Naar inhoud springen

Gebruiker:PNotel/Kladblok

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Paratekst

[bewerken | brontekst bewerken]

Vlaams auteur Willem Elsschot verzorgt het voorwoord bij Mijn kleine oorlog. In zijn inleidende tekst haalt hij herinneringen op aan zijn juryschap bij de Leo J. Krynprijs in 1942. Een nog onbekende Boon stuurde daar het manuscript van zijn debuutroman De voorstad groeit in en werd door de jury tot winnaar gekroond. Jaren later, verzorgt voormalig jurylid en inmiddels trouwe Boon-lezer Elsschot het voorwoord. Daarbij raadt hij de lezer aan om de roman niet met het oog van een criticus te lezen, maar met het hart. Bij vertaalde uitgaven van de tekst, kiezen uitgeverijen er soms voor om zelf nog een extra voorwoord of nawoord te pennen. Zo verzorgt Herwig Leus in 1986 de inleiding bij de Franse vertaling van de roman, net als Paul Vincent in 2010 het nawoord levert bij zijn Engelstalige uitgave van het werk.

Na het voorwoord van Elsschot plaatst Boon het motto van de tekst. In ‘Ge schrijft uw kleine oorlog’ herkennen we voor het eerst de stem van de ik-verteller, of die van Boon als auteur. Hij getuigt van de noodzaak die hij voelde om de roman te schrijven, al had hij liever een ander boek geschreven. Maar ‘DE BIJBEL VAN DEN OORLOG’ moet wachten, Boon en zijn verteller hebben geen keuze. Ze schrijven hun ‘kleine oorlog’.

In 2005 publiceert het L.P. Boon-documentatiecentrum een historisch-kritische editie van Mijn kleine oorlog en De atoombom en het mannetje met den bolhoed, een filmscenario dat Boon schreef. De teksteditie en het nawoord worden verzorgd onder de wetenschappelijke leiding van Kris Humbeeck, ondersteund door zijn collega’s. Het werk bevat niet enkel een historisch overzicht van de geschiedenis en ontvangst van Mijn kleine oorlog, maar ook een aantal bijlagen met de verschillende aanpassingen die Boon aan zijn tekst maakte.

Waardering

[bewerken | brontekst bewerken]

Wanneer Boon in 1947 de eerste versie van Mijn Kleine Oorlog publiceert, wordt de roman druk besproken in literaire kringen. Verschillende tijdschriften en kranten in Vlaanderen en Nederland besteden aandacht aan het werk, maar doen dat op een erg verschillende manier.

De kritieken die in Vlaanderen over Mijn Kleine Oorlog verschijnen, illustreren de langzame verzuiling van de pers na de oorlog. De conservatieve en katholieke dag- en weekbladen reageren voornamelijk negatief op Boons roman, en verwerpen het om esthetische en morele redenen.[1] Verschillende traditionele critici struikelen over het weinig verbloemende taalgebruik en aan de pessimistische levensvisie die ze in de roman menen te lezen. Een anonieme recensent die voor Het Nieuwsblad schrijft, meent dat de roman ‘literair van geener waarde is (…) en tot de verboden lectuur moet worden gerekend.’[2] Die negatieve kritiek heeft verregaande gevolgen voor de verkoop van de roman. Het Lectuurrepertorium neemt het werk op in haar lijst van Streng Voorbehouden Lectuur. De meerderheid van de Vlaamse boekhandelaars en bibliothecarissen is katholiek en kan vanaf dan best het naslagwerk van jezuïet Joris Baers raadplegen alvorens te besluiten het boek aan te schaffen.[3]

Het flamingantische en conservatieve milieu in Vlaanderen reageert in het algemeen erg negatief op Mijn Kleine Oorlog. Daarmee vormen hun recensies een scherp contrast met de vrijzinnige recensenten die voor de socialistische en liberale pers pennen. Zij beschouwen Boon vaak als een beloftevolle, vernieuwende schrijver en waarderen Mijn Kleine Oorlog echt. Niet alleen de uiterste linkse bladen als De Roode Vaan, waarvoor Boon zelf pende, reageerden positief. Ook Jan Schepens van het literair hoogstaande tijdschrift De Vlaamse Gids wilt de kans dat de lezer Mijn Kleine Oorlog links laat liggen, minimaliseren: ’LEES HET,’ bloklettert hij in zijn stuk.[4] Enkele vrijzinnige critici zijn zich ook bewust van het contrast dat hun stukken vormt met de literaire kritieken uit conservatieve hoek. Maarten Thijs verwijt de burgerlijke en behoudsgezinde critici alles aan hun absolute en klassieke ideologieën af te toetsen. Verschillende literatuurhistorici beschouwen Mijn Kleine Oorlog als de overgang van de traditionele naar de modernistische literatuur, zo noemt Jean Weisgerber het werk een van de eerste modernistische romans in de Vlaamse literatuur.[5]

