Hollandse rekenkunde

Hollandse rekenkunde (Frans: arithmétique hollandaise) is een spotnaam voor de redenering waarbij een meerderheid tegen een voorstel wordt verdraaid in een meerderheid ervoor, doordat enerzijds wie thuis bleef (niet stemde) geacht wordt in te stemmen en doordat anderzijds een tegenstem om een ongegrond geachte reden omgedraaid wordt in een stem voor.

De benaming is ontstaan in België naar aanleiding van de stemming over de Grondwet van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in augustus 1815. Van de 1604 Belgische notabele stemgerechtigden stemden 527 voor de Grondwet en 796 tegen. 281 stemgerechtigden brachten geen stem uit. De Grondwet haalde dus geen meerderheid.

Koning Willem I achtte de Grondwet echter toch goedgekeurd door het zuiden, enerzijds door van de 796 tegenstemmen 126 stemmen af te trekken die uitdrukkelijk gebaseerd waren op religieuze redenen en anderzijds door de 281 thuisblijvers mee te rekenen als voorstemmers.

De oorspronkelijke stemming resulteerde in volgende uitslag per gerechtelijk arrondissement:

gerechtelijk arrondissement	voor	tegen
Brussel	40	45
Leuven	30	24
Nijvel	12	25
Gent	10	70
Oudenaarde	20	37
Dendermonde	24	56
Eeklo	13	5
Brugge	26	39
Veurne	4	12
Ieper	0	50
Kortrijk	2	71
Antwerpen	0	59
Mechelen	5	33
Turnhout	1	34
Bergen	32	36
Doornik	9	75
Charleroi	20	20
Namen	1	31
Dinant	15	0
Marche en Saint-Hubert	12	10
Maastricht	39	12
Hasselt	25	7
Roermond	33	0
Luik	38	31
Huy	11	14
Verviers	32	0
Luxemburg	35	0
Neufchâteau	27	0
Diekirch	11	0
totaal	527	796

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen

• (nl) Colenbrander, H.T., Ontstaan der grondwet. Bronnenverzameling 1814-1815, 1908-1909, deel II, p. 615.

---

Noten