Den Dam

Den Dam is een van de landgoederen in Eefde, gemeente Lochem.

Op een omgracht terrein ligt een blokvormig hoofdgebouw dat uit de zestiende eeuw dateert. Het is in 1765 in classicistische stijl verbouwd en vergroot. Het witgepleisterde pand met donkere plint staat op een rechthoekige, onregelmatig gevormde plattegrond. Het heeft twee bouwlagen waarop een met blauwe friese pannen afgeplat schilddak rust.

De voorgevel is symmetrisch ingedeeld en telt zeven traveeën met in het midden de omlijste toegangsdeur met bovenlicht waarboven een verdiepingsvenster en een dakkapel met meer ruiten onder een driehoekig fronton. Het hardstenen bordes is in 1938 vergroot met banken. De gevel heeft een invulling met gemoderniseerde vensters: op de begane grond H-vensters met persiennes, op de verdieping T-vensters met persiennes en aan weerszijden van de ingangspartij halve vensters.

In de gevel zijn de wapens van Van der Capellen en van Ripperda (1599) gemetseld en een gedenksteen.

Tegen de oostgevel is in 1938 een herenkamer aangebouwd, zonder verdieping, met tuindeuren aan een bordes in de zijgevel. De achtergevel kent een onregelmatig indeling met een toegangsdeur en meerruits dakkapellen. Aan de oostzijde een gedeeltelijk houten bordes aan de aanbouw van 1938. Verbouwingen huis (inwendig) in 1875. Onder de kamer rechts van de voordeur bevindt zich een kelder met kruisgewelven.

Achter het huis bevindt zich een zeshoekige tuin met een gracht erom. Hier heeft mogelijk het oude kasteel gestaan.

Historie

De naam komt al vroeg in de historie voor. Wanneer graaf Otto in 1190 stadsrechten verleent aan Zutphen wordt de acte mede ondertekend door veel edelen uit de omgeving, waaronder Wilhelmus en Henricus de Dammo, maar of er al een goed Den Dam was, is onzeker.

Pas in 1399 draagt Gijsbert van Nettelhorst het goed, dat daarvoor toebehoorde aan Evert van den Damme, op aan Johan van der Capellen. Op 23 februari van dat jaar beleent Willem van Gulick Johan ermee bij der gnaiden Gaids hertoge van Gelre ende Gulick ende greve van Zutphen, zoals de leenacte vermeldt.

Johan van der Capellen is het hoofd van de Zutphense tak van de familie die in de buurt van Zutphen meerdere goederen bezit.

Gerlach van der Capellen dobbelt in 1545 in het Wijnhuis te Zutphen met Johan van Mekeren. Zij krijgen ruzie en Johan steekt Gerlach dood.

Geertruid trouwt in 1627 met Reinier van Golstein, zij is de laatste van der Capellen op Den Dam.

In 1701 verkoopt hun schoondochter Marie de Rechigne Voisin de Loges, weduwe van hun zoon Philip, Den Dam aan Arnold van Keppel, eerste graaf van Albemarle van Huize De Voorst, die op deze manier zijn landgoed vergroot.

Maar al de tweede graaf van Albemarle, William Anne van Keppel, verkocht grote delen van de erfenis van zijn vader, waaronder Den Dam. In 1745 werd Frederik Robert Evert van der Capellen, heer van de naburige Boedelhof, eigenaar.

Zijn zoon Alexander Hendrik laat het huis in 1765 grondig verbouwen, waarbij onder meer de aardige trapgevels verdwijnen en het in 1599 gebouwde huis een nogal saaie achttiende-eeuwse voorgevel kreeg, gepleisterd om de bouwsporen te verdoezelen.

Alexander Hendrik heeft waarschijnlijk zijn financiële situatie onderschat. In 1801 doet hij tevergeefs een poging om het goed te verkopen. Zijn dochter Frederica Everdina Anna erft Den Dam, die in 1782 het landgoed wederom in de familie Van Golstein brengt door haar huwelijk met Evert Jan Benjamin. Hun kleinzoon, Mr. Willem baron van Golstein, laat het huis in 1875 nogmaals verbouwen. In 1895 verkoopt hij zijn bezit aan Carel Hendrik de Bruyn.

Na deze verkoop wisselt het landgoed nog enige malen van eigenaar; zo werd in 1934 advocaat en procureur te Zutphen, Mr. Jan Laurens Sölner de eigenaar, die hiermee wilde voorkomen dat er een crematorium gesticht zou worden. Deze verhuurde het huis op zijn beurt weer aan Jhr. dr. ir. E.J. Bosch ridder van Rosenthal. In 1937 werd het huis verkocht aan Jhr. mr. J.J.B. Bosch ridder van Rosenthal, de broer van de huurder. Het is nog steeds in bezit van deze familie.