In Nederland toont de verzuiling van de pers zich minder, waardoor de recensies minder polemisch zijn. Nice Oosterbeek, recensent bij De Nieuwe Courant, vreest wel dat de Nederlandse lezer zich, meer dan het Vlaamse publiek, zal ergeren aan de vloeken en ‘vieze woorden’ die in de roman gebruikt worden (Vanheste, 1989, p. 74).[6][7]

Vertalingen

[bewerken | brontekst bewerken]

De eerste vertaling van Mijn Kleine Oorlog verschijnt in 1976 in Zweden en is van de hand van Sonja Berg Pleijil. Na Zweden wordt de roman eerst nog vertaald naar het Russisch en Portugees alvorens er anderstalige versies in Belgische buurlanden verschijnen.[8] Op de Franse vertaling is het wachten tot 1986 en een Duitstalige versie verschijnt pas in 1988. De eerste Engelstalige vertaling van Mijn Kleine Oorlog verschijnt in 2010 bij uitgeverij Dalkey Archive Press. Vertaler Paul Vincent krijgt voor My Little War de Vondel Translation Prize 2011, een prijs die uitgereikt wordt aan de beste boekvertaling in het Engels van een Nederlandstalig letterkundig of cultuurhistorisch werk (Bregsma, 2012).[9]

Wat volgt is een chronologisch overzicht van de bestaande vertalingen van Boons Mijn Kleine Oorlog.[10]

Zweeds

  • Boon, Louis Paul. Mitt lilla krig Zweeds / vert. uit het Nederlands door Sonja Berg Pleijel. Stockholm: Forum, 1976. Fictie, gebonden. Vert. van Mijn kleine oorlog. Brussel: Manteau, 1946. Inl. Willem Elsschot.

Portugees

  • Boon, Louis Paul. A minha pequena guerra Portugees / vert. uit het Nederlands door Júlio Marten Willem de Jong. Lisboa: Dom Quixote, 1979. Fictie, paperback. Vert. van Mijn kleine oorlog. Brussel: Manteau, 1946. Inl. Willem Elsschot.

Russisch

  • Boon, Louis Paul. [Izbrannoe] Russisch / vert. uit het Nederlands door E. Makarova, Ju. Sidorin, L. Seckova, S. Belokrinickaja. Moskva: Progress, 1980. Fictie, gebonden. Vert. van Vergeten straat. Brussel: Manteau, 1944. Voorw. Willem Elsschot. Bevat ook: Mijn kleine oorlog; 't Is mooier dan Parijs; Maagpijn; Uitleenbibliotheek; Het jaar 1901 (fragmenten).

Frans

  • Boon, Louis Paul. Ma petite guerre Frans / vert. uit het Nederlands door Marie Hooghe. Paris; Bruxelles: La Longue Vue, 1986 (La pie sur le gibet). Fictie, paperback. Vert. van Mijn kleine oorlog. Brussel: Manteau, 1946. Voorw. Herwig Leus; inl. Willem Elsschot.
  • Boon, Louis Paul. Ma petite guerre Frans / vert. uit het Nederlands door Marie Hooghe. Bordeaux, Pantin, Paris: Le Castor Astral, 2004 (Escales du Nord). Fictie, paperback. Vert. van Mijn kleine oorlog. Brussel: Manteau, 1946. 1e druk: 1986. Voorw. Herwig Leus; inl. Willem Elsschot.

Duits

  • Boon, Louis Paul. Mein kleiner Krieg Duits / vert. uit het Nederlands door Helmut Müller, Jan Vandenbroeke. Ravensburg: Peter Selinka, 1988. Fictie, gebonden. Vert. van Mijn kleine oorlog. Brussel: Manteau, 1946. Naw. Carel ter Haar. Inl. Willem Elsschot. Uitgegeven met subsidie van Stichting voor Vertalingen.

Servokroatisch

  • Boon, Louis Paul. Moj mali rat. Servokroatisch / vert. uit het Nederlands door Ivana Šćepanović. Novi Sad: Prometej, 2001 (Biblioteka Holandsko-flamanska knjizevnost). Fictie, paperback. Vert. van Mijn kleine oorlog. Brussel: Manteau, 1946. Inl. Willem Elsschot.

