Naar inhoud springen

Jean-Baptiste Van Mons

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Jean-Baptiste van Mons)
Jean-Baptiste Van Mons
Persoonlijke gegevens
Geboortedatum 11 november 1765Bewerken op Wikidata
Geboorteplaats Stad Brussel[1]Bewerken op Wikidata
Overlijdensdatum 6 september 1842Bewerken op Wikidata
Overlijdensplaats Leuven[1]Bewerken op Wikidata
Wetenschappelijk werk
Vakgebied scheikunde,[2] natuurkunde,[2] landbouwkunde met planten als specialisme,[2] pomologie[2]Bewerken op Wikidata
Dbnl-profiel
Jean-Baptiste Van Mons, door Jean-Baptiste Madou.
Discours prononcé le jour de S. Joseph devant une assemblée de maçons, Liège, 1785, boek met de handtekening van Jean-Baptiste Van Mons: "Van Mons apothic:"
Beurré d'Anjou (The Pears of New York (1921) door Ulysses Prentiss Hedrick)
Beurré Bosc (The Pears of New York (1921) door Ulysses Prentiss Hedrick))

Jean-Baptiste Van Mons (Brussel, 11 november 1765 - Leuven, 6 september 1842) was een scheikundige, botanicus, horticulturist en agronoom die in de tweede helft van zijn carrière actief betrokken was in het kweken van peren. Van 1817 tot 1835 was hij als hoogleraar scheikunde, farmacie en landbouwkunde verbonden aan de Rijksuniversiteit Leuven.[3]

Zijn humaniora volgde hij in Turnhout. Hij werd leerjongen van een apotheker en kreeg in september 1787 voor dat beroep het getuigschrift. Later haalde hij het diploma van doctor in de geneeskunde. Op scheikundig gebied was hij een vurig aanhanger van Lavoisier, met name wat betreft het ontkrachten van de phlogistontheorie.

Hij schreef vrijwel uitsluitend in het Frans; in 1788 vercheen in Amsterdam wel een kleine verhandeling van hem met als titel: Schets van eigenschappen dewelke in een waar apotheker vereischt worden, terwijl in het derde en laatste jaarboek van het Antwerps Genootschap voor Geneeskunde een Nederlandstalige bijdrage van hem uit 1798, over galvanisme, werd gepubliceerd.

Hij nam deel aan de Brabantse Omwenteling en werd als aanhanger van Jan Frans Vonck opgesloten in de Hallepoort. Na twee maanden opsluiting werd hij bij gebrek aan bewijs vrijgelaten. In de scheikunde was hij onder de invloed van Antoine Lavoisier een van de eerste actieve aanvallers van de Flogistontheorie in de Nederlanden. Politiek geraakte hij in de invloedssfeer van Claude Roberjot, door de Nationale Conventie aangesteld met het beheer van het Noorden. Van Mons fungeerde voor Roberjot als een invloedrijk adviseur. Dankzij deze contacten werd hij ook geïntroduceerd in de Parijse wetenschappelijke kringen en ontmoette hij vele Europese wetenschappers. Tot zijn leerlingen behoren Louis Melsens, Jean Servais Stas en Laurent-Guillaume de Koninck.

Van Mons staat bekend als de initiatiefnemer van het eerste wetenschappelijk onderbouwde kweekprogramma voor peren door middel van zaadselectie. In Brussel had hij een eigen proeftuin aangelegd met tachtigduizend zaailingen, waar hij experimenteerde met allerlei variëteiten. Toen de grond in 1819 werd onteigend voor bouwgrond bracht hij een gedeelte van zijn fruitsoorten over naar Leuven.

Vanaf 1815, in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, werkte hij mee aan de Pharmacopoea Belgica, die op basis van een koninklijk besluit werd samengesteld.[4]

In een relatief korte periode slaagde hij er als actief perenkweker in niet minder dan 40 perenvariëteiten te selecteren, waaronder de in Noord-Amerika nog veelvuldig geteelde cultivars Beurré d'Anjou en Beurré Bosc (ook gekend als Kaiser), beide vlezige soorten met een boterige (vandaar Beurré) smaak. Ook de Dubbel Flip (of Belle Fleur) werd door hem ontwikkeld.

Ook in de druiventeelt werd hij bekend, onder meer als kweker van de Frankentaler "De Coster", een variant op de Frankentaler. In 1835 publiceerde hij zijn bevindingen in het naslagwerk "Pomonomie belge".

In het centrum van Leuven is een straat naar hem vernoemd.

