Portret van een jonge vrouw (Rogier van der Weyden)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Portret van een jonge vrouw
Portret van een jonge vrouw
Kunstenaar Rogier van der Weyden
Jaar ca. 1440
Ontstaan in Brussel
Techniek olieverf op eiken paneel
Afmetingen 47 × 32 cm
Museum Gemäldegalerie, Berlijn
Inventarisnummer 545d
RKD-gegevens
Portaal  Portaalicoon   Kunst & Cultuur

Portret van een jonge vrouw is een olieverfschilderij van Rogier van der Weyden uit circa 1440. Het behoort tot de collectie van de Gemäldegalerie in Berlijn.

Identificatie[bewerken | brontekst bewerken]

Het is onbekend wie de geportretteerde vrouw is. Omdat ze de toeschouwer aankijkt, zoals op het schilderij dat Jan van Eyck van zijn echtgenote maakte, wordt door meerdere auteurs gedacht dat het portret een familielid voorstelt, in het bijzonder Elisabeth Goffaert, de echtgenote van de schilder, maar volgens anderen is dit onwaarschijnlijk, mede omdat de vrouw hiervoor te jong lijkt. Bovendien liet Jan van Eyck ook andere geportretteerden uit het schilderij kijken en lijkt Rogier van der Weyden, evenals Petrus Christus, dit motief van hem te hebben overgenomen. Op de achterzijde zijn resten van een wapen te zien, dat rond 1550 in Italië is aangebracht, wat een link met een Italiaanse familie suggereert. In dat geval kan ze bijvoorbeeld de vrouw van een Italiaanse koopman zijn die in Vlaanderen verbleef. Uit het eind van de 16e eeuw stamt een kopie die in Noord-Italië werd gemaakt.[1]

Stijl en techniek[bewerken | brontekst bewerken]

De lichtval op het gezicht is zachter dan in enkele andere vrouwenportretten die aan Rogier van der Weyden worden toegeschreven. In de tekening van een jonge vrouw in het British Museum[2] wordt volume gesuggereerd door slagschaduwen en de weerkaatsing van het licht dat via de muts op de wang van de vrouw valt – een techniek die aan Jan van Eyck is ontleend. Een gelijksoortig effect is zichtbaar op een vrouwenportret in de National Gallery in Londen, dat traditioneel aan de Meester van Flémalle wordt toegeschreven. Moderne kunsthistorici verschillen van mening over de maker hiervan. Het museum schrijft het op gezag van onder anderen Lorne Campbell toe aan Robert Campin,[3] terwijl de Duitse kunsthistorici Stephan Kemperdick en Jochen Sander het als een vroeg werk van Rogier van der Weyden zien, dat nauw aansluit bij diens beroemde Kruisafneming in het Prado uit circa 1435. Omdat het Portret van een jonge vrouw in Berlijn minder sculpturaal en met zachtere schaduwen is uitgevoerd, maar wel hetzelfde basisschema gebruikt als het Londense portret, moet het Berlijnse portret volgens hen uit een iets latere periode stammen, zo rond 1440.[1][4]

Paul Van Calster zag in zowel het Londense als het Berlijnse schilderij een portret van Elisabeth Goffaert. Volgens hem was het Londense portret juist het latere werk en was het bijbehorende mansportret[5] een zelfportret van Rogier van der Weyden.[6] Deze theorie heeft vooralsnog weinig bijval gekregen.

Herkomst[bewerken | brontekst bewerken]

Het schilderij bevond zich ten minste vanaf circa 1550 in Italië.

In 1908 kwam het vanuit de collectie van prinses van Soltikoff in Sint-Petersburg in de Engelse kunsthandel, waarna het werd aangekocht voor de Berlijnse musea.

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

  • Campbell, Lorne; Jan Van der Stock (red.) (2009): Rogier van der Weyden. De Passie van de Meester, Leuven: Davidsfonds (catalogus van de tentoonstelling in Leuven)
  • De Vos, Dirk (1999): Rogier van der Weyden. Het volledige oeuvre, Antwerpen: Mercatorfonds
  • Kemperdick, Stephan (1999): Rogier van der Weyden. Meesters van de Lage Landen, Keulen: Könemann (vertaling uit het Duits)
  • Kemperdick, Stephan; Jochen Sander (red.) (2009): The Master of Flémalle and Rogier van der Weyden, Ostfildern: Hatje Cantz Verlag (catalogus van de tentoonstelling in Frankfurt en Berlijn)
  • Van Calster, Paul (2003): Of Beardless Painters and Red Chaperons. A Fifteenth-Century Whodunit, Zeitschrift für Kunstgeschichte 66-4 (2003), p. 465-492

Referenties[bewerken | brontekst bewerken]

  1. ↑ a b Kemperdick & Sander (2009), p. 17-21, 108, 277-280 (cat. 20)
  2. ↑ a b Portrait of an unknown young woman (online catalogus British Museum)
  3. ↑ a b A Woman (online catalogus National Gallery, Londen)
  4. ↑ Kemperdick (1999), p. 84-86, 98
  5. ↑ A Man (online catalogus National Gallery, Londen)
  6. ↑ Van Calster (2003)
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Portret_van_een_jonge_vrouw_(Rogier_van_der_Weyden)&oldid=64128025"