Wikipedia:Wikiproject/Gesproken Wikipedia/Voorleestips

Hulp en aanwijzingen voor het goed inlezen van teksten

Rust

Bedenk dat een luisteraar niet zit te wachten op jouw kunst-en-vliegwerk, maar op de informatie uit het artikel.

Spreek rustig en beheerst.
Behandel leestekens als hulp bij het voorlezen, neem korte pauzes bij komma's, punten enz.
Ga niet wild op en neer met je volume en toon.
Spreek op dezelfde manier waarop je normaal ook spreekt, zet geen stemmetje op.
Probeer je ademhaling rustig te houden, adem "vanuit je buik". Voel je na een tijdje lezen je schouders aanspannen, en je borst gespannen staan, stop even, zucht een paar keer en probeer je adem van dieper uit je lijf te halen. (hou je schouders laag)

Dynamiek en aandachtspunten

Let erop dat je niet elke zin op dezelfde manier neerzet. Verschil in intonatie en dynamiek.
Geef nadruk aan woorden of zinsdelen die het verdienen.

Uitspraak

Let erop dat je uitspraak verzorgd is.
Een Nederlandse of Vlaamse Standaarduitspraak is uiteraard even goed.
De nieuwslezers van de openbare omroepen worden in ons taalgebied als toonaangevend beschouwd wat uitspraak betreft. Volg hun voorbeeld.

Voor gevorderden

Laat werkwoorden werken en zet zelfstandige naamwoorden neer: Oefen eens zonder microfoon en met je hele lijf:
Neem een stukje tekst en probeer het volgende.

Elk werkwoord krijgt een eigen richting in je beweging en focus van je lijf (wijzen, kijken enz.)
Elk zelfstandig naamwoord krijgt een eigen plek. "Leg een zelfstandig naamwoord neer". Geen beweging maar stil staan.

De beweging zal doorklinken in je uitspraak en zal je tekst een goede dynamiek meegeven. Doe het niet te overdreven, anders wordt het theater!

Woorden die je niet moet benadrukken, tenzij noodzakelijk voor een goed begrip van het artikel:

Aanwijzende woorden - datgene, dat, die
Ontkennende woorden - nee, niet, geen
Plaats- en tijdsbepalingen - donderdag, 1992
voegwoorden - maar, en, dus
voorzetsels - in, op, voor
telwoorden - 1e, 1000, allerlaatste
bijvoeglijke naamwoorden - grote, geweldige, mooie

Deze woorden doen hun werk zo ook wel, als je ze maar verstaanbaar brengt,

Pauzes

Een pauze in een tekst is al snel te kort. Neem je tijd, dan heeft de luisteraar ook de tijd om te verwerken wat je zegt. Gebruik leestekens, maar vooral ook witregels start van een nieuwe alinea, tussenkopjes e.d. Let op! Soms zijn tussenkopjes puur voor een rustig beeld van het artikel, en dienen dus puur als visuele vormgeving. Je kan overwegen om die kopjes niet te lezen, en door een korte pauze aan te geven dat je naar een nieuw stuk info gaat. Als de kopjes belangrijke info bevatten: altijd lezen.

Structuur aanbrengen in de tekst

Maak gebruik van:

klemtonen
intonatie ('optillen' van woorddelen)
pauzes toepassen (aandacht vragen)
tempowisseling:
- Sub-informatie, bijzinnen: sneller en lager spreken
- Belangrijke informatie: langzamer en benadrukt
blokindeling: Alinea's of nieuwe onderwerpen aan het begin benadrukken.
laat de sfeer van de tekst doorklinken: Een citaat in een artikel klinkt anders dan het artikel zelf

Stemverzorging

Spreek niet luider dan je normaal doet
Spreek in je eigen tempo en toonhoogte
Neem regelmatig een slokje water (lauw)
Kriebel, schor enz. Stop met voorlezen, neem slokje, schraap heel voorzichtig met dichte mond, ga niet hoesten. Haal rustig adem (drie keer in en uit) voor je weer verder gaat
Rook niet vlak voor een opname (stop het liefst helemaal!)
Niet fluisteren als je keelpijn hebt

Lijf

Wees ontspannen, zorg dat je goed zit, laat je schouders hangen, zit rechtop evt. met een goede steun
Adem met je lijf, geef ruimte aan je buik, borst, keel en neus. Kin niet naar voren of naar de borst.

Doe het met plezier! Als je geen zin hebt, dwing jezelf niet, dat hoor je in de opname.