Consortium familiare
Het consortium familiare was de oudste vorm van vennootschap door obligatio consensu (een verplichting uit een overeenkomst). Het ontstond wanneer de erfgoederen onverdeeld bleven.
Oorspronkelijk kon ieder al zijn rechten laten gelden op het geheel, wat tot conflicten leidde. Daarom kreeg ieder het bezit van een ondeelbaar deel en vormde zo een gemeenschap voor het onverdeelbare. Als het ging om in de werkelijkheid deelbare goederen kon een van de erfgenamen een proces ter verdeling van de familie-erfenis, aanspannen. Het idee van gelijkheid en vriendschap tussen leden van een vennootschap zou blijven verder leven in de Romeinse societas (vennootschap), met dit verschil dat op het einde niet langer meer het hele vermogen werd ingebracht, terwijl dit in een consortium familiare wel zo was. Merk ook op dat een consortium, noch later de maatschappij een rechtspersoonlijkheid hadden.