Engels

  • Boon, Louis Paul. My little war. Engels / vert. uit het Nederlands door Paul Vincent. London etc.: Dalkey Archive Press, 2010 (Belgian Literature Series). Fictie, paperback. Vert. van Mijn kleine oorlog. Brussel: Manteau, 1946. Naw. Paul Vincent.

Duits

  • Boon, Louis Paul. Mein kleiner Krieg Duits / vert. uit het Nederlands door Helmut Müller, Jan Vandenbroeke. Berlin: Alexander Verlag, 2012. Fictie, paperback. Vert. van Mijn kleine oorlog. Brussel: Manteau, 1946. Voorw. Willem Elsschot. Naw. Carel ter Haar.

Tamil

  • Boon, Louis Paul. [(Mijn kleine oorlog)] Tamil / vert. uit het Nederlands door Bernard Chandra. Nagercoil: Kalachuvadu Publications, 2015. Fictie, paperback. Vert. van Mijn kleine oorlog. Brussel: Manteau, 1946.
Titel Vertaler(s) Plaats van uitgave Uitgeverij Publicatiedatum
Zweeds Mitt lilla krig Sonja Berg Pleijel Stockholm Forum 1976
Portugees A minha pequena guerra Júlio Marten Willem de Jong Lissabon Dom Quixote 1979
Russisch [Izbrannoe] E. Makarova, Ju. Sidorin, L. Seckova, S. Belokrinickaja Moskou Progress 1980
Frans Ma petite guerre Marie Hooghe Parijs & Brussel La Longue Vue 1986
Duits Mein kleiner Krieg Helmut Müller, Jan Vandenbroeke Ravensburg Peter Selinka 1988
Servokroatisch Moj mali rat Ivana Šćepanović Novi Sad Prometej 2001
Engels My little war Paul Vincent Londen Dalkey Archive Press 2010
Duits Mein kleiner Krieg Helmut Müller, Jan Vandenbroeke Berlijn Alexander Verlag 2012
Tamil [(Mijn kleine oorlog)] Bernard Chandra Nagercoil Kalachuvadu Publications 2015



  • Duits
    • Boon, Louis Paul. Mein kleiner Krieg Duits / vert. uit het Nederlands door Helmut Müller, Jan Vandenbroeke. Ravensburg: Peter Selinka, 1988. Fictie, gebonden. Vert. van Mijn kleine oorlog. Brussel: Manteau, 1946. Naw. Carel ter Haar. Inl. Willem Elsschot. Uitgegeven met subsidie van Stichting voor Vertalingen. Servokroatisch
    • Boon, Louis Paul. Moj mali rat. Servokroatisch / vert. uit het Nederlands door Ivana Šćepanović. Novi Sad: Prometej, 2001 (Biblioteka Holandsko-flamanska knjizevnost). Fictie, paperback. Vert. van Mijn kleine oorlog. Brussel: Manteau, 1946. Inl. Willem Elsschot. Engels
    • Boon, Louis Paul. My little war. Engels / vert. uit het Nederlands door Paul Vincent. London etc.: Dalkey Archive Press, 2010 (Belgian Literature Series). Fictie, paperback. Vert. van Mijn kleine oorlog. Brussel: Manteau, 1946. Naw. Paul Vincent. Duits
    • Boon, Louis Paul. Mein kleiner Krieg Duits / vert. uit het Nederlands door Helmut Müller, Jan Vandenbroeke. Berlin: Alexander Verlag, 2012. Fictie, paperback. Vert. van Mijn kleine oorlog. Brussel: Manteau, 1946. Voorw. Willem Elsschot. Naw. Carel ter Haar. Tamil
    • Boon, Louis Paul. [(Mijn kleine oorlog)] Tamil / vert. uit het Nederlands door Bernard Chandra. Nagercoil: Kalachuvadu Publications, 2015. Fictie, paperback. Vert. van Mijn kleine oorlog. Brussel: Manteau, 1946.

Adaptaties

[bewerken | brontekst bewerken]

Mijn Kleine Oorlog oefent sinds zijn publicatie een grote invloed uit op het culturele veld in België. Met name de Vlaamse theaterscène kent verschillende adaptaties van Boons roman. In 1985 is het Commyn Theater De Bron uit Aalst het eerste gezelschap dat zich aan een theateradaptatie van Mijn Kleine Oorlog waagt. De tekst wordt bewerkt door Rudy de Sutter en Winnie Enghien. Greta Van Langendonck verzorgt de regie van de voorstelling.[11]

In 2007 en 2008 trekken Tine Ruysschaert en Jo Decaluwe ook langs Vlaamse schouwburgen en scholen. Het duo bewerkt de roman en brengt die op de scène zonder inmenging van een regisseur.[12]

