Gebruiker:Robert Prummel/Bewerkingsruimte Robert Prummel 2

Nog te vertalen

De vorm van de nieuwe ereteken was symbolisch. De Pruisische koning knoopte aan bij de middeleeuwse Duitse Orde. De ridders droegen een zwart kruis met breed uitlopende armen op een witte jas. Zo werd het zegeteken uit de Duitse bevrijdingsoorlog in de traditie van de kruistochten en de Duitse gotiek geplaatst.

Om de naaste bondgenoten van Pruisen, het Slavische Rusland, niet te bruskeren werd de focus van de symboliek rond het IJzeren Kruisop de indertijd mateloos populaire Koningin Luise, de in 1810 gestorven vrouw van Frederik Willem III gelegd. Sinds haar dood in 1810 werd zij in de propaganda van de Pruisische regering geroemd als de ideale vorstin, vrouw en liefhebbende moeder, gepresenteerd als "Pruisische Madonna" en martelaar. Op wat haar verjaardag had zullen zijn, 10 maart 1813, werd zij postuum en als de eerste, met het IJzeren Kruis gedecoreerd. De bladeren op het IJzeren Kruis verwijzen naar haar en haar kinderen. Koning Friedrich Wilhelm hechtte groot belang aan de propaganda rond zijn overleden vrouw en bekritiseerde hofprediker Rulemann Frederick Eyles , die in zijn preek in de Potsdamse Garnizoenskerk te weinig aandacht aan haar en haar symbolische verbinding met het IJzeren Kruis had besteed. De naam van de na 1821 door Schinkel ontworpen en gebouwde Berlijnse wijk Kreuzberg verwijst naar het IJzeren Kruis, in de plattegrond vindt men de vorm van een kruis terug.

Hoewel koning Friedrich Wilhelm III ten tijde van de stichting van de Orde expliciet had vastgestelt dat het om een onderscheidiung in een bevrijdingsoorlog ging werd ook in latere oorlogen - de Duits-Pruisische oorlog van 1870-71, de Eerste en de Tweede Wereldoorlog door de Hohenzollern heersers of de nationaal-socialistische dictator een IJzeren Kruis ingesteld.

Het kruis werd niet toegekend in de Duits-Deense Oorlogen van (1848) en 1864 en evenmin in de Duitse oorlog van 1866. Ter gelegenheid van de 25e Verjaardag van de overwinning op Frankrijk (1 september 1870) besloot Keizer en Koning Wilhelm II op 18 Augustus 1895 dat een uit drie eikenbladeren bestaand zilveren blad (in werkelijkheid van witte metaal) met het jubileumnummer "25" mocht worden gedragen op het lint van het in 1870 gewonnen IJzeren Kruis.

Dit eikenloof was al eerder gebruikt op de versierselen van de Orde Pour le Mérite en de Orde van de Rode Adelaar. Het werd in 1939 door Adolf Hitler gebruikt om de vier door hem ingestelde ridderkruisen te versieren.

Hoewel Pruisen en Duitsland betriokken waren bij militaire conflicten in Oost-Azië en de opstanden in Duits Zuidwest-Afrika werd het Ijzeren Kruis tot 1914 niet opnieuw toegekend. De tweede vernieuwing van het IJzeren Kruis vond plaats op 8 Augustus 1914 tijdens de eerste dagen van de Eerste Wereldoorlog. De dragers van het IJzeren Kruis uit 1870ontvingen, volgens de beschikking van 4 Juni 1915 als Juni 1915 naast de zilveren eikenbladeren een zilveren gesp met een afbeelding van het Ijzeren Kruis met het jaar 1914.

De derde en laatste editie van het IJzeren Kruis werd op 1 September 1939 gesticht, aan het begin van wat de Tweede Wereldoorlog zou worden.

Het grootkruis van het Ijzeren Kruis was ongeveer tweemaal zo groot als de kruisen van de Tweede en Eerste Klasse. De vorm van het grootkruis werd in 1939 voor het Ridderkruis van het IJzeren Kruis overgenomen, maar dit kruis was kleiner dan de grootkruisen, maar groter dan de Tweede en Eerste Klasse. Op de onderste kruisarm van het IJzeren Kruis werd altijd met reliëf de oprichtingsdatum (1813, 1870, 1914 en 1939) aangebracht. Het getal 1813 prijkt op de bovenste arm van kruisen van 1870 en later. De initialen van koning Friedrich Wilhelm III, (FW), zijn te vinden op het middelste eikenblad. In 1870 en 1914 werden de monogrammen van Wilhelm I en Wilhelm II in het midden van het kruis, onder de gestileerde kroon van het Koninkrijk Pruisen dat in de bovenbalk werd geplaatst, afgebeeld.

Hoewel de Duitse militairen een eed van trouw aan hem hadden afgelegd besloot Adolf Hitler in 1939 om een hakenkruis, het symbool van zijn nazi-staat, te plaatsen waar eerder het monmogram van de stichter had gestaan.

Draagwijze

Het IJzeren Kruis werd ten tijde van de stichting gedragen in het tweede knoopsgat van de tuniek. Deze wijze van dragen raakte uit de mode en werd later alleen gezien bij speciale gelegenheden. Men ziet ook pas met het IJzeren Kruis gedecoreerde militairen het kruis op de wijze op portretfoto's dragen.

De Eerste Klasse, ridderkruis en grootkruis werden altijd in de oorspronkelijke vorm op de linkerborst of om de hals gedragen.