Sebastian Castellio

Sebastian Castellio (1515-1563)

Sebastia(a)n Castellio, eigenlijk Sébastien Châtillon, (Saint-Martin-du-Frêne (bij Nantua), 1515 - Bazel, 23 december 1563) was een Frans humanist, theoloog en pedagoog.

Levensbeschrijving

Castellio werd in 1540 op aanbeveling van Johannes Calvijn tot rector van de school in Genève benoemd. Theologische en persoonlijke verschillen van opvattingen met Calvijn (bijvoorbeeld dat het Hooglied als erotisch gedicht uit de canon van de Bijbel geschrapt diende te worden; ook verschilde hij van mening over de leer van de predestinatie) leidden in 1544 tot een conflict met de school en het neerleggen van Castellio's ambt. Hij trok daarop naar Bazel waar hij in 1551 zijn Latijnse vertaling van de Bijbel publiceerde en in 1553 professor in de Griekse taal werd.

In zijn geschriften keerde Castellio zich verscheidene keren tegen de rechtvaardiging door Calvijn en diens naaste medewerker Theodorus Beza van de verbranding van Michael Servet. Deze geleerde was door het calvinistische stadsbestuur van Genève wegens ketterij op 27 oktober 1553 voor de stadspoorten op de brandstapel ter dood gebracht.

Theologische en politieke opvattingen

Castellio was tolerant in zijn dogmatische opvattingen. Hij stelde de ene geloofsrichting niet boven de andere en meende dat geen enkel geloof als het enige ware geloof kon worden beschouwd. Castellio was daarom niet gericht op de leer maar op de moraal waarvan hij meende dat deze in de grondvorm in elke kerkelijke richting hetzelfde zou zijn, namelijk dat men de ander moet behandelen zoals men zelf behandeld wenst te worden. Op grond hiervan wees hij bestraffing van ketterij met de dood nadrukkelijk af als strijdig met de geboden van God.
Ook stelde hij zich onverschillig op ten aanzien van de christelijke dogma's van de goddelijkheid van Jezus Christus en de protestantse leer van de rechtvaardiging door het geloof. Aan de Bijbel kende hij weinig waarde toe als het ging om allerlei godsdienstige conflicten.

Castellio was dan ook een voorstander van politiek-godsdienstige tolerantie waardoor ieder in vrijheid zijn eigen geloof kan beleven en de overheid alleen dan behoort op te treden als er zich uitwassen voordoen. Het bovenstaande heeft hij met name uitgezet in zijn bekende boek Conseil à la France désolée (vertaling: raadgeving aan het verwoeste/troosteloze Frankrijk).

Werken

• Biblia sacra latina, Bazel 1551
• Contra libellum Calvini, 1554
• De haereticis, an sint persequendi, Bazel 1554
• La Bible translatée avec annotations, Bazel 1555
• Conseil à la France désolée, 1562
• De arte dubitandi, 1562 (zijn hoofdwerk)

Literatuur

• Stefan Zweig, Castellio gegen Calvin oder Ein Gewissen gegen die Gewalt (1936)

Externe links

• (de) Kirchenlexikon
• (de) Stefan Zweig over Castellio
• (fr) Musée virtuel du protestantisme français