Overleg:Jedwabne (plaats)
Onderwerp toevoegenWeergave van de feiten t.a.v. de pogrom in Jedwabne[brontekst bewerken]
De weergave van de feiten in het huidige lemma komt mij voor als gekleurd. Na de uitgebreide publicaties van de IPN, het Poolse nationale wetenschappelijke onderzoeksinstituut, is een stuk duidelijker geworden wat de feiten zijn. Met name beweringen of implicaties als zou 'de' Poolse bevolking een pogrom hebben uitgevoerd en dat dit slechts 'met medeweten van de Duitse bezetter' geweest zou zijn, zijn niet houdbaar. Ook de voorbehoudloze bewering dat daarbij 'meer dan 1.600 Joden werden vermoord' is onhoudbaar, evenals de bewering dat er 'slechts 2 overlevenden' waren.
Er is kennelijk sterk geleund op het boek van de Pools-Amerikaanse socioloog (niet: historicus, zoals nu ten onrechte vermeld) Jan Tomasz Gross. Die wees inderdaad in zijn boek de Polen zelf als daders aan, maar daarop is door echte historici veel afgedongen. Niet voor niets leidde die publicatie tot een grote controverse, waarvan in het lemma nu niets te merken is.
Het is correct dat in 2001 door de toenmalige Poolse president Aleksander Kwaśniewski officieel excuses werden aangeboden voor deze misdaad aan de Joodse gemeenschap. De toevoeging dat 'het overgrote deel van de bevolking van Jedwabne, inclusief de pastoor, verstek liet gaan bij de plechtigheid' is echter suggestief en verdient op zijn minst de toevoeging dat de huidige inwoners volgens historisch onderzoek reden hadden zich vals beschuldigd te voelen van een ernstige misdaad.
Ik stel voor om de huidige laatste alinea (vanaf de zin over 'de Poolse bevolking') te vervangen door onderstaande, aangevuld met meer bronnen:
"Na de Sovjet-invasie van Oost-Polen aan het begin van de Tweede Wereldoorlog (als gevolg van het Duits-Russische Molotov-Von Ribbentrop Pact) werd tussen 1939 en 1941 een golf van anti-Poolse repressie uitgevoerd door het Russische leger. In 1940 telde het stadje 3.985 inwoners, waarvan 3.670 etnische Polen, 250 Joden en 65 Wit-Russen *). Een aantal Polen werd samen met hun familie gearresteerd door de Russische NKVD en op transport gesteld naar Siberië.
In 1941 volgde de overname van Jedwabne door Nazi-Duitsland, als gevolg van de grootschalige aanval van Hitler op de voormalige handlanger, de Sovjet-Unie (zie Operatie Barbarossa). Al snel na deze Duitse overname vond op 10 juli 1941 in Jedwabne een pogrom plaats op de Joodse inwoners. Eerst vermoordden de nazi’s 40 Joodse mannen in een schuur die aan de Jedwabner Bronisław Śleszyński toebehoorde. Later op de dag werd een groep van ca. 300 Joodse inwoners (mannen, vrouwen, kinderen) in deze schuur opgesloten. De schuur werd in brand gestoken door een paar Poolse mannen (die in Polen berecht zijn na de oorlog) in de aanwezigheid van Nazi-Duitse politie. Volgens ooggetuigen installeerden de Duitsers de volgende dag (11 juli 1941) een getto in Jedwabne, waarin 100-130 Joden moesten verblijven. De Duitsers transporteerden hen in november 1941 naar het getto in Łomża, alwaar ze werden doorgestuurd naar het vernietigingskamp in Treblinka.
Na de oorlog werd in Jedwabne een monument opgericht ter nagedachtenis aan deze tragische gebeurtenis en de slachtoffers. Volgens het opschrift werd alleen Nazi-Duitsland verantwoordelijk gehouden voor de pogrom. Sommige Poolse inwoners van Jedwabne, die instrumenteel geweest waren bij de uitvoering van de moordpartij, werden berecht.
In 2002 publiceerde de Amerikaanse socioloog J.T. Gross, zelf van Pools-Joodse afkomst, een boek met de titel ‘Neigbours’ (‘Buren’) waarin hij de situatie voorstelde als zou ‘de ene helft van Jedwabne de andere helft hebben vermoord’. Ook stelde hij de door hem geschetste situatie voor als kenmerkend voor de houding van ‘Polen’ (land en/of volk) tegenover zijn Joodse bevolking tijdens de Tweede Wereldoorlog. Deze publicatie leidde tot veel controverse in de media en tot een uitgebreid historisch onderzoek door het Poolse wetenschappelijk bureau IPN **).
- ) D. Boćkowski. Na zawsze razem. Białostocczyzna i Łomżyńskie w polityce radzieckiej w czasie II wojny światowej (IX 1939 – VIII 1944). Neriton, Instytut Historii PAN. 2005. p. 120."
---
Bij geen bezwaar wil ik over 14 dagen de voorgestelde wijziging doorvoeren. Mcouzijn (overleg) 8 jan 2017 13:44 (CET)