Brontekst bekijken van Valère Dumortier

{{Infobox architect
| afbeelding           = 
| onderschrift         = 
| naam                 = Valère Désiré Joseph Dumortier
| nationaliteit        = {{BE}}
| geboortedatum        = [[2 april]] [[1848]]
| geboorteplaats       = [[Wasmes (Colfontaine)|Wasmes]]
| overlijdensdatum     = [[4 juni]] [[1903]]
| overlijdensplaats    = [[Sint-Gillis]]
| praktijk             = Brussel
| belangrijke_gebouwen = • Justitiepaleis van [[Nijvel]],<br />• Voormalige Instituut voor Bacteriologie in het Brusselse [[Leopoldpark (Brussel)|Leopoldpark]],<br />• Voormalige gemeentehuis van [[Jemappes (plaats)|Jemappes]].
| belangrijke_projecten= 
| prijzen              = 
}}
[[Bestand:Nivelles JPG02.jpg|thumb|Het Nijvelse justitiepaleis (1888-1891)]]
'''Valère Désiré Joseph Dumortier''' ([[Wasmes (Colfontaine)|Wasmes]], [[2 april]] [[1848]] - [[Sint-Gillis]], [[4 juni]] [[1903]]) was een [[België (hoofdbetekenis)|Belgisch]] [[architect]]. Hij was de medeoprichter en eerste voorzitter van de architectenvereniging [[Société centrale d'architecture de Belgique]] en oprichter en hoofdredacteur van het architectentijdschrift [[L'Émulation]]. Zijn eerste ontwerpen waren [[neogotiek|neogotisch]] van stijl, later richtte hij zich tot het [[eclecticisme]]. Zijn belangrijkste ontwerpen waren het justitiepaleis van [[Nijvel]] en het voormalig Instituut voor Bacteriologie in het Brusselse [[Leopoldpark (Brussel)|Leopoldpark]].

== Levensloop ==
Hij was de zoon van een [[bediende]] die in een steenkoolmijn in de [[Borinage]] werkte. Dumortier voltooide het middelbaar onderwijs in [[Bergen (België)|Bergen]] en ging daarna aan de slag als [[tekenaar]] bij het [[architect]]enbureau van [[Joseph Poelaert]] en als werfleider bij de bouw van de [[Onze-Lieve-Vrouwekerk (Laken)|Onze-Lieve-Vrouwekerk]] van [[Laken (België)|Laken]] onder leiding van Poelaert. Het was Poelaert zelf die hem verder opleidde tot [[architect]].

Op 24-jarige leeftijd was hij in 1872, samen met een veertigtal andere jonge architecten, de medeoprichter van de [[Société centrale d'architecture de Belgique]], die de belangen van de architecten verdedigde. Hij werd verkozen tot voorzitter en twee jaar later, in 1874, richtte hij binnen de vereniging het tijdschrift ''[[L'Émulation]]'' op dat zou uitgroeien tot het belangrijkste architectentijdschrift van het land. Hij werd de eerste hoofdredacteur en was directeur van het tijdschrift van bij de oprichting tot aan zijn dood. Dumortier was driemaal voorzitter van de architectenvereniging, van 1872 tot 1876, van 1884 tot 1885 en van 1896 tot 1898.

In 1882 behaalde Dumortier het hoger diploma [[technisch tekenen]] te [[Leuven]] nadat hij het jaar voordien reeds tekenleraar was geworden aan de [[Hoofdstedelijk Atheneum Karel Buls|Normaalschool Karel Buls]]. In 1887 voltooide hij zijn architectenopleiding  aan de academie van [[Elsene]]. Dumortier ging onmiddellijk aan de slag bij de [[Brabant (provincie)|provincie Brabant]], eerst als toegevoegd architect, in 1891 als architect en in 1894 als provinciaal hoofdarchitect. Het was gedurende deze periode dat hij zijn belangrijkste ontwerpen zou realiseren, hoewel hij reeds in 1873 een eigen architectenbureau in [[Elsene]] had gevestigd dat hij in 1878 naar [[Brussel (stad)|Brussel]] had verhuisd.

