Hohenzollernkette

De Hohenzollernkette (Nederlands: Hohenzollernketen), het exclusieve kenteken van de prinsen uit het Huis Hohenzollern, de agnaten uit het Huis Hohenzollern-Sigmaringen en de Pruisische prinsen, was kort en bestond uit schakels met het wapen van Zollern, Neurenberg en de gouden staf van de Erfkamerheer van het Heilige Roomse Rijk van de Duitse Natie. Aan de keten werd het kleinood van de Huisorde van Hohenzollern, dat kon het kruis, het kruis met zwaarden of de adelaar van de zogenaamde "inhaber", kunstenaars, wetenschappers en theologen, zijn. Deze kruisen konden met zwaarden, zwaarden aan de ring, kleine johanniterkruisen en jubileumgetallen zijn versierd.

Keten

De in 1852 ingestelde keten werd alleen gedragen door de Grootcommandeur, de hoogste graad in de Huisorde van Hohenzollern, drager van adelaar of kruis met of zonder ster.
Deze Grootcommandeurs droegen een keten met daaraan een kleinood, dat wil zeggen kruis of adelaar, van de orde om de hals.

De keten werd, anders dan de veel grotere en zwaardere ketens van orden als de Hoge Orde van de Zwarte Adelaar en de Orde van de Rode Adelaar ook 's-avonds en bij minder plechtige gelegenheden gedragen. De grote ketens werden alleen op bevel van de Keizer gedragen.

In de late 19e eeuw zag men de talrijke prinsen uit het Huis Hohenzollern-Sigmaringen, de Prins van Hohenzollern-Hechingen en de jongere in Pruisen regerende tak van de Hohenzollern in Duitsland vaak met deze keten geportretteerd. Na de Tweede Wereldoorlog raakte de keten in onbruik. In de Eerste Wereldoorlog liet Keizer Wilhelm II de zwarte vlag op het stamslot hijsen nadat Roemenië de oorlog aan Duitsland en Oostenrijk had verklaard. De in Roemenië regerende tak van de Hohenzollern werd uit het familieregister geschrapt en zal de keten niet meer hebben mogen dragen.

De materialen

De keten was rijk uitgevoerd. Men had het gedeeltelijk vergulde zilver geëmailleerd, een kostbare en moeilijke techniek waarbij emaille op het metaal werd aangebracht en in een oven werd verhit. Emaille is kwetsbaar en een schakel raakt dan ook snel beschadigd. De grote schakels zijn met kleine zilveren kettingen aan elkaar verbonden.

Er was geen keten met edelstenen of van een afwijkend materiaal of ontwerp die als hogere onderscheiding kan worden gezien. De tussen 1859 en 1899 verleende kruisen met briljanten werden aan een "gewone" keten gedragen.

Er was geen keten voor dames voorzien. Vrouwen werden niet in deze orde opgenomen.

Het decoratiebeleid

De enige Nederlandse drager was graaf Godard van Aldenburg-Bentinck. Wilhelm II van Duitsland, Keizer en Koning in ballingschap op Kasteel Amerongen en later te Huis Doorn heeft de keten van de Huisorde van Hohenzollern in 1921 nog uitgereikt aan zijn gastheer op Amerongen.

In Duitsland werden vooral de leden van de Hohenzollernfamilie onderscheiden. De keten speelde geen rol bij het decoreren van vooraanstaande vreemdelingen. Zij kwamen voor de andere Pruisische orden in aanmerking. Vooral Beierse prinsen, verwanten van de Hohenzollern, werden vaak met de keten gefotografeerd.

De ketens zijn kostbaar en vrij zeldzaam, een keten bracht in 2002 op een veiling € 9.200,- op. De Britse verwanten van de Hohenzollerns hebben zich laten inspireren door de keten. In 1902 heeft Edward VII van het Verenigd Koninkrijk de Koninklijke Victoriaanse Keten ingesteld. Ook deze korte keten werd rond de kraag gedragen en tot aan de Tweede Wereldoorlog zag men George V en George VI en de koninklijke hertogen in gala-uniform steeds deze keten dragen.

Literatuur

• Maximilian Gritzner, Handbuch der Haus-und Ritterorden, Leipzig, 1893
• Jörg Nimmergut, Katalog Orden & Ehrenzeichen von 1800 bis 1945, München 2002
• Jörg Nimmergut, Deutsche Orden, München 1979

• 
  De stichter, Wilhelm I met de keten, driemaal een IJzeren Kruis (uit 1813 en tweemaal uit 1870) en versierselen van de Orde Pour le Mérite en de Hoge Orde van de Zwarte Adelaar.
• 
  Frederik III met de de keten, tweemaal een IJzeren Kruis uit 1870 en versierselen van de Orde Pour le Mérite en een ster van de Hoge Orde van de Zwarte Adelaar waarin de Kousenband is verwerkt.
• 
  De "Kaiser" Wilhelm II met de Hohenzollernketen.
• 
  Wilhelm II. De keten staat op vrijwel alle militaire portretten.
• 
  Wilhelm II draagt de keten op het uniform van een Duitse groot-admiraal.
• De laatste kroonprins met Hohenzollernketen
  De laatste kroonprins met Hohenzollernketen
• 
  Een Hohenzollernprins met de keten; Koning Carol I van Roemenië.
• Een Britse prins met de Koninklijk Victoriaanse Keten; George V van het Verenigd Koninkrijk
  Een Britse prins met de Koninklijk Victoriaanse Keten; George V van het Verenigd Koninkrijk