Jan de Bas

Jan Cornelis de Bas (13 januari 1964) is een Nederlands historicus en dichter, die contemporaine geschiedenis en cultuureducatie studeerde aan de Universiteit van Utrecht.

In 1999 promoveerde De Bas aan de Vrije Universiteit in Amsterdam op De muis die even brulde. De Evangelische Volkspartij 1981-1991.

Als historicus beweegt hij zich op het raakvlak van meerdere disciplines. In zijn werk gaat het altijd over de historische werkelijkheid, die zich complex aan ons voordoet. In zijn proefschrift gaat het niet alleen over de partijgeschiedenis van de EVP, maar ook over de achtergrond van de kiezers, de cultuur van de leden en de motieven van de betrokkenen. Politicologie en antropologie spelen in het boek een rol.

Ook in zijn andere werk is sprake van een multidisciplinaire invalshoek, zoals in Een mijter zonder kruis. Sint-Nicolaas in de protestantse pers 1945-2000 (2003). In dit boek past hij de receptie van het sinterklaasfeest door Nederlandse protestanten toe op hun cultuur. Naast het interdisciplinaire wordt zijn werk tevens gekenmerkt door de grote aandacht voor de protestantse cultuur. Dit laatste is ook het geval in zijn biografie over zijn opa: Hervormd op wielen. Wielerkampioen Cees Erkelens 1889-1959 (2005). Ten slotte combineert hij in zijn werk het narratieve (verhalende) en het mathematische (getalsmatige)van de geschiedwetenschap, wat ook blijkt uit Kom maar binnen! Zwarte Piet in spotprenten 1871-2017 (2017).

Naast wetenschappelijke literatuur, publiceert De Bas ook educatieve boeken. Hij schreef onder andere een werk- en studieboek voor basisscholen en pabo's over burgerschapsvorming: Burgerschapsvorming. Jong gedaan, oud geleerd. Visies en instrumenten. Hierin presenteert hij de zesslag van burgerschapsvorming. Ook schreef hij enkele veelgebruikte toetsboeken voor de pabo. In 2016 verscheen Kan een bloemkool denken? Lessen in filosoferen. Hierin benadrukt De Bas het individuele nadenken. In 2007 richtte De Bas de Filosofiegroep Rotterdam op. In 2019 verscheen Geschiedenis InZicht een handboek voor geschiedenis op de Pabo, waarin het didactisch begrip beeldgereedschap wordt gepresenteerd. Daarnaast schrijft De Bas regelmatig in bladen zoals Trouw, Friesch Dagblad en Volzin. Verschillende artikelen verzamelde en bewerkte hij in enkele bundels. Zo publiceerde hij twee bundels over het sinterklaasfeest. Onder de titel Artikelen des Gedichts (1997)bundelde Jan de Bas columns over poëzie, die onder meer verschenen in de literaire tijdschriften Hollands Maandblad en Chroom, waarvan hij samen met Bert van Weenen en Alfred Valstar redacteur was.

Als dichter beweegt De Bas zich op het grensgebied van de light verse. Zijn werk gaat over het bijzondere van het alledaagse (het religieuze incluis) en bezit een ongecompliceerde filosofische inslag. In 2017 verscheen zijn zevende dichtbundel voor volwassenen. Ook publiceerde hij vijf bundels voor kinderen en een prentenboek, samen met Monique Veldhoven. Zijn werk werd opgenomen in Gerrit Komrijs bloemlezing De Nederlandse poëzie van de 19e t/m 21e eeuw in 2000 en enige gedichten (2004), in De Nederlandse kinderpoëzie in 1000 en enige gedichten (2007), eveneens samengesteld door Komrij, en in de Brandaan van de christelijke poëzie (2008), samengesteld door Rien van Den Berg. Ook stelde Jan de Bas, samen met Arie Bijl, bloemlezingen met literaire poëzie samen: Sinterklaas (2009), En wat zij zong hoorde ik dat psalmen waren (2010), een bundel met psalmen van Nederlandstalige dichters, Heimwee naar huiswerk. Gedichten over school (2017) en Ik blijf van hem dromen. Het leven van Jezus in gedichten (2019).