Enkele jaren later, in 2013, vormt Mijn Kleine Oorlog de basis voor een theatermonoloog door Valentijn Dhaenens bij SKaGeN. De Kleine Oorlog is de tweede voorstelling uit een tweeluik rond de kracht en gevolgen van retoriek (Van der Speeten, 2013). Met de voorstelling, het vervolg op DegrotemonD, tonen Dhaenens en SKaGeN het theatrale potentieel van Boons roman buiten de landsgrenzen. De Kleine Oorlog trekt onder meer langs zalen in Schotland, Noord-Amerika en Japan. [13]

De impact van Mijn Kleine Oorlog op de Vlaamse kunsten en culturele scène blijft niet beperkt tot vrij letterlijke theaterbewerkingen van de roman. In november 2002 brengen auteurs Tom Lanoye en Ivo Michiels in samenwerking met andere literatuurwetenschap een totaalprogramma, getiteld ‘Ge schrijft uw kleine oorlog’. Tijdens de avond geven 7 literatuurwetenschappers lezingen over de relatie tussen oorlog en literatuur, vervolgens lezen Lanoye en Michiels voor uit eigen en andermans werk. Zowel Mijn Kleine Oorlog als Boons andere oorlogsroman, De Kapellekensbaan, komen aan bod.[14]

In 2018 brengt oorlogsreporter Rudi Vranckx, voornamelijk werkzaam bij de Vlaamse Radio en Televisie, zijn memoires uit onder de titel Mijn kleine oorlog: dertig jaar aan het front. In het werk heeft hij het over zijn ervaringen als individu binnen de verschillende oorlogen waarover hij verslag uitbrengt.[15]

  1. ↑ Vanheste, Bert. Want uw vijand wie is dat? : mijn kleine oorlog : Louis Paul Boon als ongelovige dromer. Querido, Amsterdam, pp. 72. ISBN 9021485044.
  2. ↑ Anoniem, "Pijnlijke vergissing op de boekenmarkt", Het Nieuwsblad, 12 maart 1947.
  3. ↑ Vanheste, Bert (1989). Want uw vijand wie is dat? : mijn kleine oorlog : Louis Paul Boon als ongelovige dromer. Querido, pp. 72. ISBN 9021485044.
  4. ↑ Schepens, Jan (1947). Onze "razende" reporter. De Vlaamse Gids 31 (6): 380 - 381
  5. ↑ Muyres, Jos (1999). Louis Paul Boon : het vergeefse van de droom. SUN, Nijmegen, pp. 33. ISBN 9061686660.
  6. ↑ Oosterbeek, Nico, "Kleine kanten van de grote oorlog. Een Hollandse en een Vlaamse reactie", De Nieuwe Courant, 3 mei 1947.
  7. ↑ Vanheste, Bert (1989). Want uw vijand wie is dat? : mijn kleine oorlog : Louis Paul Boon als ongelovige dromer. Querido, Amsterdam, pp. 74. ISBN 9021485044.
  8. ↑ Vanheste, Bert (1989). Want uw vijand wie is dat? : mijn kleine oorlog : Louis Paul Boon als ongelovige dromer. Querido, Amsterdam, pp. 91. ISBN 9021485044.
  9. ↑ Vertaler ‘Mijn kleine oorlog' wint Vondel Translation PrizeVertaler ‘Mijn kleine oorlog' wint Vondel Translation Prize. De Standaard (4 januari 2012). Geraadpleegd op 25 november 2018.
  10. ↑ Vertalingen database Nederlands Letterenfonds. Geraadpleegd op 25 november 2018.
  11. ↑ Affiche Mijn kleine oorlog. Geraadpleegd op 25 november 2018.
  12. ↑ De Ruyck, Hans, 'Kleine man’ Boon vertelt over zijn oorlog. Gazet van Antwerpen (5 december 2007). Geraadpleegd op 25 november 2018.
  13. ↑ Van Der Speeten, Geert, "We lijken in onze oorlogszucht niet te evolueren", De Standaard, 16 november 2013.
  14. ↑ Affiche 'Ge schrijft uw kleine oorlog'. Geraadpleegd op 25 november 2018.
  15. ↑ Rudi Vranckx, 'Mijn kleine oorlog', Rudi Vranckx over 30 jaar als oorlogscorrespondent: 'Sinds de oorlog in Afghanistan heb ik het tij zien keren. Plots werden verslaggevers een prooi voor extremisten'. Humo. Geraadpleegd op 25 november 2018.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gebruiker:PNotel/Kladblok&oldid=57640025"