Wikipedia:De kroeg/Fotojacht 2008

Inleiding

Ik schreef eerder:

»De internationale Wikipedia gaat vrijdag op fotojacht in New York onder de noemer "Wikipedia takes Manhattan". Er wordt dan een eendaagse fotowedstrijd georganiseerd waarbij deelnemers zoveel mogelijk foto's van vooraf bepaalde onderwerpen (stadsgezichten, architectuur enzovoort) zullen nemen. Die foto's worden met een CC-licentie bij Wiki Commons geüpload, en vervolgens aan de Wikipedia-artikelen die dat nodig hebben toegevoegd. Aan de beste foto's zijn prijzen verbonden (iPod's, computerboeken enzovoort).

Ik zou zoiets voor Nederland willen organiseren. Ik ben verbonden aan de Stichting Vrijschrift die e.e.a. graag faciliteert.

Wat denken jullie: is dat nodig/nuttig/wenselijk? zouden jullie meedoen?«

Waarop veel positieve respons kwam.

Maar ook de volgende opmerkingen:

• en de Belgische gebruikers?
• waarom in een dag in de haast veel foto's maken?
• waarom zou je precies die foto's van zo'n fotowedstrijd gaan belonen met prijzen, zijn de foto's die mensen eerder hebben gemaakt niet goed genoeg?
• wel moet absoluut heel duidelijk worden gemaakt dat alle inzendingen met een vrije licentie worden gepubliceerd

Branko's opmerkingen

(Wat uitgebreidere notities op Gebruiker:Branko/Fotojacht.

Wat mij betreft hoeft dit niet per se een kopie te worden van wat ze in New York organiseren. Wel lijkt me dat ze daar een aantal dingen slim aanpakken. Die wedstrijd bijvoorbeeld, het feit dat het in één stad en op één dag wordt gehouden, dat alles zorgt voor een enorm duidelijke focus. Het haalt meteen alle vrijblijvendheid eraf, en dat kan een goed ding zijn.

Er zijn drie facetten die uiteindelijk georganiseerd moeten worden:

1. een duidelijk doel
   • lijst van objecten die gefotografeerd moeten worden
   • datums
   • locaties
2. juridische kant van de zaak
   • licentie/PD kiezen
   • deelnemers iets laten verklaren
   • uitzoeken wat wel en wat niet in orde is om te fotograferen
     • op auteursrechtelijke gronden
     • op andere gronden
3. praktisch organisatorisch
   • broodjes, koffie, andere zaken, nu nog niet gigantische belangrijk, maar het moet tezijnertijd wel worden geregeld. Hangt ook van het type "jacht" af.

Juridische kant

Ik zou om een hoop gezeur te voorkomen gewoon de structuur & voorwaarden van commons hanteren. Dat wil zeggen, alleen op commons acceptabele licenties zijn toegestaan. De keus voor een licentie is dan vrij voor de specifieke deelnemer, hoewel PD wellicht het beste bij de compleet vrije gedachte aansluit.

Een aparte structuur of losse verklaringen door deelnemers laten tekenen maken het geheel alleen maar nodeloos complex én plaatst het buiten het reguliere wikipedia framework, waardoor een deel van de benefit verloren gaat (nl. wikipedia ook associeren met de mogelijkheid om via foto's bij te dragen aan de encylopedie). UIC2 3 apr 2008 04:23 (CEST)

Noemen op de projectbladzijde van deelnemers en hun 'werken' (de bestandsnamen) plus een uniforme licentieregeling - de voorwaarden - voor alle werken lijkt mij voorlopig voldoende en het makkelijkst. WiebeVanDerWorp 4 apr 2008 09:58 (CEST)

