alhoewel Oekraïens de officiële taal is. Het moderne Odessa is zichzelf aan het herbouwen en de binnenstad wordt langzaam maar zeker het centrum van activiteit met een mengeling van mensen van uiteenlopende etnische achtergronden.