Arno Holz

Arno Holz (Rastenburg, 26 april 1863 - Berlijn, 26 oktober 1929) was een Duits schrijver, dichter en toneelschrijver. Zijn belangrijkste werk wordt gerekend tot het naturalisme, met invloeden vanuit het impressionisme.

Leven en werk

Holz was de zoon van een apotheker. In 1875 verhuisde de familie naar Berlijn, waar hij in 1881 begon te werken als freelance-journalist. Daarnaast begon hij te schrijven. Hij werd sterk beïnvloed door Gerhart Hauptmann, die hij in Berlijn had ontmoet binnen de naturalistische literatuurclub Durch en door Émile Zola.

Samen met zijn vriend Johannes Schlaf ontwikkelde hij zijn theorie van het 'consequente naturalisme', steunend op fotografisch-fonografische methodes. De basisformule was 'Kunst = Natuur - X', waar X stond voor de materialen waarmee kunst gemaakt werd. In zijn ideale kunstopvatting is de invloed van X minimaal en wordt de natuurlijke situatie zo dicht mogelijk benaderd. Hij was een der eersten in Duitsland die het grootsteedse omgeving in de literatuur invoerde. Zijn beste milieu-schilderingen kenmerken zich door een bijna impressionistische minutieusheid.

In zijn latere jaren maakte Holz diverse stijlveranderingen door, van symbolisme en jugendstil tot het expressionisme. Als zijn hoofdwerk geld zijn dichtbundel Phantasus (1898), waarin hij zijn theorieën over rijmloze middenasgedichten vorm gaf. Uiteindelijk werd zijn werk steeds formalistischer. Dit is vooral te zien in zijn talloze stijlkopieën van na 1900, onder andere in Daphnis (1900), dat erg lijkt op een antiquarische kopie van een barokke verzameling lyrische gedichten.

In 1929 was Holz kandidaat voor de Nobelprijs voor Literatuur, die toen echter naar Thomas Mann ging. Kort daarna overleed hij, 66 jaar oud.

Bibliografie

Klinginsherz, 1883
Die Dichtkunst der Jetztzeit, 1883
Deutsche Weisen, met Oskar Jerschke, 1884
Buch der Zeit. Lieder eines Modernen, 1886
Papa Hamlet, als Bjarne P. Holmsen, met Johannes Schlaf, 1889
Krumme Windgasse 20. Studie aus dem Studentenleben, met Johannes Schlaf, proza, 1890
Die Familie Selicke, met Johannes Schlaf, drama, 1890
Die Kunst. Ihr Wesen und ihre Gesetze, 1891
Der geschundne Pegasus. Eine Mirlitoniade in Versen, met Johannes Schlaf, 1892
Neue Gleise, met Johannes Schlaf, 1892
Berlin, das Ende einer Zeit in Dramen
- Socialaristokraten, 1896
- Sonnenfinsternis, 1908
- Ignorabimus, 1913
Phantasus, 1898/99
Revolution der Lyrik, 1899
Dr. Richard M. Meyer, Privatdozent an der Universität Berlin, ein litterarischer Ehrabschneider, 1900
Die Blechschmiede, 1902
Johannes Schlaf. Ein notgedrungenes Kapitel, 1902
Lieder auf einer alten Laute, 1903
Dafnis. Lyrisches Portrait aus dem 17. Jahrhundert, 1904
Traumulus, Tragische Komödie, met Oskar Jerschke, 1905
Frei!, Männerkomödie, met Oskar Jerschke, 1907
Gaudeamus!, 1908
Die Perle der Antillen, komedie, met Oskar Jerschke, 1909
Büxl, komedie, met Oskar Jerschke, 1911
Phantasus, 1916
Die Blechschmiede, 1917
Flördeliese, 1919
Seltsame und höchst abenteuerliche Historie von der Insel Pimperle, 1919
Die Blechschmiede, 1921
Die befreite deutsche Wortkunst, 1921
Phantasus. Zur Einführung, 1922
Trio Seraphicon, 1923
Kindheitsparadies, 1924
Der erste Schultag, 1924
Phantasus, aangevulde uitgave, 1925
Zwölf Liebesgedichte, 1926
Entwurf einer „Deutschen Akademie“, 1926

Literatuur

A. Bachrach e.a.: Encyclopedie van de wereldliteratuur. Bussum, 1980-1984. ISBN 90-228-4330-0

Externe links