Hypothalamus-hypofyse-bijnier-as

Basisschema van de hypothalamus-hypofyse-bijnier-as: De hypothalamus scheidt CRH uit, dat er op zijn beurt voor zorgt dat de hypofyse (anterior pituitary) ACTH uitscheidt. Uiteindelijk produceren de bijnieren cortisol.

De Hypothalamus-hypofyse-bijnier-as, die beter bekend is onder de Engelse afkorting HPA-as (Hypothalamic-Pituitary-Adrenal axis), speelt een belangrijke rol in de stressrespons. Na een stressvolle gebeurtenis scheidt de hypothalamus corticotropin-releasing hormone (CRH) uit, dat er op zijn beurt voor zorgt dat het voorste deel van de hypofyse adreno-corticotroop hormoon (ACTH) uitscheidt, ook wel bekend onder de naam corticotropine. Deze stof zorgt er vervolgens voor dat de bijnieren glucocorticoïden gaan produceren, zoals cortisol bij mensen of corticosteron bij diverse andere dieren.

De HPA-as is een langzame respons op stress: het duurt ongeveer 30 minuten voordat cortisol in het bloed gemeten kan worden. De aanmaak van adrenaline als respons op stress gaat veel sneller, dat is namelijk na 60 seconden al te meten in het bloed.