Gecombineerd vervoer

Gecombineerd vervoer, soms ook gecombineerd verkeer of combiverkeer (Duits: Kombinierter Verkehr, afgekort KV) is het vervoer van laadeenheden zoals (zee)containers, wissellaadbakken en opleggers, waarbij deze voor een groot deel per spoor en/of over water vervoerd worden.

Begripsverklaring

Het begrip gecombineerd vervoer is niet heel duidelijk af te bakenen van intermodaal (goederen)vervoer. Het gaat beide om vervoer van laadeenheden, waarbij gebruik wordt gemaakt van minstens twee vervoersmiddelen (modaliteiten) en valt daarom ook onder multimodaal goederenvervoer. Pas wanneer een laadeenheid voor een groot deel per spoor en/of over water wordt vervoerd en het wegvervoer dus als voor- en natransport gebruikt wordt spreekt men van gecombineerd vervoer. Hoe groot hierbij het aandeel wegvervoer mag zijn om als gecombineerd vervoer aangemerkt te mogen worden is niet duidelijk gedefinieerd. Bij begeleid gecombineerd vervoer, waarbij ook de vrachtwagen en chauffeur worden vervoerd, is het aandeel wegvervoer vaak wat groter dan bij onbegeleid gecombineerd vervoer, waarbij alleen de oplegger vervoerd wordt. Hoewel de definitie van de term het niet aangeeft, wordt veelal alleen van gecombineerd vervoer gesproken als het gaat om een bewuste keuze om het wegvervoer te vervangen door transport over water of over rails.

Het gebruik van de benaming gecombineerd vervoer is niet erg consistent. In veel gevallen wordt het gebruikt als men specifiek doelt op de combinatie van weg- en spoorvervoer. Soms worden in andere talen nog weer andere termen gebruikt. Zo wordt begeleid gecombineerd vervoer in het Duits naast "Begleiteter Kombinierten Verkehr (BKV)" ook "Huckepack-Verkehr" genoemd. Ook moet er geen verwarring ontstaan met autoverlad (Duits), wat slaat op transport van wegvoertuigen over korte afstand per spoor, als een soort veerboot over land. Dit wordt toegepast op plekken waar de bergpas 's winters niet toegankelijk is, of waar überhaupt geen weg over de bergen loopt (o.a. Lötschberg).

44-Ton regeling

In een aantal landen mag het gewicht van een vrachtwagen die gebruikt wordt voor gecombineerd vervoer, worden verhoogd van 40 naar 44 ton totaalgewicht. In Duitsland geldt dit indien de hemelsbrede afstand tussen begin-/eindpunt en de containerterminal of haven niet meer dan 150 km bedraagt. Ook hoeft dan geen tol (Maut) betaald te worden.^[1]^[2]

Codering

Voor gecombineerd vervoer bestaan er codes voor de maatvoering van laadeenheden en routes. Laadeenheden bestaan er in heel veel soorten en maten, de gebruikte routes kennen veel beperkingen in hoogte. Om te voorkomen dat lading en/of infrastructuur beschadigd raakt, is er een systeem opgezet dat moet voorkomen dat lading buiten het profiel van vrije ruimte (PVR) van een spoorlijn valt. Hiervoor hebben alle spoorlijnen een code die aangeeft wat de maximale grootte van laadeenheden op die route mag zijn. Diezelfde codes zijn terug te vinden op wissellaadbakken en opleggers die gebruikt worden voor gecombineerd vervoer. De gebruikte aanduiding bestaat uit een letter (de Wagenbestimmungskode) en twee of drie cijfers (het Huckepackprofilnummer) en is onder andere vastgelegd in een aantal UIC-Leaflets.^[3]

Wagenbestimmungskode (WBK)

De Wagenbestimmungskode (Duits), afgekort als WBK, is een codering om aan te geven om wat voor soort laadeenheid het gaat. De onderstaande tabel geeft een overzicht van de tegenwoordig^{[(sinds) wanneer?]} nog gebruikte letters en de bijbehorende betekenis.