Dumortier werd in 1897 corresponderend lid van de [[Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen|Koninklijke Commissie voor Monumenten]], was het jaar nadien betrokken bij de organisatie van het eerste internationale [[congres (bijeenkomst)|congres]] over openbare kunst te Brussel en was corresponderend lid van verscheidene internationale architectenverenigingen zoals het [[Koninklijk Instituut van Britse Architecten]] en het [[Nederland]]se [[Architectura et Amicitia]].

Hij stierf in 1903 op 55-jarige leeftijd in zijn eigen ontworpen woonhuis in [[Sint-Gillis]]. Het jaar nadien werd door de architectenvereniging op de [[begraafplaats van Sint-Gillis]] te [[Ukkel]] een door architect [[Fernand Symons]] ontworpen [[grafmonument]] opgericht, dat werd voorzien van een [[medaillon (beeldhouwkunst)|portretmedaillon]] van de hand van [[Charles Samuel]]. In 1997 werd het grafmonument [[monument (erfgoed)|beschermd]].

Vanaf 1879 was Dumortier lid van de [[vrijmetselarij|vrijmetselaarsloge]] [[Les Amis Philanthropes nº 1|Les Amis Philanthropes]].

== Bouwwerken (selectie) ==
[[Bestand:Commune de jemappes.JPG|thumb|Gemeentehuis van Jemappes (1875-1878)]]
* [[Onze-Lieve-Vrouwekerk (Laken)|Onze-Lieve-Vrouwekerk van Laken]] (1867-1872, als werfleider)
* Voormalige gemeentehuis van [[Jemappes (plaats)|Jemappes]] (1875-1878, laureaat van de ontwerpwedstrijd in 1874)
* Gevelrestauratie van de [[Sint-Waltrudiskerk (Bergen)|Sint-Waltrudiskerk]] te [[Bergen (België)|Bergen]] (1877-1878)
* Gemeenteschool, Schaarbeekstraat in Brussel (1884, afgebroken voor de [[Noord-Zuidverbinding (Brussel)|Noord-Zuidverbinding]], vervangen door het [[Rijksadministratief Centrum (Brussel)|Rijksadministratief Centrum]])
* Justitiepaleis van [[Nijvel]] in [[neogotiek|neogotische stijl]] (1888-1891, laureaat van de ontwerpwedstrijd in 1887)
* Eigen woonhuis aan de Eugène Ducpétiauxlaan 90 en het ernaast gelegen huis te [[Sint-Gillis]] in [[eclecticisme|eclectische stijl]] (1895)
* Restauratie van de [[pastorie]] van [[Meise]] (1902)
* Voormalig Instituut voor Bacteriologie in het [[Leopoldpark (Brussel)|Leopoldpark]] van Brussel in eclectische stijl (1903, voltooid in 1905 door Daniel Francken)

== Literatuur ==
* R. URBONIENE, ''Valère Dumortier'', in ''Allgemeines Künstlerlexikon'', deel 30, p. 512, München-Leipzig, 2001
* Victor-Gaston MARTINY, ''Valère Dumortier'', in de [[Biographie Nationale]], deel 40, kol. 203-207, Brussel, 1977
* Victor-Gaston MARTINY, ''La Société Centrale d'Architecture de Belgique depuis sa fondation (1872-1974)'', Brussel, 1974
* ''Nécrologie de Valère Dumortier'', in : ''L'Émulation'', kol. 41-44, Brussel, 1903

== Externe links ==
* [https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/persoon/9541 Fiche Valère Dumortier op de Inventaris van het Onroerend Erfgoed]
* [http://www.tourisme-nivelles.be/index.php?option=com_content&view=article&id=123&Itemid=175 Justitiepaleis van Nijvel]
* [http://www.irismonument.be/nl.Brussel_Uitbreiding_Oost.Stoomslepersstraat.28.html Voormalig Instituut voor Bacteriologie op de Inventaris van het Brusselse Onroerende Erfgoed]
* [http://www.irismonument.be/nl.Sint-Gillis.Ducpetiauxlaan.90.html Eigen woonhuis op de Inventaris van het Brusselse Onroerende Erfgoed]
* [http://doc.patrimoine.brussels/REGISTRE/AG/021_046.pdf Beschermingsdossier grafmonument]

{{DEFAULTSORT:Dumortier, Valère}}
[[Categorie:Belgisch architect]]