Overleg:Baduhenna

Locatie Baduhenna

Het heilige bos Baduhenna lag in Friesland in de omgeving van de plaatsen Baaium, Monnikebaijum en Herbaijum. Buurtschap 't Heechhout in Littenseradiel vormt het laatste overblijfsel van dit oude bos dat destijds behoorlijk groot was getuige vele Badeheim namen in de omgeving. Het strekte vermoedelijk van Lions, Baard en Hennaard tot Franeker. De Slachtedijk is waarschijnlijk een verwijzing naar de slag bij Baduhenna. Winsum is mogelijk genoemd naar de omgeving waar de overwinning is behaald. Het castellum Flevum lag beslist op Vlieland aan de monding van de Vliestroom en nergens anders. De straatnamen Fortweg en Kampweg op het eiland verwijzen er nog naar. En Ptolemeus heeft de breedtegraad van het castellum vrij exact opgegeven.

Kunt u iets meer zeggen over de ongelooflijk nauwkeurige koolstofdatering in het jaar 28 n.C. Ik betwijfel deze uitkomsten ten zeerste. De eerste Romeinse vondsten in Velsen dateren uit 1945 en lagen in uitgeworpen grond van een Duitse anti-tankgracht uit de Tweede Wereldoorlog. Deze site is later Velsen 2 genoemd vanaf de ontdekking in 1972 van Velsen 1 door leden van de Archeologische Werkgemeenschap Velsen. Een datering van de vindplaats van 40-50 n.Chr. was te herleiden uit deze vondsten en uit vondsten van latere activiteiten. Dit sluit mooi aan bij de terugtrekking van generaal Corbulo in 47 n.C. mogelijk vanwege diens dramatische nederlaag bij de veldslag in Velserbroek tegen de Frisii Minores ofwel de weerbare en strijdlustige jeugd van de Friezen besproken door Tacitus.

F.N.H., 12-12-2008.

Volgens mij worden koolstofdateringen niet zo gegeven, uiteindelijk zou die datering uitkomen op zoiets als bijv. 28 n.C ± 40 jaar (zie ook hier en:Radiocarbon_dating#Measurements_and_scales. Dendrochronologie kan wel een resultaat geven van op exact (minder dan) een jaar nauwkeurig. --Sonty567 13 dec 2008 22:17 (CET)

Zie hier een kaart uit 1664 overgenomen van een oudere kaart gezien de romeinse namen, maar plaats namen zijn te herkennen, mede omdat villa cruptoricus ook in het verhaal voorkomt (hedendaags Franeker). Zoals de heer F.N. Heinsius al vermelde op 12-12-2008 ligt er inderdaad ook op vlieland het fort castellum vlevium (zie ook kaart schotanus 1664). Kaarten liegen niet! http://www2.tresoar.nl/digicollectie/object.php?object=233&menu=1&zveld=Frisiae%20Veteris Veld 4-2-2013

Ook kaarten zijn een interpretatie, in dit geval van Schotanus. Er is bij mijn weten geen bewijs voor een fort Castellum Flevium op Vlieland of het gelijkstellen van Villa Cruptoricus met Franeker. Mvg JRB (overleg) 4 feb 2013 01:34 (CET)

Bovenstaande mening is gebaseerd op mijn waarneming van de mondeling overgeleverde lokale namen en niet op kaarten. Ook de namen van de omliggende plaatsen zijn daarbij betrokken zodat zonder twijfel een consistent geheel is ontstaan. F.N.H. 12-6-2013.

Ik heb inmiddels meer materiaal verzameld. De 1664 kaart van Schotanus is ok. Het woud echter veel groter, heel centraal friesland. Veel woorden zijn nog afgeleid van het eerste element "bado" of strijd, vgl. battle of battaille. Bato was vermoedelijk een friese koningszoon en stamhoofd (van een heim aan de rand van het woud, ik zou zeggen Baaium, maar ook Beetgum is mogelijk). Mogelijk hanteerde men twee verschillende talen: henna (Grieks) of heim (Fries). Hij woonde toevallig op de plek waar het allemaal gebeurde. F.N.H. 5-5-2013.

de naam van de godin Baduhenna

De vertaling van de naam is "door (of in) de strijd gedreven". Zou een andere, noch beter passende, verklaring niet "leidster van de strijd" kunnen zijn? Dit naar analogie wat de Belgische naam-,taalkundige en paleograaf, Maurits Gysseling, heeft geschreven over de Germaans-Keltische godin Nehalennia, beschermster van de zeevaart. Hij verwijst naar het achtervoegsel "ennia", dat volgens het Indo-Europese ‘nei’ in een Keltische vervoeging gelezen kan worden als ‘leiden’. De in het Germaans verwante term "nek" zou het begrip "doden" betekenen, in dit verband minder waarschijnlijk. Gysseling maakt duidelijk, dat in het ‘Belgisch’ taalgebied, ondanks de Germaanse invloed vanaf de tweede eeuw voor Christus, een Keltische ondergrond bleef bestaan. Dit zou mogelijk ook voor het gebied ten noorden van de grote rivieren kunnen gelden, gezien het voorkomen van een naam met een vergelijkbaar achtervoegsel.(J.E.Bogaers, M. Gijsseling, Over de naam van de godin Nehalennia, Oudheidkundige Mededelingen uit het Rijksmuseum voor Oudheden te Leiden, 1971, p. 79-85). Pieter Sierdsma (28 mei 2015)

Een andere verklaring is dat "apud lucum quem Baduhennae vocant" Germaans was dat ver-romeinst werd. En domweg "bij de hoek" betekent. In het Frysk wordt Terhorne uitgesproken als "Terhenne" De r wordt niet uitgesproken. Ook hier heeft Terhorne de betekenis van "bij de hoek". Overigens kan Flevum Castellum niet Velsen 1 of Velsen 2 zijn geweest. Ptolemaeus noemt Phleum en Navalia. Navalia heeft dezelfde coordinaten als de "oostelijke" monding van de Rijn. En dat lijkt daarmee de beste kandidaat voor Velsen 1 en 2. Phleum ligt nog verder oostelijk dan Marnemannis Portus en kan hooguit aan de oostelijke oever van het Flevo meer hebben gelegen. Dat Flevo meer was in de romeinse tijd een stuk kleiner dan het IJsselmeer van tegenwoordig. Dus resten van Phleum / Flevum Castellum zullen ergens op de bodem van het IJsselmeer liggen. Misschien in de buurt van het kotterbos bij Almere waar in mei 2014 een constructie is gevonden dat mogelijk een wachttoren is geweest. Uiteraard klopt wat is teruggevonden bij Velsen helemaal kwa vondsten en tijd met het verhaal van Tacitus over het overvallen van Flevum castellum in 28. Maar als we op basis daarvan aannemen dat Velsen 1 het Flevum castellum is, dan klopt het verhaal van Ptolemaeus niet. Het is duidelijk dat er iets wringt. Lolke Stelwagen (27-10-2015)