Gebruiker:Joris/Topografie van het Oude Rome

Mee bezig Aan deze pagina of deze sectie wordt de komende uren of dagen nog druk gewerkt. Klik op geschiedenis voor de laatste ontwikkelingen.

Kaart van het Oude Rome, gemaakt door Samuel B. Platner voor The Topography and Monuments of Ancient Rome (1911)

De Topografie van het Oude Rome is een multidisciplinaire studie, waarin antwoord wordt gezocht op de vraag waar in Rome de bekende antieke bouwwerken hebben gestaan.

Binnen deze studie wordt gebruik gemaakt van historiografie, archeologie, epigrafie, cartografie en numismatiek.

Geschiedenis

Nadat het Romeinse Rijk in de 5e eeuw n.Chr. uiteen viel, liep de bevolking van Rome sterk terug en raakte de stad in verval. Rome werd een provinciestad, die alleen door de aanwezigheid van de paus nog importantie had. De grote antieke monumenten raakten in verval door aardbevingen, overstromingen en afbraak door de Romeinen zelf, die de kostbare bouwmaterialen wilden hergebruiken. Desondanks was er altijd interesse voor de grootheid van het Oude Rome en speciaal voor de pelgrims die de heilige plaatsen van de stad bezochten werden reisgidsen geschreven die veel van de destijds nog bestaande monumenten beschreven. De bekendste hiervan is de Mirabilia Urbis Romae, die in de 12e eeuw werd geschreven door een geestelijke. In deze tijd was men echter veel van de oorspronkelijke namen en functies van de gebouwen vergeten en waren de ruïnes met legenden omgeven. De beschrijvingen in de Mirabilia zijn dan ook verre van accuraat.

Tijdens de renaissance ontstond onder invloed van het opkomende humanisme weer interesse voor de klassieke oudheid. De antieke teksten werden weer bestudeerd, terwijl er gelijktijdig een nieuwe bloeiperiode voor de architectuur in Rome begon. Bij de vele bouwprojecten in deze periode werden ook de restanten van antieke gebouwen opgegraven. In deze periode werd voor het eerst op systematische wijze onderzoek naar de Romeinse topografie verricht.

De 15e-eeuwse humanist Poggio Bracciolini schreef in zijn boek De varietate fortunae over het leven in het oude Rome en beschreef daarbij ook gedetailleerd de tempels, aquaducten, triomfbogen, theaters en andere monumenten. Poggio bestudeerde hiervoor de bewaard gebleven teksten van schrijvers als Frontinus en onderzocht de inscripties op de monumenten. Zijn tijdgenoot Flavio Biondo schreef eveneens een serie boeken over de topografie van Rome en over Romeins Italië. Biondi gebruikte een geschiedkundige en archeologische aanpak. Hij organiseerde zijn materiaal op onderwerp en gaf niet alleen beschrijving van het bouwwerk, maar legde ook diens functie en doel uit. Biondi had daarmee grote invloed op op de archeologische, geschiedkundige en topografische studies van het Oude Rome in de 15e en 16e eeuw.

In deze tijd werden geen echte archeologische opgravingen gehouden, maar alle oudheden die bij toeval werden aangetroffen, werden wel bestudeerd.

Reconstructie van een fragment van de Forma Urbis Romae, met daarop de cavea van het Theater van Pompeius

Van groot belang voor de Romeinse topografie was de Forma Urbis Romae, waarvan fragmenten in 1562 werden opgegraven. Deze marmeren stadskaart van 18 bij 13 meter was rond 191 gemaakt en gaf een duidelijk beeld van Rome in die tijd. Op de kaart stonden ook de namen van gebouwen ingetekend, waardoor in sommige gevallen een antieke ruïne geïdentificeerd kon worden. De kaart was echter in brokken uiteengevallen en veel ervan was verdwenen. De kaart raakte zelfs weer in de vergetelheid en brokstukken werden gebruikt voor de aanleg van een tuin. Pas in 1740 werden de resterende stukken overgebracht naar de Capitolijnse Musea, waar ze echt bestudeerd konden worden. Pas in 1899 werden de stukken uit de tuin opgegraven en eveneens naar het museum overgebracht. Ze worden tot op heden bestudeerd. Er zijn ook fragmenten van andere soortgelijke kaarten opgegraven.

Vanaf de 18e eeuw werd echt op systematische wijze onderzoek verricht naar de Romeinse topologie.

Deelgebieden

Overig

[[Categorie:Geschiedenis van de oudheid]] [[en:Topography of ancient Rome]]