Bibliografie

1990, De Hervormde Kiesvereeniging te Waddixveen 1935-1940 (monografie)
1990, De partij in het aparte bankje. De politieke cultuur van de Centrumpartij (monografie)
1990, Hard wegwandelen (poëzie)
1993, Sinterklaas bestaat als u dat wilt. Over sintbeleving in Nederland (columns)
1994, Pakhuis van verlangen (poëzie)
1997, Artikelen des gedichts. Over dichters, dichten en gedichten (essays)
1997, Zachte feiten (poëzie)
1999, De muis die even brulde. De Evangelische Volkspartij 1981-1991 (monografie, dissertatie)
1999, Sinterklaas mag blijven. Voorstellen voor vernieuwing van een feest (essays)
1999, Verboden voor kettingzagen (poëzie voor kinderen)
2002, Als een vis in het water. De Ichthus Hogeschool 1986-2001 (gedenkboek, samen met Arie Bijl)
2002, Dat zijn zo de dingen waar het hier om gaat (poëzie)
2003, Een mijter zonder kruis. Sint-Nicolaas en de protestantse pers 1945-2000 (monografie)
2003, Nijlpaard in onzichtbaar Egypte (poëzie voor kinderen)
2005, Hervormd op wielen. Wielerkampioen Cees Erkelens 1889-1959 (biografie)
2005, Spirea 3. De geschiedenis van een Inhollandgebouw (gedenkboek, samen met Cor van der Burg)
2006, Het vogeltje en het gevoel (poëzie voor kinderen)
2006, Vrolijke mensen fietsen vaker in de zon (aforismen)
2006, Normen en daden. Werken aan veiligheid en sociale competentie op Rotterdamse scholen (werkboek, samen met Mine de Laat, Ria de Waal en Guido Walraven)
2007, Wie lacht, die leeft (aforismen)
2007, Wereldberoemd in Nederland. Wie is wie in de 20e eeuw? (naslagwerk)
2008, Tapir Tass zoekt (prentenboek met liedjes; illustraties van Monique Veldhoven)
2008, Burgerschapsvorming. Jong gedaan, oud geleerd. Visies en instrumenten (studie- en werkboek)
2008, Hollandse luchten (poëzie)
2010, De pabotoets geschiedenis haal je zo (studieboek)
2011, Als je om je heen leest, zie je meer (poëzie bij foto's van Nienke van Look)
2011, Lessen in mediawijsheid. Omgaan met nieuwe media op de basisschool (studie- en werkboek)
2011, Wie de zon in het water ziet schijnen, heeft de hemel onder zich (verzamelde aforismen)
2013, De pabotoets aardrijkskunde haal je zo (studieboek m.m.v. Johan van Driel)
2014, Mooiweerbericht (poëzie)
2014, Liefdesfietsen (poëzie voor kinderen)
2016, Kan een bloemkool denken? Lessen in filosoferen (studie- en werkboek)
2017, Kom maar binnen! Zwarte Piet in spotprenten 1871-2017 (monografie)
2017, In de mediterende dierentuin (poëzie)
2019, Geschiedenis InZicht (studieboek samen met Frank Brinkman)
2019, De Ronde van O (poëzie voor kinderen)

Externe link

Koninklijke Bibliotheek Publiekscatalogus over Jan de Bas.
Over 'Artikelen des Gedichts' (1997) van Jan de Bas, door Bert van Weenen, Chroom Digitaal Proza, maart 2002.
"Bijbelse inspiratie is weer een monopolie van rechts" Interview met Jan de Bas door Christian Jongeneel, Chroom Digitaal Proza, maart 2002.
Overzicht poëzierecensies geschreven door Jan de Bas. (verouderd; via webarchive)