Fetiales

Fetiales of Feciales was een door Numa of Ancus Martius ingestelde college van 20 priesters, die bij de Romeinen de taak hadden om onder heilige plechtige gebruiken oorlogen af te kondigen of vrede te sluiten.

Zij werden uit de aanzienlijkste families voor het leven gekozen en waren onschendbaar. Had een volk de Romeinse staat beledigd, dan gingen gewoonlijk vier Fetiales naar de grenzen om daar voldoening te eisen. Zo deze binnen dertig dagen niet volgde, dan keerden zij opnieuw naar de vijandelijke grenzen terug, en onder de woorden: bellum iustum indico facioque (ik verklaar en begin een rechtvaardige oorlog), wierp de woordvoerder een lans (hasta ferrata, sanguinea praeusta) in het vijandeijke land. Deze oorlogsverklaring heette clarigatio.

Toen deze plechtigheid aan de grenzen ten gevolge van de uitgebreidheid van het Romeinse Rijk niet meer mogelijk was, verplaatste men haar in de tempel van Bellona.

Bij het sluiten van vrede slachtte de pater patratus (bondsvader, bondspriester; een van de fetiales) met een stenen mes een zwijn (foedus icere, ferire, percutere) en wierp dan het mes weg met de woorden: si sciens fallo, tum me Diespiter salva urbe arceque bonis eiiciat, ut ego hunc lapidem (als ik bewust bedrieg, dat Jupiter mij dan ter behoud van stad en burcht van have en goed verdrijft, zoals ik deze steen (weggooi)).

Ook bij andere volken van Italië komen de Fetiales voor.

Referentie

• art. Fetiales, Feciales, in F. Lübker - trad. ed. J.D. Van Hoëvell, Classisch Woordenboek van Kunsten en Wetenschappen, Rotterdam, 1857, p. 368.