WBK	Laadeenheid	Opmerkingen
C	zeecontainers en wissellaadbakken	van het franse woord Caisse mobile
P	opleggers	Poche (frans), verwijzend naar de gebruikte spoorwagons
(P)	opleggers	ander type wagen dan WBK P, voldoet niet aan UIC-normen
N	opleggers	volgens Novatrans-systeem
NT	Rollende Landstraße	afkorting van Niederflurtragwagen
B	horizontale overslag	o.a. ACTS
S	speciale gevallen	o.a. voor transport naar het Verenigd Koninkrijk

Huckepackprofilnummer (Hk-PNr)

Huckepackprofilnummer (Duits), veelal afgekort als Hk-PNr, is een codering die de grootte en deels ook de vorm van laadeenheden aangeeft, dan wel aangeeft hoe groot (breed en hoog) laadeenheden mogen zijn op een bepaalde spoorlijn. Zij bestaat uit twee of drie cijfers en wordt voorafgegaan door een letter. Deze letter is voor laadeenheden en wagons de Wagenbestimmungskode (WBK), voor infrastructuur wordt een C gebruikt voor alle laadbakken (WBK C, WBK B en WBK S) en een P voor alle opleggers (zowel WBK P, WBK (P) als WBK N). Het aantal cijfers geeft aan hoe breed de laadeenheid mag zijn. Onder de tweecijferige code vallen opleggers van 2,50 meter breed en laadbakken tot 2,55 m breed. Opleggers met een breedte van 2,55 m vallen onder de driecijferige code, evenals geïsoleerde opleggers en wissellaadbakken, die in verband met de benodigde isolatie 2,60 meter breed mogen zijn.

De tweecijferige code is gebaseerd op standaardwagens met een basisniveau van 1.175 mm vanaf bovenkant spoorstaaf (BS). Codering begint met C00 voor laadbakken van 245 cm hoog. Codering gaat vervolgens verder met stappen van 10 mm. Zo geeft C45 aan dat de laadeenheid 290 cm hoog mag zijn, dit is voldoende voor een high cube-container van 9' 6" hoog (289,6 cm). De driecijferige code is een weergave van de hoekhoogte voor opleggers in centimeter (bij een breedte van 2,60 m) beginnende bij P330. Hierbij gaat men uit van een basisniveau van 330 mm vanaf bovenkant spoorstaaf (BS).

Wagons met afwijkend basisniveau

Veel spoorgoederenwagens worden gebouwd met een vloerhoogte die afwijkt van het basisniveau dat ten grondslag ligt aan het coderingssysteem. Dit wordt dan aangegeven op de betreffende wagon, een lagere vloer met een plus, hoger met een minus.

Een voorbeeld is de megafret-wagen, deze heeft een vloerhoogte van 825 mm en krijgen daarom een opschrift "+35". Deze extra laadhoogte wordt gebruikt om hogere laadeenheden te vervoerden dan anders op een spoorlijn mogelijk was. Enerzijds om hogere wissellaadbakken (3,22 m) op een C45 gecodeerde lijn te vervoeren, anderzijds om wissellaadbakken die op een standaard wagen codering C45 nodig zijn (o.a. high cube-containers), in het Verenigd Koninkrijk te vervoeren op lijnen met codering S21.^[4]^[5]

Toepassingen

Omgrenzingsprofielen

De onderstaande tabel geeft een aantal omgrenzingsprofielen, de daarvoor geldende Huckepackprofilnummer en de bijbehorend hoekhoogtes van de laadeenheden.

Land	Omgrenzingsprofiel	Huckepackprofilnummer (Hk-PNr)			Opmerkingen
Land	Omgrenzingsprofiel	WBK C	WBK P	WBK NT	Opmerkingen
Europese Unie^[6]	G1	08		-
	GA	22 341	22 339	-
	GB	45 360	45 359	-
	GB1/GB+	55 385	55 380	-
Nederland^[7]	Prorail BP1	50 380		-
	Prorail BP2	70 400		-
	Prorail BP3	80 410		-
Zwitserland^[8]^[9]	SIM-profil (Lotschbergroute)	80 405		70 396
	HP-profil (o.a. Gotthardroute)	60 384		50 375	ook EBV 1/P60
	AB-EBV O1	25 344		-
	AB-EBV O2	60 384		50 375	ook W 50
	AB-EBV O3	80 405		70 396

Laadeenheden

Ter verduidelijking hieronder een tabel enkele veel voorkomende laadeenheden, hun codering en bijbehorende hoekhoogte.

