Gebruiker:Nika Descamps/Kladblok

Kasteel van Wingene: De heerlijkheid 't Hof van Wingene wordt voor een eerste keer vermeld in 1128 en had zijn eigen bestuur (schepenen) en kasteel. Momenteel bevinden de funderingen zich ter hoogte van Het hof van Wingene, de Van Haveskerckelaan en de Rozendalestraat.

Historiek

In 1639 wordt het kasteelgoed samen met de dorpskern van Wingene weergegeven in het tiendenboek van het St.-Amandsche. De site bestaat uit een omwald kasteel met bijhorend neerhof. Het omwalde kasteel met U-vormige opstelling is toegankelijk via een ophaalbrug aan de oostzijde. Het kasteel wordt getypeerd door hoektorentjes. De hoeve bestaat uit drie losse bestanddelen en is volledig omwald. Het perceel ten oosten van de hoeve is voorzien van een boomgaard. In de 2de helft van de 17de eeuw wordt in het renteboek melding gemaakt van een opper- en neerhof, omgeven door wallen en imposante dreven.

In 1641 geeft Plantijn de bekende “Flandria Illustrata” uit. In een tekening zien we het kasteel met toegangsbrug, de met kantelen voorziene muur, met aan beide zijden een ronde toren. De achtermuur van het kasteel heeft een trap naar de omwalling met rechts de oppermote en de brug ernaartoe. De tekening is gemaakt vanaf de Rozendalestraat.

De bewoners van ’t Hof van Wingene

Er zullen verschillende geslachten Wingene besturen en meestal bewoonden ze ook het kasteel: van Winghene ( - 1373), Van Poucke (1373 - 1506), Tristram (1506 - 1530), van Gramez (1530 - 1582), Mesdach (1582 - 1607), van Haveskercke (1607 - 1687), van Schoore (1687 - 1730), de Croix (1730 - 1796). De laatste drie geslachten worden hieronder beschreven.

Familie de Haveskercke (1607 – 1687)

De familie de Haveskercke (of van Haveskercke) is een Belgisch-Frans oud-adellijk geslacht, waarvan de herkomst teruggaat tot 1137. In 1615 werd Jan van Haveskercke tot ridder verheven door de Aartshertogen Albrecht en Isabella.

Ridder van Wingene, Jan van Haveskercke, werd door Philips V te Madrid op 20 oktober 1632 tot baronie verheven. Het Hof van Zedelgem werd op dat moment aan Wingene vastgehecht.  Baron Jan van Haveskercke bekleedde veel voorname posten als o.a. schepen van Brugge (1608 tot 1630) en was burgemeester van het West-Vrije en het Oostkwartier tot aan het jaar van zijn overlijden. De Baron overleed op 28 september 1638 en werd in de kerk van Wingene begraven, voor het hoofdaltaar, onder een monumentale grafzerk (nu in de noordermuur ingemetseld). (foto nog toe te voegen) https://www.genealogieonline.nl/genealogie-richard-remme/I161855.php

Livina van Haveskerke (dochter van Jacob van Haveskerke, heer van Zwevezele), trouwde met haar neef Lodewijk van Haveskercke (zoon van Baron Jan van Haveskercke).  Hun kinderen werden allen in Wingene geboren.  Livina stierf in het kasteel te Wingene op 6 oktober 1658. Baron Lodewijk van Haveskercke stierf tevens te Wingene op 30 november 1663 en werd er met grote plechtigheid begraven.

In 1666 liet Jacob van Haveskercke een renteboek opmaken met een beschrijving van het kasteelgoed. (archief Ons Wingene).  De tweeling van Livina en Lodewijk van Haveskercke, Jacob en Frans, bewoonden samen het kasteel en waren vaak bij feesten of plechtigheden in de gemeente aanwezig.  Jacob van Haveskercke trouwde op 5 oktober 1683 met Maria Constantia de Semple, dochter van Lord Francis de Semple.  Na het huwelijk van Frans van Haveskercke met Maria Anna Vermeulen, dochter van de baljuw van Wingene, leefden de broers in onmin. Frans van Haveskercke stierf te Wingene op 14 december 1685 en tot dan bewoonden zij het kasteel dat in twee afzonderlijke woningen verdeeld werd. Intussen hadden de schulden zich opgestapeld en de deurwaarder van de Raad van Vlaanderen wilde de heerlijkheid te koop stellen om zo de schulden af te lossen.

Familie van Schoore (1687 – 1731)

Jacob van Haveskercke verkocht uiteindelijk de baronie, met medegaande afhankelijkheden en lenen op 25 oktober 1687 aan Karel-Frans-Lodewijk van Schoore, heer van Rostuine. Het kasteel bleef in het bezit van de familie Van Schoore van 1687 tot 1730.  Maar volgens Guido Lams bewoonden ze het dan niet meer. Karel-Frans-Lodewijk van Schoore was zoon van graaf Lodewijk van Schoore.

Karel van Schoore die in 1685 de titel van graaf kreeg, geschonken door Karel II, Koning van Spanje, was hoogbaljuw van de Stad en van ’t Vrije en verbleef in Brugge, waar hij stierf op 27 november 1706.  Op 9 november 1699 schonk hij de heerlijkheid aan zijn enige zoon Joseph-Frans van Schoore, die zelf twee dochters kreeg. Hij huwde met Francisca-Isabella de Croix, oudste dochter van Fernand-Ignaas de Croix.  

Familie de Croix (1731 – 1787)

Bij het overlijden van Maria-Alexandra van Schoore (dochter van Joseph-Frans van Schoore) in 1731, ging de baronie over naar haar grootvader langs moederszijde, Ignaas Fernand de Croix. Maar hij bewoonde het kasteel niet. In 1750 laat Joseph-Adriaan Ferdinand de Croix (zoon van Ignaas Fernand de Croix) de goederen beschrijven.  Bij zijn overlijden in 1785 ging het bezit over naar Philips-Joseph de Croix en tevens de laatste heer die de heerlijkheid de baronnie van Wingene in bezit had. Op dat moment was het kasteelgoed reeds in vervallen staat.

In 1787 werd de verkoop geregeld en in 1788 op 29 juli werd het hof van Wingene afgebroken. https://inventaris.onroerenderfgoed.be/themas/15019

In 1796 werden alle heerlijkheden afgeschaft.

Op vandaag

Naar aanleiding van verkavelingsplannen in 1998, kwamen bij de opgravingswerken de funderingen, twee torens, de omwallingsmuur en de zijmuur van het kasteel naar boven.  Ook een deel van het bruggenhoofd werd gevonden en een reeks verticaal in de grond geslagen palen die vermoedelijk verwijzen naar de oppermote. Verder vond men ook nog aardewerk en porselein terug, alsook flessen, glazen, lepels en vorken, aarden pijpen, een wijnkraan en een 17^e eeuwse munt. (foto’s nog te nemen en toe te voegen)

N.a.v. Open Monumentendag in 1999 kon de site bezocht worden. Tevens bevindt er zich in het gemeentehuis een tentoonstellingskast, waar de meest waardevolle stukken terug te vinden zijn.

Bronnen

GUIDO LAMS, Van Wenghina tot Wingene – 847 tot 1977, p. 39-41

Agentschap Onroerend Erfgoed 2020: Site ’t Hof en kasteel van Wingene, https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/205752 (Geraadpleegd op 10-05-2020)

GUIDO LAMS, De kastelen van Wingene, 2009, p. 13-29

GUIDO LAMS, De heerlijkheden van Wingene, 1979, p. 40-53