Overleg:Johannes Basseliers

Gereformeerde dominees en slavernij

(Onderstaande tekst is gekopieerd van Overleg:Jean de Labadie)

• De verbinding met slavernij en Suriname, hun laatste of voorlaatste poging ergens een Nieuw Jeruzalem te stichten, is niet te ontkennen en lijkt mij belangrijk uit te lichten. Ik ben geen specialist, maar slavernij is door toenmalige dominees goedgekeurd en ik zou wel ongeveer willen weten wat hun rechtvaardiging was. Taks 3 jun 2009 07:23 (CEST)

6) Gereformeerde dominees en slavernij. Dat is een typisch voorbeeld van de protestantse ethiek die het moest afleggen tegen de geest van het kapitalisme. Gisbertus Voetius was een van de weinigen die principieel tegen iedere vorm van slavernij was en zelfs de lijfeigenschap in Europa bekritiseerde.

Interessant detail, de WIC was pas een tiental jaren actief en moest vanaf het begin rekenen houden met kritiek in haar strijd tegen het katholieke Spanje.

Het aardige is dat juist de orthodoxe dominees veel meer sympathie hadden voor de WIC dan voor de VOC, juist vanwege de strijd tegen Spanje. Zij gingen er vanuit dat Gods zegen niet zou rusten op onrecht en wandaden. Aangezien zij ook zelf wel aandelen hadden, pleitten ze er daarom voor dat de WIC zich aan de orthodox-gereformeerde normen zou houden. Willem Teellinck stelde bijvoorbeeld dat de eerste winsten het beste besteed konden worden voor de opleiding van predikanten. Dergelijke godvruchtige activiteiten waren immers de beste garantie voor een mooi rendement... Kortom, men was "sympathiek-kritisch", zoals dat schijnt te heten. Guusb 5 jun 2009 02:17 (CEST)

In eerste instantie waren de meeste predikanten tegen de slavernij, maar later (vooral toen er in Brazilië plantages waren veroverd) wilden zij deze onder voorwaarden toestaan. De dominees pleitten, en zeker de meer orthodoxe, wel voor een menselijke behandeling van de slaven. Maar, zoals het zo vaak gaat, de mensen hoorden alleen dat het mocht en vergaten de voorwaarden. Er is dus meer sprake van pogingen om de slavernij te reguleren dan dat deze van harte en onvoorwaardelijk omhelsd werd. Vanaf 1690 was echter de slavernij algemeen geaccepteerd en stond deze nauwelijks ter discussie. Het argument pro slavernij was simpel: in de Bijbel wordt geregeld gesproken over slavernij, zonder dat deze als instituut bekritiseerd werd. Indien gewenst, wil ik nog wel een keer wat Bijbelteksten geven. Guusb 3 jun 2009 12:47 (CEST)

Als je een paar bijbelboeken en versen opgeeft kan ik zelf nalezen.

Ik geef je de bronnen uit Godefridus Cornelisz Udemans' "Bijbel" voor de kooplieden, 't Geestelyck Roer van 't coopmans schip (1638; 3 herdrukken), dan heb je meteen de gedeelten die ook in de zeventiende eeuw gebruikt werden:

In het Nieuwe Testament de Brief van Paulus aan Filemon waarin wordt gesproken over de weggelopen slaaf Onesimus. Verder wordt gesproken over de gehoorzaamheid die dienaren/slaven verschuldigd zijn aan hun meesters in Eerste brief van Paulus aan de Korintiërs 7: 21-24, Brief van Paulus aan de Efeziërs 6:5-10 en Brief van Paulus aan de Kolossenzen 3:22-4:1.

In het Oude Testament staan voorschriften voor het houden van slaven in Exodus 21:1-11, Leviticus 25:39-55, Deuteronomium 15: 12-18 Jeremia 34:8-22.

Udemans concludeerde op basis hiervan dat een slaaf die christen werd, na maximaal zeven jaar vrijgelaten diende te worden. Ik heb in een Amerikaans boek gelezen dat om deze reden Nederlandse slavenhouders niet wilden dat hun slaven christen zouden worden, aangezien dit kapitaalvernietiging zou betekenen. Hier heb ik verder geen onderbouwing van gevonden en daarom heb wel enige twijfels bij dit vreemde mengsel van christelijke waarden en onchristelijke uitvoering. Wel weet ik dat veel slavenhouders ook godsdienstig een grote afstand wilden houden tot hun slaven. Op Curaçao bijvoorbeeld waren veel slaven katholiek. Guusb 5 jun 2009 02:43 (CEST)

Externe links aangepast

Hallo medebewerkers,

Ik heb zojuist 1 externe link(s) gewijzigd op Johannes Basseliers. Neem even een moment om mijn bewerking te beoordelen. Als u nog vragen heeft of u de bot bepaalde links of pagina's wilt laten negeren, raadpleeg dan deze eenvoudige FaQ voor meer informatie. Ik heb de volgende wijzigingen aangebracht:

• Archief https://web.archive.org/web/20060706065442/http://www.nationaalarchief.nl/koloniaal_suriname/dbase_gereformeerden/achtergrondinfo/hist_aspecten.htm toegevoegd aan http://www.nationaalarchief.nl/koloniaal_suriname/dbase_gereformeerden/achtergrondinfo/hist_aspecten.htm

Zie de FAQ voor problemen met de bot of met het oplossen van URLs.

Groet.—InternetArchiveBot (Fouten melden) 6 sep 2017 19:41 (CEST)