Völkertafel

De Völkertafel is een 18e-eeuws (ca. 1720/1730) schilderij waarop een aantal Europese volkeren is afgebeeld met daarbij stereotiepe beschrijvingen van die volkeren. Het olieverfschilderij is afkomstig uit Stiermarken in Oostenrijk en van onbekende hand. Er bestaan zeker zes exemplaren van dit schilderij, waarvan er één in het Oostenrijks Museum voor Volkskunde hangt, één behoort tot de collectie van het Heimatmuseum in Bad Aussee en één tot de collectie van het Heimatmuseum van Moosham. De drie andere exemplaren zijn in privébezit. Men heeft tot nog toe niet vast kunnen stellen welke van de zes het origineel is.

Tekstelementen[bewerken | brontekst bewerken]

Boven het schilderij staat in het (oud-) Duits waartoe het schilderij dient, namelijk de beschrijving van de volkeren en hun eigenschappen: "Kurze Beschreibung der In Europa Befintlichen Völckern Und Ihren Aigenschafften". Onder de afbeeldingen van de volkeren staat hun naam vermeld en daaronder verticaal hun eigenschappen zoals in onderstaand schema. In het 18e-eeuwse Duits luiden de namen van de volkeren respectievelijk: "Spanier", "Frantzoß", "Wælisch", "Teutscher", "Engerländer", "Schwœth", "Boläck", "Unger", "Muskawith" en "Tirk oder Griech", er is dus sprake van een opsomming van west naar oost op de landkaart gezien, al klopt 'de Engelsman' daar dan geografisch gezien niet.

**Korte beschrijving van de Europese volkeren en hun eigenschappen** (in het Nederlands vertaald)
×	Spanjaarden	Fransen	Italianen	Duitsers	Engelsen	Zweden	Polen	Hongaren	Russen	Turken of Grieken
Optreden/gedrag	Hoogmoedig	Lichtzinnig	Achterbaks/stiekem	Openhartig	Aangenaam	Groot en sterk	Boers	Ontrouw	Boosaardig/hatelijk	Zoals het weer in april
Volksaard	Heerlijk/wonderbaarlijk	Vriendelijk en spraakzaam	Jaloers	Zeer goed	Erg vriendelijk	Wreed	Nog wreder	Het wreedst	Erg Hongaars	Leugenaars
Verstand	Slim en wijs	Voorzichtig	Scherpzinnig	Grappig	Bekoorlijk	Hardnekkig	Geringschattend	Geringschattender	Helemaal niets	Dom
Eigenschappen	Mannelijk	Kinderlijk	Opportunistisch	Zijn altijd aanwezig	Vrouwelijk	Ondoorgrondelijk	Middelmatig	Zeer gretig	Zeer grof	Teergevoelig
Wetenschappen	Schriftgeleerd	Krijgskunst	Kerkenrecht	Rechtswezen	Aardrijkskunde	De vrije kunsten	Taalwetenschappen	Latijn	Grieks	Bedrieglijke politiek
Kleding	Eerbaar	Onbestendig (veranderlijk)	Eerzaam	Maken alles na	Naar de Franse mode	Leer	Lang gerokt	Veelkleurig	Bont	Vrouwelijk
Ondeugden	IJdel	Bedrieglijk	Begerig/wellustig	Niet zuinig	Onrustig	Bijgelovig	Vraatzuchtig	Verraderlijk	Nog verraderlijker	Het verraderlijkst
Voorliefden voor	Eer en roem	Oorlog	Goud	Drank	Vermaak	Kostelijke maaltijden	Adel	Beroering/oproer	Vechtlustig	Narcisme
Ziekten	Constipatie	Syfilis	Pest	Jicht in de voeten	Longtuberculose	Waterzucht	Diarree	Epilepsie/krampaanvallen	Kinkhoest	Verzwakking
Hun land	Vruchtbaar	Goed onderhouden	Goed uitziend en aangenaam	Goed	Vruchtbaar	Bergachtig	Bosrijk	Rijk aan vruchten en goud	Met ijs/vorst bedekt	Liefelijk
Militaire eigenschappen	Grootmoedig	Arglistig	Voorzichtig	Onoverwinnelijk	Zeehelden	Onversaagd	Onstuimig/stormachtig	Oproer zaaiend	Moeizaam	Lui
Religie	Uitstekend	Goed	Iets beter	Zeer vroom	Veranderlijk zoals de maan (letterlijk)	IJverig in hun geloof	Geloven alles	Energiek/met wilskracht	Ongelovigen	Ook ongelovig
Erkennen als hun leider	Een monarch	Een koning	Een patriarch	Een keizer	Soms de één, dan weer de ander	Vrij heerschap	Een 'gekozene'	Een 'bepaalde'	Een 'vrijwilliger'	Een tiran
Hebben een overvloed	Aan vruchten	Aan koopwaar	Aan wijn	Aan graan	Aan visgronden	Aan ertsen	Aan bond	Aan alles	Aan bijen	Aan zachte dingen
Tijdverdrijf	Spelen	Bedriegen	Praten	Drinken	Werken	Eten	Ruzie maken	leeglopen/doelloos doorbrengen	Slapen	Sukkelen/kwakkelen
Vertegenwoordiging in de dierenwereld	Olifant	Vos	Lynx	Leeuw	Paard	Os	Beer	Wolf	Ezel	Kat
Hun dood	In bed	In de oorlog	In het klooster	Door het drinken van wijn	In het water	Op aarde	In de stal	Door de sabel	In de sneeuw	Bij bedrog

Leopold-Stich[bewerken | brontekst bewerken]

Een kopergravure uit Augsburg met de titel "Aigentliche Vorstell- und Beschreibung der Fürnehmsten in EUROPA befindlichen Land-Völcker" lijkt qua inhoud en opzet erg op die van de Völkertafel. Deze Leopold-Stich (Stich=gravure)uit 1718-1726 genoemd naar de graveur Fridrich Leopold, is waarschijnlijk bedoeld geweest als voorbeeld voor de Völkertafel.