Bibliografie

[bewerken | brontekst bewerken]

Literatuur

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Jean-Baptiste van Mons, in Antoine Arnault e.a., Biographie nouvelle des contemporains, vol. 20, Parijs, Librairie historique, 1825.
  • Joseph-Marie QUÉRARD, La France littéraire ou dictionnaire bibliographique des savants, historiens, et gens de lettres de la France, ainsi que les littérateurs étrangers qui ont écrit en français, plus particulièrement pendant les XVIIIe et XIXe siècles, T. VI, Parijs, Firmin Didot, 1834.
  • Philippe VANDERMAELEN, Dictionnaire des hommes de lettres, des savans et des artistes de la Belgique, Brussel, 1837.
  • Jean-Baptiste van Mons, in: Biographie universelle ancienne et moderne supplément, vol. 19-21, Parijs, Michaud, 1843-1847.
  • P.-A CAP, Van Mons, in: Journal de Pharmacie et de chimie, 3de serie, vol. 4, Parijs, Librairie de Louis Colas, 1843.
  • P.-A. CAP, Biographie universelle ancienne et moderne supplément, vol. 74, Parijs, Michaud, éditeur, 1843.
  • Lambert-Adolphe-Jacques QUETELET, Notice sur Jean-Baptiste Van Mons, in: Annuaire de l'Académie royale des sciences, des belles-lettres de Bruxelles, 1843
  • Lambert-Adolphe-Jacques QUETELET, Notice historique sur J.-B. Van Mons ; sa correspondance avec Roberjot, in: Trésor National, recueil historique, littéraire, scientifique, artistique, commercial et industriel, 2de serie, vol. 1, Brussel, 1843.
  • Jean-Servais STAS, Notice historique sur J.B.F. Van Mons, membre honoraire de l’Académie, in: Bulletin de l’Académie royale de médecine de Belgique, 1843.
  • Statuten en reglementen voor de Société Van Mons, gevolgd door een lijst met leden en oprichters en een catologus met het fruit gekweekt in de tuin van de organisatie, Brussel : [s.n.], 1854. Koninklijke Bibliotheek.
  • Lambert-Adolphe-Jacques QUETELET, Sciences mathématiques et physiques chez les Belges au commencement du XIXe siècle, Brussel, H. Thiry-Van Buggenhout, 1866.
  • Victor JACQUES, Jean-Baptiste van Mons, in, Biographie nationale de Belgique, T. XV, Brussel, Bruylant, 1899.
  • A. J. J. VAN DE VELDE, Het leven en het werk van J. B. van Mons, in: Mededelingen van de Vlaamse Chemische Vereniging, vol. 15, 1953.
  • Albert GUISLAIN, Un grand Pharmacien bruxellois, J.B. Van Mons (1765-1842), in: Revue de Médecine et de pharmacie, 1959.
  • J. THIRIONET, J., J.-B. Van Mons, promotor van de moderne pomologie : bijdrage tot de geschiedenis van de fruitteelt te Leuven, in: Mededelingen van de Geschied- en oudheidkundige kring voor Leuven en omgeving, 1966.
  • Jean DE LAUNOIS, Une vieille famille bruxelloise: les van Mons, in: L'Intermédiaire des Généalogistes, 153-156, Brussel, 1971.
  • H. A. A. VAN ELST, Jean-Baptiste van Mons, aanhanger en verdediger van de leer van Lavoisier, in: Acta Octavi Conventus Historiae Scientiae medicinae Matheseos Natuliumque Excolendae Bergae ad Zomam, Amsterdam, vol.2, 1978.
  • Marius DEBIÈVE, Un pharmacien révolutionnaire : Jean-Baptiste Van Mons, in: Figures de professeurs de pharmacie à l’université de Louvain, Louvain-La-Neuve, Cabay, 1985.
  • Geert VANPAEMEL, Jan Bapist van Mons (1765-1842) en het scheikunde-onderwijs aan de Rijksuniversiteit Leuven, in: Academiae Analecta, Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België (Klasse der Wetenschappen), 1986.
  • Michel BOUGARD, Jean-Baptiste Van Mons, een boegbeeld van de scheikunde, in: Robert Halleux, Robert e.a. (red.), Geschiedenis van de wetenschappen in België, 1815-2000, vol.1, Brussel, 2001.
  • Michel BOUGARD, Electricité et chimie : les idées hétérodoxes de Jean-Baptiste Van Mons, memosciences.
[bewerken | brontekst bewerken]
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jean-Baptiste_Van_Mons&oldid=67977464"