Gebruiker:O.novak93/Kladblok

Debat rondom de intenties van het KNAG wat betreft de expeditie

Naast het overduidelijk wetenschappelijke karakter van deze expeditie had het ook een erg kolonialistisch en imperialistisch gezicht dat voortvloeide uit de houding die de KNAG had tegenover expedities. De expedities die KNAG organiseerde of aan meehielp waren voornamelijk expedities naar de Nederlandse koloniën, waaronder Suriname en het Indonesisch archipel. Zij waren van aardrijkskundige aard: geologisch en topografisch, maar schonken ook aandacht aan antropologie, etnografie en zoölogie. Zoals voorheen benoemd lag de nadruk bij de Ceram-expeditie het in kaart brengen van de topografie en geologie van dit gebied.

Exploitatie grondstoffen

De exploitatie van grondstoffen is imperialistisch van aard omdat het in de eigen kolonie gedaan en het eigendom is van het imperialistische moederland (ook wel Nederland). De inheemse bevolking van deze locaties gaan zelf niet vooruit op de winning van deze grondstoffen. Daarnaast bestond het idee dat het woeste, door mens onaangeraakte gebied in controle gebracht moest worden door de zogenaamde geciviliseerde kolonisten. Het land werd letterlijk hiermee ook geciviliseerd. Dit heette de hakken en branden techniek en wordt gezien als een geografische vorm van de Nederlandse Ethische politiek of White Man’s Burden omdat de kolonisten zogenaamd uit goede wil de bevolking en het land hiermee wilden laten ontwikkelen.

Economisch aspect

Het verwijt bestond ook dat het KNAG en de Universiteit van Utrecht dit puur deden ter bevordering van de Nederlandse economie en versterking van de Nederlandse internationale politiek. Het kan gezien worden als het resultaat van de wet van de remmende voorsprong. Nederland was in haar Gouden Eeuw vooraanstaand in het koloniale bewind ten opzichten van de rest van Europa. Echter werd zij na verloop van tijd ingehaald door het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Ook was de wetenschappelijke revolutie eerder en sterker in deze landen, waardoor zij ook eerder soortgelijke instanties als het KNAG hadden. Zelf beweerde het KNAG echter dat zij deze expedities puur uit wetenschappelijke overtuiging deden en mee gingen met de wetenschappelijke revolutie. Het KNAG was immers een organisatie die alle Nederlandse geologen probeerde te verbinden met elkaar en samen het aardrijkskundig onderwijs en onderzoek wilden bevorderen.

Anthropologie

Ook was op deze expeditie een antropoloog mee die aan fysische antropologie deed: dit houdt in dat hij op sociaal-darwinistische manier de lichamen van de inheemse bevolking van Ceram ging analyseren en vervolgens hun gedragingen aan de uiterlijke kenmerken toeschreef. Ook werden gebruiksvoorwerpen van de kolonie meegebracht naar Nederland om er rariteiten kabinetten mee te vullen. Deze twee voorbeelden laten ook zien dat het onderzoek dat vanuit het KNAG naar voren werd gebracht als kolonialistisch van aard kan worden gezien. Aan de andere kant bevorderde de niet-fysische kant van het antropologische onderzoek ook de wetenschap en zorgde het voor een toename van kennis over het volk dat op het eiland Ceram woonde.