Numerus fixus

Numerus fixus is Latijn en staat voor vastgesteld aantal. Als voor een opleiding een numerus fixus bestaat wordt slechts een beperkt aantal studenten tot die opleiding toegelaten.

Soorten numerus fixus

In Nederland kan een numerus fixus zich in twee gevallen voordoen:

• Er zijn landelijk meer aanmeldingen voor een opleiding dan dat er plaatsen beschibaar zijn. Dit heet een opleidingsfixus.
• Er zijn meer aanmeldingen voor een opleiding bij één bepaalde instelling dan er plaatsen op die bepaalde instelling beschikbaar zijn. Dit heet een instellingsfixus. In dit geval kunnen alle studenten de gewenste opleiding volgen, maar niet altijd aan de instelling van hun eerste keuze.

Redenen voor een numerus fixus

Een numerus fixus kan om twee redenen worden vastgesteld

• Er zijn onvoldoende docenten en/of faciliteiten om alle studenten aan te nemen die de opleiding willen volgen.
• Men vreest dat er onvoldoende werk is voor de afgestudeerden als alle studenten worden aangenomen. Dit kan uiteraard alleen samengaan met een opleidingsfixus.

Het is niet altijd duidelijk wat de werkelijke reden voor de instelling van een numerus fixus is.

Selectie van de studenten

De aan te nemen studenten kunnen op verschillende manieren worden geselecteerd:

• Op grond van kwaliteit, bijvoorbeeld eindexamencijfers, een speciaal toelatingsexamen of een puntensysteem
• Door loting
• Door gewogen loting, waarbij studenten met hogere cijfers een grotere kans maken aangenomen te worden.

Indien bij een instellingsfixus op grond van kwaliteit wordt geselecteerd ontstaan noodzakelijkerwijs kwaliteitsverschillen tussen de instellingen.

Numerus fixus in Nederland

In Nederland is vooral de studie geneeskunde berucht om haar numerus fixus. De oorsprong hiervan ligt in de jaren 60 van de twintigste eeuw, toen de bestaande universiteiten de toestroom van nieuwe studenten geneeskunde niet meer aankonden. Ook de studie bedrijfskunde heeft op enkele universiteiten een tijd lang een numerus fixus gekend. Tevens komt in het Hoger Beroepsonderwijs de numerus fixus voor.

In Nederland zijn instellingen met een numerus-fixusopleiding gerechtigd om tot maximaal 50% van de studenten via decentrale selectie toe te laten.

Numerus fixus in Vlaanderen

In Vlaanderen zijn er nauwelijks opleidingen met een numerus fixus: de opleidingen bij het leger, of sommige kunst-opleidingen. De toelating tot het hoger onderwijs is er in 't algemeen volledig vrij. Uitzonderingen voor (tand-)arts, waar wel een toelatingsexamen is, waarvoor een minimum uitslag moet worden gehaald, maar waarbij het aantal geslaagden niet van te voren vast staat. Deelnemers aan het toelatingsexamen worden op twee onderdelen getest. Bij het onderdeel KIW ( Kennis en Inzicht in de Wetenschappen) wordt gekeken hoeveel de deelnemers afweten van biologie, scheikunde, natuurkunde en wiskunde. In het tweede onderdeel IVV ( Informatie verwerven en verwerken) moeten de kandididaten een iq-test maken, een reeks teksten lezen ( over medisch gerelateerde onderwerpen) en daar vragen over beantwoorden. Ten slotte wordt er een toets afgenomen over de communicatie tussen de arts en patiënt. Er kunnen maximaal 40 punten verdiend worden op de gehele toets en bij 22 punten of meer is de kandidaat geslaagd mits hij ook ten minste 10 op 20 behaalt voor KIW en voor IVV.

Het komt voor dat (uitgelote) Nederlanders zich aanmelden aan Vlaamse universiteiten en hogescholen voor die richtingen waarvoor in hun eigen land een numerus fixus bestaat.

Trivia

In 1996 werd kritiek geuit op het systeem van gewogen loting toen bleek dat Meike Vernooy ondanks een gemiddeld eindexamencijfer van 9.6 was uitgeloot voor de studie geneeskunde. In 1999 kon zij alsnog aan deze studie beginnen bij de Erasmus Universiteit