Hiëronymus Lauweryn
Hieronymus Lauwerein, ridder, (Brugge, ca. 1450 - Den Haag, 1509) was heer van Watervliet en Poortvliet en diende de regeringen van drie vorsten over de Nederlanden, keizer Maximiliaan I, diens zoon Filips de Schone en diens dochter Margaretha van Oostenrijk.
Familie
Hiëronymus werd circa 1450 te Brugge geboren als natuurlijke zoon van Bavo en Barbara Roels. Zijn eerste vrouw, Jacoba Peyaert, was de dochter van de Gentse deken der neringen Matthys. Na haar dood hertrouwde hij met Maria Strabant.
Carrière
Hij begon zijn carrière in 1477 als klerk van de algemeen-ontvanger van Vlaanderen. In 1486 werd hij kasselrij-ontvanger van Brugge. Deze functie kostte hem bijna het leven, toen hij twee jaar later werd gearresteerd door de opstandige Bruggelingen. Zij hadden keizer Maximiliaan van Oostenrijk gevangengezet op de Markt en hadden de rekenplichtige ambtenaren ter verantwoording geroepen. Verschillende Bourgondische notabelen lieten toen het leven, waaronder Pieter Lanchals te Brugge en Matthys Peyaert, schoonvader van Lauwerein, te Gent.
In 1499 werd hij tresorier generaal van de domeinen en financiën, waarmee hij de hoogste top van de financiële ambtenarij had bereikt. Vier jaar later, in 1503, werd hij geridderd door Filips de Schone.
Investeringen
Als investeerder richtte hij zich op landwinningen in Vlaanderen. Tussen 1501 en 1506 stichtte hij de Kristoffelpolder, de Jeronimuspolder, de Philippuspolder en nog enkele andere polders in het Scheldegebied. Volgens een legende kwam Lauwerein op de Westerschelde met zijn schip in een storm terecht. In zijn angst te zullen vergaan beloofde hij een kerk te bouwen ter ere van Onze Lieve Vrouw daar waar hij veilig zou landen. Hij liet vanaf 1497 polder na polder indijken en stichtte in 1504 de stad Watervliet waar hij de kerk en een linnenmolen liet bouwen. Twee jaar later stichtte hij de stad Philippine in de gelijknamige polder, genoemd naar Filips de Schone.
In 1508, tijdens het bestuur van Margaretha van Oostenrijk, die zijn stadspaleis in Mechelen als residentie had overgenomen, trok hij zich vanwege zijn gezondheid terug. Een jaar later stierf hij in Den Haag. Zijn grafsteen staat in de Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk van Watervliet.
Varia
Hieronymus blijft niet alleen bekend als zakenman maar ook als muziekliefhebber. Hij legde een verzameling aan van chansons en motetten voor gebruik in gezinsverband. Het "chansonnier" werd vermoedelijk tussen 1495 en 1507 vervaardigd. Het wordt in Londen bewaard als Handschrift Add. 35.087 van de British Library en bevat voornamelijk wereldlijke werken (slechts 13 % van de stukken zijn motetten). Het grootste deel van het liedboek wordt ingenomen door 63 Franse chansons. Daarnaast bevat het 25 wereldlijke Nederlandse polyfone liederen, meestal driestemmig. Van slechts een lied is in het liedboek de naam van de componist opgenomen, een zekere Laurentius, waarvan is gesuggereerd dat het misschien Lauwerein van Watervliet zelf is geweest.
- Haemers Jelle en Soens Tim, "Lauwerein Jeronimus", In : Nationaal Biografisch Woordenboek
- Dumalin Nico, De inventarisatie van het conglomeraatarchief Waterdijk, bewaard in het Rijksarchief te Gent. Van de infeodatie in 1504 tot de bestuurlijke hervorming in 1795, onuitgegeven masterthesis VUB, 2011
- Soens Tim, Spade in de dijk? Waterbeheer en rurale samenleving in de Vlaamse kustvlakte (1280-1580), Gent 2009
- Peter de Groot in het inlegboekje van The Songbook of Hieronymus Lauweryn van Watervliet (ca. 1500), door Egidius Kwartet & Consort, ET'CETERA, 2006