Ganzepoot (Nieuwpoort)
De Ganzepoot is een sluizencomplex in de achterhaven van de Belgische stad Nieuwpoort. In het complex komen zes waterwegen toe, die via de Ganzepoot en de IJzermonding met de Noordzee worden verbonden.
Vanop de Langebrug aan de westkant van het complex ziet met in een halve cirkelvorm (vandaar de naam "Ganzepoot"), zes waterbouwkundige kunstwerken. Deze zorgen afwisselend voor de afwatering van een deel van De Polders en voor de scheepvaartverbindingen. De afwatering gebeurt via een overlaat, de binnenschepen passeren een sluis.
De originele kunstwerken, daterend van de tweede helft van de negentiende eeuw, werden in de Eerste Wereldoorlog volledig vernield. Van hieruit werd bij de Slag om de IJzer de IJzervlakte onder water gezet om de oprukkende Duitsers een halt toe te roepen. De infrastructuur werden onmiddellijk na het beëindigen van de vijandelijkheden in licht gewijzigde vorm heropgebouwd.
Van links naar rechts ziet men:
- De Overlaat van het Nieuwbedelf (ook 'Overlaat van de Grote Westwatering' genoemd): bestaat uit drie openingen en verzorgt de afwatering van de polders tussen de duinen en de Plassendalevaart. Er varen geen schepen op en er staat alleen een spuisluis en geen schutsluis.
- Het Gravensas: scheepvaartsluis die aansluiting geeft op de Plassendalevaart, de scheepsverbinding met de oostkust (Oostende en Brugge). Het kanaal werd in de 17e eeuw aangelegd en is voor binnenvaartschepen de kortste verbinding met de twee eerder genoemde plaatsen.
- Het Springsas: origineel een spuisluis die de afwatering verzorgt van de Kreek van Nieuwendamme, de vroegere, meanderende IJzer. De kreek raakte in de 17e eeuw onbevaarbaar en een schutsluis ontbreekt. De opbouw van dit kunstwerk vóór 1914 was beduidend verschillend van het huidig uitzicht maar er zijn gelukkig nog enkele merkwaardige herinneringen verwerkt in de heropbouw.
- Het Iepersas: niet meer gebruikte scheepvaartsluis met links een overlaat met vijf openingen. Langs hier mondt de IJzer uit in de IJzermonding. De benedenloop van de IJzer werd in de 17e eeuw gekanaliseerd en rechtgetrokken.
- De Overlaat van Veurne-Ambacht of Noordvaart: via deze overlaat met acht openingen zetten schipper Hendrik Geeraert en kapitein Fernand Umé het gebied tussen de IJzer en de spoorweglijn Nieuwpoort-Diksmuide op 29 oktober 1914 onder water. Dit gebeurde toen nog met de hand, met zwengels en tandwielkasten. Tegenwoordig worden de schuifdeuren met motoren geopend of gesloten.
- Het Veurnesas: scheepvaartsluis met rechts een overlaat met vier openingen. Geeft toegang tot de Veurnevaart: ontsluit de Westkust, stroomt door Veurne en verbindt Nieuwpoort met Duinkerke.
Externe links
