Gebruiker:Toonfrequent

Informatie over "TF" of "CAB".

Toonfrequentiesturing is een systeem dat signalen zend zonder daarvoor een aparte infrastructuur te hoeven aanleggen en onderhouden. TF wordt gerealiseerd door het sturen van een signaal met één vaste frequentie op een elektriciteitsnet, om op elk willekeurig punt van dat net iets te schakelen. In België wordt dit niet voor niets CAB oftewel Centrale Afstand Bediening genoemd. Onder meer tariefschakeling, in- en uitschakeling van elektrische boilers of het in- en uitschakelen van openbare verlichting zijn de meer klassieke toepassingen. In het Rijnmond gebied werden met TF de ventilatie-installaties van woonblokken en verzorgingstehuizen uit gezet bij calamiteiten in de luchtkwaliteit. In Duitsland worden zonnecel installaties (PV) met TF bestuurd. Er is een speciaal TF-relais voor op de markt gekomen dat de PV installatie op 0, 30, 60 en 100% kan zetten. Andere toepassingen zijn er bijvoorbeeld te vinden in ontvangers met speciale uitgang voor het dimmen van straat verlichting. Deze kunnen dan de verlichting laag, half of vol laten branden naar behoefte. De TF frequenties liggen grofweg tussen 110 tot 1600Hz.

Met toonfrequent is een centrale sturing mogelijk waarbij vanaf één centraal punt tot aan vele ontvangers geen versterker of extra bedrading nodig is. Dit betekent in principe een grote betrouwbaarheid. Als geen ander systeem is TF in staat om openbare verlichting in grote gebieden op eenzelfde moment te ontsteken.

Netbeheerders gebruiken TF op hun netten en zijn zo in staat om zonder tussenkomst van andere installaties of andere partijen tot in alle uithoeken van hun verzorgingsgebied schakelhandelingen te verrichten. Vroeger vooral om op veel plaatsen tegelijk iets te schakelen maar de huidige trend gaat daarbuiten ook naar meer individuele toepassing. Moderne telegramvormen zijn nagenoeg onbeperkt in het aantal individueel te adresseren ontvangers dus of het nu gaat om de sturing van duizenden of slechts èèn ontvanger het kan met TF.

Hierboven is het principe van een TF-systeem te zien. Het TF signaal wordt links door de TF-omvormer via een aankoppeling op de rail in het hoofdverdeelstation van dit voorbeeld net gezet. Dit hoofdverdeelstation verdeelt de elektrische energie via kabels en lijnen naar transformatorstations. De transformatorstations op hun beurt verdelen naar de aangesloten netstations. De netstations ten slotte leveren de energie op een niveau van 230 volt af bij de klanten. Het TF signaal komt via deze hele keten overal op het net terecht. Dus overal kan een ontvanger op 230V worden aangesloten die reageert op de in het hoofdverdeelstation gezonden TF signalen.

Tegenwoordig zijn er regelmatig klachten bij het gebruik van LED verlichting in combinatie met dimmers. Het lichtbeeld wordt verstoord door een knipperend effect. Dit gebeurd dan op de typische TF zending tijdstippen 22:00, 23:00 uur bij tarief zendingen (afhankelijk van gebied) en gedurende de schemering als de straatverlichting aan gestuurd wordt. Het duurt vaak enige tijd tot gebruikers de link hiermee gelegd hebben. Ook horen sommige mensen de signalen uit hun geluidsapparatuur. Deze klachten kunnen met filters worden tegengegaan.

Geschiedenis

De naam Toonfrequent is een wat rammelende vertaling van de naam die de eerste Duitstalige fabrikanten kozen. Zij noemden het systeem Tonfrequenz Rundstuererung Anlage (TRA). Zendinstallaties die gebruik maken van signalen met frequenties in ons hoorbare gebied. In Engelstalige landen spreekt men van Ripple Control refererend aan het rimpeltje dat te zien is op de netfrequentie tijdens zendingen.