Laadeenheid	Huckepackprofilnummer (Hk-PNr)	Hoekhoogte (cm)
ISO-container	C00 C15	243,8 (8' 0") 259,1 (8' 6")
High cube container	C45	289,6 (9' 6")
Innofreight Woodtainer XXL	C45	290
Innofreight Agrotainer	C22	267
Zwitserse postcontainers	C22 / S22	267

Bronnen, noten en/of referenties

↑ (de) KombiVerkehr, 44-Tonnen Regelung. Geraadpleegd op 05 januari 2019.
↑ (de) Der Bundesminister für Verkehr, 53. Ausnahmeverordnung zur StVZO (02 juli 1997). Geraadpleegd op 05 januari 2019.
↑ (de) KombiModell, Von Containern & anderen Blechbüchsen. Geraadpleegd op 05 januari 2019.
↑ (de) VTG AG, Low Floor Wagon; Sffggmrrs(s) - Megafret. Geraadpleegd op 05 januari 2019.
↑ (de) Union for Road-Rail Combined Transport (UIRR), Map of the railway lines in CT - version 2013 (23 januari 2013). Geraadpleegd op 05 januari 2019.
↑ (fr) Jacques Molinari, Transport combiné et infrastructures ferroviaires; Compléments 1; Terminologie-Chargements-Gabarits-Institutions (april 1999). Geraadpleegd op 13 maart 2017.
↑ Prorail, GVS00094 Gebruiksvoorschrift; Mogelijkheden Buitengewoon Vervoer, aslasten en tonmetergewichten, versie 003 (01-02-2015). Geraadpleegd op 13 maart 2017.
↑ (de) SBB und BLS Netz AG, R I-30111 Ausführungsbestimmungen zu den Fahrdienstvorschriften; AB FDV Infrastruktur (versie 13-0); R 300.5 § 4.7.11 Netzkarte (HP-Profile / SIM-Profile) (11 december 2016). Gearchiveerd op 6 januari 2019. Geraadpleegd op 04 januari 2019.
↑ (de) Bündesamt für Verkehr, Übersichtskarte Streckenmodule Normalspurnetz V 8.0 (07 december 2018). Geraadpleegd op 04 januari 2019.

[1] (de) KombiVerkehr, 44-Tonnen Regelung. Geraadpleegd op 05 januari 2019.

[2] (de) Der Bundesminister für Verkehr, 53. Ausnahmeverordnung zur StVZO (02 juli 1997). Geraadpleegd op 05 januari 2019.

[3] (de) KombiModell, Von Containern & anderen Blechbüchsen. Geraadpleegd op 05 januari 2019.

[4] (de) VTG AG, Low Floor Wagon; Sffggmrrs(s) - Megafret. Geraadpleegd op 05 januari 2019.

[5] (de) Union for Road-Rail Combined Transport (UIRR), Map of the railway lines in CT - version 2013 (23 januari 2013). Geraadpleegd op 05 januari 2019.

[6] (fr) Jacques Molinari, Transport combiné et infrastructures ferroviaires; Compléments 1; Terminologie-Chargements-Gabarits-Institutions (april 1999). Geraadpleegd op 13 maart 2017.

[buitenprofielcodes-7] Prorail, GVS00094 Gebruiksvoorschrift; Mogelijkheden Buitengewoon Vervoer, aslasten en tonmetergewichten, versie 003 (01-02-2015). Geraadpleegd op 13 maart 2017.

[8] (de) SBB und BLS Netz AG, R I-30111 Ausführungsbestimmungen zu den Fahrdienstvorschriften; AB FDV Infrastruktur (versie 13-0); R 300.5 § 4.7.11 Netzkarte (HP-Profile / SIM-Profile) (11 december 2016). Gearchiveerd op 6 januari 2019. Geraadpleegd op 04 januari 2019.

[9] (de) Bündesamt für Verkehr, Übersichtskarte Streckenmodule Normalspurnetz V 8.0 (07 december 2018). Geraadpleegd op 04 januari 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]