Schaaktoernooi

Tata Steel-schaaktoernooi in 2013

Een schaaktoernooi is een toernooi of wedstrijd in de schaaksport waarin meer dan twee schakers tegen elkaar spelen om zo te bepalen wie de sterkste schaker is. Als twee schakers het in een aantal partijen tegen elkaar opnemen, dan spreken we van een schaaktweekamp of schaakmatch.

Toernooivormen

De vormgeving van de wedstrijd hangt samen met het aantal deelnemers. De volgende toernooivormen komen veel voor:

• Een volledige competitie. Hierbij speelt elke deelnemer eenmaal tegen elke andere deelnemer, volgens een van tevoren bekend wedstrijdschema waarbij men afwisselend wit of zwart heeft. (Om wiskundige redenen kan echter niet worden voorkomen dat deelnemers eenmaal twee partijen achtereen met wit dan wel met zwart spelen.)
• Een dubbele volledige competitie, waarbij een enkele volledige competitie met verwisselde kleuren wordt herhaald. (Bij vier deelnemers wordt het schema iets aangepast om te voorkomen dat iemand driemaal achtereen dezelfde kleur heeft.)
• Een volledige of dubbele competitie in het correspondentieschaak waarbij alle partijen tegelijk worden gespeeld.
• Een indeling waarbij de deelnemers in elke ronde zo veel mogelijk een tegenstander treffen met op dat moment hetzelfde puntenaantal. Een dergelijk schema wordt gehanteerd als het aantal ronden kleiner is dan het aantal deelnemers. Het aantal ronden is oneven, omdat het anders nauwelijks mogelijk is om te voorkomen dat iemand tweemaal meer wit dan zwart heeft, of omgekeerd. De paring voor de volgende ronde vindt pas plaats als alle uitslagen van de lopende ronde bekend zijn. Voor de paring wordt veelal het Zwitsers systeem gebruikt, tegenwoordig vaak met behulp van een computer.
• Een saldocompetitie, waarbij niet iedere deelnemer evenveel partijen hoeft te spelen. In elke ronde speelt men tegen een tegenstander met op dat moment ongeveer hetzelfde saldo. Bij winst krijgt men er een punt bij, bij verlies gaat er een punt af. Een dergelijke vorm wordt vooral gebruikt voor clubcompetities waarbij niet iedereen elke clubavond hoeft te komen. De toernooileider bepaalt dan de paring aan de hand van wie er aanwezig zijn.
• Een afvalsysteem, waarbij men telkens een korte match speelt waarvan enkel de winnaar naar de volgende ronde gaat. Eindigt een match onbeslist, dan wordt een barrage gehouden van rapidpartijen en/of snelschaakpartijen.

Dezelfde wedstrijdvormen worden ook voor teamwedstrijden toegepast.

Bekende schaaktoernooien

Koks tijdens Hoogovenstoernooi 1960

Toernooien gehouden in Nederland

• ENCI Limburg Open Maastricht (sinds 2007)
• Leiden Chess Tournament (sinds 2007)
• BDO Chess Tournament Haarlem (sinds 2005)
• Amsterdam Chess Tournament (sinds 2004)
• Chess Tournament Hoogeveen (sinds 1996)
• Euro Chess Tournament/ONJK (sinds 1975)
• Zeeland Open Schaaktoernooi Vlissingen (sinds 1995)
• Open schaakkampioenschap Gouda (sinds 1993)
• VBG/van Berkel-BSG Pinkstertoernooi Bussum (sinds 1983)
• Open Kampioenschap van Utrecht (Utrecht) (sinds 1974)
• Schaakfestival Groningen (sinds 1963)
• IBM International Chess Tournament (1961-1981)
• Hutton Toernooi -Nederlandse Kampioenschap voor Jeugdteams van regionale bonden (sinds 1959)
• Open Nederlands Kampioenschap (Dieren) (sinds 1955)
• Schaaktoernooi Groningen 1946
• Tata Steel-schaaktoernooi Wijk aan Zee (sinds 1938)
• AVRO-toernooi (1938)
• Daniël Noteboom-toernooi (sinds 1936)
• Nederlands kampioenschap schaken (sinds 1873)
• Nationale schaakwedstrijd te Nijmegen (1858)

Toernooien gehouden in België

• Inventi-toernooi Antwerpen
• Open van Brasschaat
• Internationaal Schaaktoernooi Geraardsbergen
• Open van Leuven
• Kappelle-op-den-Bos
• Taminco Open Gent
• Criterium van Aalter
• Belgisch Kampioenschap
• Belgisch Jeugdkampioenschap
• Vlaams Kampioenschap
• Hasseltse Zomerblitz
• Vlaams Studenten Schaaktoernooi
• Schoolschaaktoernooi
• Nationale interclub

Toernooien gehouden in het buitenland

• Izmir Open, in Turkije
• Ural Supertournament, in Rusland
• Linares-toernooi, in Spanje
• Europees kampioenschap schaken
• Europees schaakkampioenschap voor landenteams
• Nationale Kampioenschappen Schaken, in het betreffende land
• Aziatisch kampioenschap schaken
• Afrikaans kampioenschap schaken

Toernooien waarvan de locatie wisselt

• Wereldkampioenschap schaken
• Schaakolympiade
• NAVO Schaaktoernooi
• Europees jeugdkampioenschap schaken

Zie ook

• Schaaktoernooien in 2004
• Schaaktoernooien in 2005

Externe links

• Partijverzamelingen van enkele toernooien t/m 2003
• Beverwijk 1960
• Wedstrijdkalender KNSB
• Wedstrijden per maand
• Schaakkalender

Bronnen, noten en/of referenties