Kerkje aan de Zee (Urk)
| Kerkje aan de Zee | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Kerkje aan de Zee
| ||||
| Plaats | Urk | |||
| Coördinaten | 52° 40′ NB, 5° 36′ OL | |||
| Gebouwd in | 1786 | |||
| Restauratie(s) | 1988/89 | |||
| Begraafplaats | ja | |||
| Monumentale status | Rijksmonument | |||
| Monumentnummer | 35882 | |||
| Detailkaart | ||||
  | ||||
| Afbeeldingen | ||||
| ||||
Tekstbord boven de zijingang
| ||||
| ||||
Interieur
| ||||
| ||||
Het Kerkje aan de Zee is het oudste gebouw van Urk. Het werd gebouwd in 1786 op de plek van een oudere kerk. De kerk is eigendom van de Kerkvoogdij van de Hervormde Gemeente Urk en de kerktoren is eigendom van de gemeente Urk. De kerk heeft de status van rijksmonument.
In de kerk worden kerkdiensten gehouden. Ook worden er veel trouwdiensten gehouden. Bijzonder zijn ook de drie scheepsmodellen die in de kerk te vinden zijn: een oorlogsschip, een turfpraam en een botter.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
De voorganger van het kerkje werd gebouwd rond het jaar 1600. Na ongeveer 30 jaar kwam de kerk door afslag op een eilandje voor de kust van Urk te liggen. Het was alleen wadend door het water dan wel per bootje te bereiken. De kerk werd in 1786 herbouwd door ingenieur Johan Samuel Creutz, een der directeuren van de stadsfabriek van Amsterdam, voor een bedrag van nog geen 15.000 gulden. De reden van herbouw lag in het feit dat het kerkje zo bouwvallig was geworden dat het moest worden afgebroken. Uit een boven de hoofdingang van het huidige kerkje aanwezige gedenksteen blijkt nog steeds de band die er geweest is met de stad Amsterdam. De toren is niet meer geheel de oorspronkelijke; de koepelvormige bekroning werd in 1896 door een achtkante lantaarn met naaldspits vervangen, die op zijn beurt in 1954 plaats moest maken voor de huidige uivormige bekroning naar ontwerp van Philip Bolt. In de jaren 1988/1989 werd het kerkje gerestaureerd.
De torenklok van het kerkje stamt uit 1461. Op 9 april 1931 begaf de luidklok het. Na vijf jaar was er voldoende geld om de klok te laten overgieten. Eind 1936 werd de klok weer in gebruik genomen.
Orgel[bewerken | brontekst bewerken]
In 1905 werd er voor het eerst een orgel in de kerk geplaatst, een ouder instrument dat van elders is overgebracht. In 1928 werd het orgel gerestaureerd en in 1942 vervangen. Orgelmaker Reil uit Heerde bouwt in dat jaar een orgel met een pneumatisch kegelladesysteem. In 1957 nam de restauratie van dit instrument plaats. In 1981 verdween het orgel uit de kerk en werd vervangen door een Vermeulen-orgel uit 1929.
Na de restauratie van 1988 werd het orgel vervangen door dat van de Kerk van Munnekeburen. Het is in 1901 gemaakt door L. van Dam en Zonen uit Leeuwarden.
Lijst van predikanten[bewerken | brontekst bewerken]
Hieronder volgt een lijst van predikanten die in het Kerkje aan de Zee gestaan hebben.[1] De lijst is nog incompleet.
| Nr. | Naam | van | tot | bijzonderheden |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Petrus Salebien | 1628 | 1637 | oude kerk Nederduits Gereformeerde Kerk |
| 2. | Fransiscus Pinaeus | 1637 | 1654 | |
| 3. | Richard A'Landt-Werven | 1654 | 1681 | |
| 4. | Suffrides Dirksz Cantor | 1681 | 1710 | |
| 5. | Warnerus van Diepen | 29 januari 1711 | 17 november 1720 | oude kerk van 29-1-1711 tot 1714 nieuwe kerk van 1714 tot 1720 |
| 6. | Petrus de Bruijn | 1720 | 1727 | |
| 7. | Nicolaas Ribbers | 1727 | 1730 | |
| 8. | Daniel Johannes Weerman | 12 december 1730 | 26 maart 1780 | |
| 9. | Johannes Henricus Schmidt | 27 augustus 1780 | 2 oktober 1808 | nieuwe kerk van 27 augustus 1780 tot 24 november 1782 loods van 24 november 1782 tot 3 september 1786 kerkje aan de zee van 3 september 1786 / 14 mei 1787 tot 2 oktober 1808 |
| 10. | L. Bakker | 2 oktober 1808 | 24 september 1809 | |
| 11. | A. H. Weijland | 24 september 1809 | maart 1811 | predikant te Enkhuizen neemt diensten waar |
| 12. | Johannes Thieleman van Baalen | maart 1811 | oefenaar | |
| 13. | Sipke Leonard Napius | 5 mei 1811 | 12 november 1820 | tot 1816 Nederduits Gereformeerde Kerk vanaf 1816 Nederlandse Hervormde Kerk |
| 14. | Jacobus Albertus Romkes | 8 april 1821 | 17 maart 1831 | |
| 15. | Petrus Jacobus ter Plegt | 9 oktober 1831 | 17 oktober 1847 | |
| 16. | Jan Pieter van Hall | 1849 | 1860 | |
| 17. | Jacob Nentjes | 11 mei 1862 | 20 januari 1873 |
Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]
- T.H.von der Dunk, 'Vier ingenieurs als stadsbouwmeester. Gerard Frederik Maybaum (1746-'68), Cornelis Rauws (1768-'72), Jacob Eduard de Witte (1772-'77) en Johan Samuel Creutz (1777-'87) aan het hoofd van de Amsterdamse stadsfabriek', in: Bulletin van de K.N.O.B., 94 (1995), p.106-107.
- C.de Vries, Geschiedenis van het eiland Urk, Kampen 1962, p.282-289.
- K.de Vries, 'De bouwgeschiedenis', in: F.Pereboom (red.), Het kerkje aan de zee en zijn kerkgangers, Urk 1986, p.13-37.
Externe link[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|