Al bij het ontstaan van elektriciteitsnetten ontstond het idee om hierover ook besturingen te doen. Tussen 1902 en 1904 gebruikte de Franse firma Brown&Routin in o.a. Bordeaux de aan of afwezigheid van gelijkspanning op een wisselspanningnet. W.E.Bornand gebruikte in Engeland 500Hz injectie in 1900. Er waren pogingen met korte onderbrekingen van de voeding en kleine variaties op de netfrequentie. General-Electric in de VS deed een poging met 10kHz injectie in New York en New Jersey in 1914. De fransen Trichard-et-Mauw (1918) gebruikte amplitude variaties en J. Berthenod (1922) 1000Hz signalen tussen het net en aarde.

Compagnie des Compteurs (CdC) in Parijs gebruikte bij elk commando een eigen frequentie met pulsen van 30 seconden in 1927. Ze noemden het Actadis Dit werd door Siemens in 1932 ook gedaan met frequenties tussen 280 en 600 Hz. Zij noemden het Telenerg. AEG had in 1937 het Transkommando systeem dat gebruik maakte van 40 tot 80 ms lange onderbrekingen met codering op impulspositie. Ook in 1937 deed General Electric in de US aan impulslengte codering op 720Hz. Metropolian Vickers in Engeland heeft het systeem Ripplay in 1939 dat per bevel èèn frequentie gebruikte. Een korte puls schakelde uit en een lange puls aan. ATE Co latyer Plessey introduceerde tussen 1940 en 1945 een impulsrythmesysteem hanteerde op slecht een enkele frequentie.

Na de oorlog komen twee Zwitserse bedrijven in beeld die systemen introduceerden die tot op de dag van vandaag gebruikt worden. Landis&Gyr met een impulsinterval systeem bekend als Semagyr en Zellweger met een impulsplaats-systeem dat onder de naam ZAg of K22 bekend staat. De protocollen zijn open zodat de ontvangers van de ene fabrikant ook kunnen worden gebruikt bij zenders van de andere. In Engeland ontstond CycloControl dat detecteerbare korte onderbrekingen in de nuldoorgang van de netsinus gebruikt. Cyclocontrol is in Nederland slechts op beperkte schaal gebruikt.

Uitfaseren TF

Zoals de draaischijftelefoon vervangen is door de smartphone, het internetmodem vervangen is voor glasvezel of kabel en FM ondertussen DAB wordt verdwijnt ook TF sturing uit beeld in Nederland. De TF zendinstallaties zijn in beheer bij de netbeheerders van hoogspanningsnet. Veel zendinstallaties zijn echter oud en moeilijk onderhoudbaar. Het signaal is in een modern energienet niet meer overal zo betrouwbaar als vroeger. Of de gezonden commando's ook zijn aangekomen bij een ontvanger is daardoor nooit zeker. Net als bij een omroepradio-uitzending weet de zender niet of het signaal ook bij alle ontvangers aankomt. Daarom is het aantal commando's dat de netbeheerders versturen de laatste jaren al flink afgenomen en netbeheerders schakelen steeds meer zendinstallaties definitief uit. Per juli 2021 stoppen de netbeheerders in Nederland ook met het zenden van TF commando's voor tarief*. De slimme meter is dan de enige manier om nog dubbeltarief te krijgen bij de energiebedrijven. Openbare verlichting schakelen de netbeheerders alleen nog daar waar dit direct op hun elektriciteitsnetten is aangesloten en zetten daar een alternatieve methode van schakelen in. Het schakelen van openbare verlichting is een taak van de gemeenten die steeds vaker eigen netten hebben voor OV en een eigen alternatieve schakelmethoden inzetten met uitgebreidere mogelijkheden zoals dimmen e.d. Boilers schakelen vaak nog met TF in de laag tarief uren aan. Het verschil in tarief is met 1 a 1,5 cent echter zo gering dat het rechtstreeks aansluiten van een boiler niet tot veel hogere kosten lijdt. Veel van die boilers die in huizen hangen vanaf de tijd dat we nog GEB's hadden hebben in de meterkast een knop voor continu opwarmen. Voor meer informatie check de websites van de netbeheerder in eigen regio.

*Geen slimme meter? Het verschil in tariefprijs is vaak zo gering (1 a 1,5 cent)dat voor veel klanten dubbeltarief door het hoger vaste bedrag niet eens aantrekkelijk kan zijn. Check de energie vergelijkingswebsites.