KP-Aalten
De KP-Aalten was een Nederlandse verzetsorganisatie tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Knokploegen werden opgericht om distributiekantoren, gewestelijke arbeidsbureaus en bevolkingsregisters te "kraken" (overvallen) om aan distributiebonnen, persoonsbewijzen en dergelijke te komen.
Ontstaan
De Knokploeg, die ontstond in de zomer van 1943, sloot zich aan bij LO en LKP. Organisaties, aan wier wieg Helena Kuipers-Rietberg uit de buurgemeente Winterswijk stond. Blijkens na-oorlogse cijfers is aantal onderduikers in de gemeente Aalten is enorm geweest: circa 2500 op een inwonertal van 13.000.
Leider van de KP-Aalten wordt Kees Ruizendaal, die zich als marechaussee te Aalten wegens zijn steun aan de illegaliteit spoedig genoodzaakt ziet ook zelf onder te duiken. Leden van de knokploeg zijn verder Jan Ket (Zwarte Jan), Gerrit Wiechert Kleisen (Gijs) en Gerrit de Vries (Gerrit). Sleutel- en vertrouwensfiguur op de achtergrond is ‘Ome Jan Wikkerink.
Acties
De knokploeg onderneemt geslaagde overvallen op de distributiekantoren van distributiekantoren van Borculo en het Betuwse Zetten-Andelst. In Neede mislukt de overval
In de val gelopen
Het opheffen van het gebrek aan wapens is voor commandant Ruizendaal een van de belangrijkste prioriteiten. Vanuit die doelstelling vertrekt de knokploeg in de ochtend van 20 april 1944 om in Noord-Brabant een partij wapens op te halen richting Beltrum. Daar wacht Ruizendaal’s contactman, ene Willy van Erp, een ‘geheim agent van de Nederlandse regering’, op hen met een vrachtauto en chauffeur. Het gezelschap vertrekt richting Arnhem. Wekt het accent van de onbekende chauffeur al enig argwaan bij de KP-ers, sporen van geronnen bloed in de wagen versterken dat alleen maar. Zeer tegen de zin van Van Erp besluiten de KP-ers de rit in Doesburg voor onderling beraad te onderbreken. Met het voorstel vast door te rijden en hen bij een café in Rheden weer op te pikken, stemt deze niettemin in. De KP-ers verdelen zich in twee koppels van twee. Afgesproken wordt elkaar na een uur weer te treffen op het vertrouwde adres van de familie Gastelaars in Doesburg, ‘mits de kust veilig is’. Even later wordt pijnlijk duidelijk dat men in de val is gelopen, die de [[provocateur] /verrader Willy Markus, alias ‘Willy van Erp’, in samenwerking met de S.S., heeft uitgezet. Ket en De Vries, die hun weg op geleende fietsen voorzetten, worden bij de ‘Ellecomse draai’ door een commando van Duitse militairen aangehouden, ontwapend en afgevoerd. Ruizendaal en Kleisen proberen in Doesburg - bij het uitblijven van contact met hun kameraden - ten huize van de familie Gastelaars tevergeefs fietsen te bemachtigen om weg te komen. Dan bemerken ze dat het huis door de Duitsers is omsingeld. Kleisen duikt een kast in en Ruizendaal vlucht - via de bovenverdieping en het dak - naar de binnenplaats. Met behulp van een schilder, die daar bezig, verstopt hij zich in een konijnenhok. Er worden zakken voor gehangen en door een kleine kier heeft hij nog enig zicht. Als een SS-er even later terloops een zak oplicht opent Ruizendaal het vuur, waarna een regen mitrailleurkogels hem in zijn benarde positie doorzeeft. Kleisen wordt ook ontdekt en gearresteerd en naar Kamp Vught overgebracht. Hij wordt op 6 juni 1944 gefusilleerd in de duinen bij Overveen.
Hergroepering
Op transport naar Kamp Vught lukt het zowel Ket als De Vries de volgende ochtend in de binnenstad van Den Bosch vanonder het dekzeil van de legerauto te springen en te ontkomen. Korte tijd later verenigen ze zich weer met hun kameraden van de KP-Aalten. De opengevallen leidinggevende plaatsen van Ruizendaal en Kleisen, worden ingevuld door de 'verse' onderduikers, te weten de marechaussees Gijs van Haaften en - Gerrit Kleisens jongere broer - Dick Kleisen, die enkele dagen eerder waren ontsnapt uit het ‘Buitencommando Arnhem’ van Kamp Vught.
Bevrijding
De KP-Aalten zet zich het laatste oorlogsjaar in bijzonder nog in bij o.a. wapendroppings, alsmede het in veiligheid brengen van neergehaalde geallieerde piloten in de Achterhoek. Na de bevrijding door de Canadezen eind maart 1944 en de opname in de BS meldde veel voormalige ondergrondse strijfders zich als vrijwilliger aan voor het op 15 april te Aalten geformeerde Dutch National Battalion, dat de geallieerde troepen ondersteunde bij de bevrijding van de Veluwe en omstreken.