Gebruiker:Daisy Vanroose/Kladblok
Schuwe Maandag[bewerken | brontekst bewerken]
Schuwe Maandag (19 oktober 1914) is de dag waarop de Duitse soldaten in paniek en uitzinnig van woede een spoor van dood en vernieling trokken door Roeselare en omstreken.
Oktober 1914[bewerken | brontekst bewerken]
Vanaf oktober 1914 is het algemeen gekend, wanneer het Duitse leger te lang opgehouden wordt dan moeten de burgers dit bekopen, dit was zo in onder meer Namen, Dinant en Aalst. Maar de lijst is lang en zeker niet volledig, uiteindelijk zouden burgers in meer dan 130 Belgische plaatsen het slachtoffer zijn van dit zinloos geweld. Mogelijks zijn er nog veel meer slachtoffers dan tot nu toe geweten want mede door het toedoen van Henri Pirenne (hij beweerde dat er sinds oktober geen burgerslachtoffers meer vielen) werd er in die periode geen onderzoek gedaan.
De ochtend van 19 oktober[bewerken | brontekst bewerken]
Het Duitse leger had die dag 1 doel, nl Duinkerke. Het innemen van Duinkerke zou een grote slag zijn voor de verdere optocht in Frankrijk. Ook het 23ste reservekorps is naar daar op weg, ze trekken van Tielt naar Diksmuide. Ter hoogte van spoorlijn 66 stoten de Duitse troepen op onverwacht verzet. Een Frans cavaleriekorps had zich ter hoogte van het station verschanst en kon de Duitsers terugdringen naar de dorpskern van Beveren (deelgemeente van Roeselare), er vallen een aantal doden aan Duitse kant. Niet enkel bij de Duisters vallen er doden, een eerste burger moet het ontgelden. De Duisters hadden Victor Manhaeve zien praten met een Fransman en aanzagen dit als spionage. Victor Manhaeve werd uit zijn huis gehaald en zonder ontzien neergeschoten. Aan de kerktoren van Beveren is de dag van vandaag nog steeds een monument te zien met de vermelding van zijn naam. Het Duitse leger nam even tijd om te hertroepen voor ze een tweede aanval op het station voorzien. De Duitse aalmoezenier Galley spreekt kort voor de aanval nog de profetische woorden: "Vandaag zullen enkelen sterven". Kort daarna sneuvelt hij samen met enkele andere Duitse soldaten. Uit woede voor dit nieuwe verlies dringen de Duisters de Beverse huizen binnen. Uit de 'Trompette' (een café) halen ze zes mensen naar buiten met het idee ze te fusilleren [1] , een Duitse onderofficier kan dit op het laatste moment verhinderen.
Niet alleen via Beveren maar ook via de Ardooiesteenweg rukken de Duisters op naar de Roeselaarse binnenstad. Ook dit keer zijn de Fransen voorbereid. Samen met een aantal burgers hebben ze ondiepe loopgraven gemaakt nabij de Onze-Lieve-Vrouwekerk, de opgeworpen wegbarricades moesten de Duitsers in de val lokken. De nietsvermoedende Duisters moeten komen via de versperde Spanje- en Bruanestraat op het open terrein, hier laten de Franse de geweren knallen. Vele Duitse soldaten vinden hier de dood.
Die 19de oktober 1914 zullen uiteindelijk 39 mensen de dood vinden. Enerzijds door de Duitse bombardementen anderzijds door een Duitse kogel of bajonet. Om deze gebeurtenis voor eeuwig te blijven herinneren is deze dag in Roeselare en omstreken gekend als 'Schuwe Maandag'.
Vernielde stad[bewerken | brontekst bewerken]
Alsof bij wijze van spreken de Duitsers er genoeg van hadden, werd er gestart met het bombarderen van de stad. Vanuit Kachtem en Beveren (waar kanonnen staan opgesteld) wordt de Roeselaarse binnenstad bestookt, het bombardement zal aanhouden tot 15u in de namiddag. De Duitse grondtroepen trekken de stad binnen, ruiten worden kapot geslagen, deuren ingebeukt. Franse sluipschutters hadden al 1 of meerdere Duitsers gedood en om verdere verliezen te vermijden werden de burgers uit hun huizen gehaald en gebruikt als menselijk schild. De Fransen beseffen dat ze de strijd niet kunnen winnen en trekken zich terug, echter hebben ze wel voor de nodige vertraging gezorgd waardoor de steden Ieper en Duinkerke zich hebben kunnen bewapenen tegen het opkomende geweld.
Herinnering[bewerken | brontekst bewerken]
Naast de naam Schuwe Maandag zijn er in Roeselare nog andere zaken die doen herinneren aan deze verschrikkelijke dag.
> Schuwe maandagstraat, een zijstraat van de Ardooiesteenweg. De wijk draagt de naam van één van de ergste dagen uit de Roeselaarse geschiedenis.
> Kapel (ingewijd op 3 juni 1923) aan café 'de Vierweg' op de Ardooiesteenweg. Een marmeren steen draagt 39 namen met allen dezelfde sterfdatum, 19/10/1914. Tot 1940 werden de slachtoffers herinnerd aan de hand van foto's. In de Tweede Wereldoorlog werden deze uit angst voor de Duitsers verwijderd.
> herdenkingsplaat aan de kerk van Beveren
> een schilderij van Alfons Blomme [2] over Schuwe Maandag in het stadhuis van Roeselare.
Referenties[bewerken | brontekst bewerken]
artikel 'Schuwe Maandag' - http://deredecatie.be/cm/vrtnieuws/14-18/1.2108801
bijlage De Weekbode - De Groote Oorlog - Deel 9
site: http://www.schuwemaandag.be
site: http://www.erfgoedbankmidwest.be/kapel-schuwe-maandag
Daisy Vanroose (overleg) 5 jan 2015 19:49 (CET)