Nederland

Rechten op/van de onderwerpen

• Auteursrecht gaat bij foto's alleen over het kopieëren en openbaar maken van foto's, niet over het nemen van foto's.
• Afbeeldingen van werken op openbare plaatsen als kunstwerken en gebouwen vormen geen inbreuk op het auteursrecht zolang deze in de oorspronkelijke context worden afgebeeld. Wat mag: foto's van gebouwen, kunstwerken, etalages enzovoort in hun geheel. Dit is nieuw in het Nederlands auteursrecht (AW 18), dus er bestaat nog niet veel jurisprudentie over hoe e.e.a. moet worden uitgelegd.
• Op afbeeldingen van werken op niet-openbare plaatsen (inclusief de inrichting/architectuur van die plaats zelf) rust mede het auteursrecht van de maker van die werken (zolang die maker niet langer dan 70 jaar geleden is gestorven)
• Bij de bespreking van een werk mag je volgens het citaatrecht dat werk citeren (d.w.z. zoveel afbeelden als nodig is voor je bespreking), maar dat geldt alleen voor Wikipedia; als de resultaten van deze jacht op Wiki Commons worden geplaatst, zal dat niet onder het citaatrecht vallen.
• Op onderwerpen die geen maker hebben, zoals straten, planten, personen enzovoort rust geen auteursrecht.
• Portretrecht van personen. Personen kunnen zich tegen publicatie verzetten als ze daarbij een redelijk belang hebben.
  • Voor Niet-beroemde personen wordt dat redelijk belang meestal als privacy geïnterpreteerd; als je iemand op straat met zijn maitresse fotografeert, heeft 'ie een redelijk belang tegen de publicatie van die foto.
  • Beroemde personen hebben minder recht op privacy in het openbaar, maar hebben vaak een commercieel belang
  • Je kunt bij twijfel altijd expliciet toestemming vragen.
  • Dit "redelijk belang" zal over het algemeen pas achteraf duidelijk worden. Voor niet-commerciële exploitatie via Wiki Commons zal een foto van Henk Westbroek op een terrasje over het algemeen geen probleem zijn; pas als iemand anders later die foto commercieel gebruikt, zal de zanger een vergoeding willen zien, danwel zich willen verzetten.

Het belangrijkste in het bovenstaande is dat er auteursrechtelijk gezien geen enkel bezwaar bestaat tegen het nemen van foto's; pas bij het openbaar maken ervan moet je gaan kijken of je werk geen afgeleid werk is, of het redelijk belang van een geportretteerde schaadt.

Overige rechten

• Ik denk met name aan plaatsen waar we mogelijk niet mogen komen, zoals militaire installatie's. Ik ken echter geen enkel "recht" dat dit zou verhinderen. Jullie?
  • Op prive-terrein kun je het maken van foto's verbieden. Veel musea doen dat bijvoorbeeld. Puur privaatrecht (ik verleen je toegang tot mijn eigendommen, onder de voorwaarde dat je geen foto maakt, geen eten en drinken meeneemt, etc...). Ik twijfel echter of de aldus verkregen foto's een inbreuk ergens op vormen. Tuurlijk, de fotograaf heeft zijn "toegangs-contract" geschonden, maar levert dat dan ook een probleem voor het product daarvan op? UIC2 3 apr 2008 16:33 (CEST)
  • Zou niet zo mogen zijn, maar 't zou kunnen. IANAL.--Branko 3 apr 2008 18:44 (CEST)
    • UIC2: toevallig heeft IE-jurist Arnoud Engelfriet het hier vandaag over op zijn blog [1].--Branko 4 apr 2008 12:23 (CEST)

België

Rechten van de onderwerpen

• Op foto's van werken op openbare plaatsen rust over het algemeen mede het auteursrecht van de maker van dat werk; van gebouwen en kunstwerken waarop nog auteursrecht rust mogen geen foto's worden gemaakt. Als gevolg daarvan is een dergelijke fotojacht in België veel lastiger.--Branko 3 apr 2008 16:24 (CEST)
  • Geldt dat ook voor gebouwen waarvan de architect al 70 jaar dood is? Een vooropgezette fotojacht met een "hotlist" is wellicht juist geschikt om gebouwen vooraf te screenen op 'auteursrechtenvrijheid'. UIC2 3 apr 2008 16:27 (CEST)

Nee, daarvoor geldt dat niet.

Praktisch

• Het is het makkelijkste om de PD licentie als voorwaarde te stellen. Dit voorkomt veel onduidelijkheid, aangezien (nieuwe) fotografen dan niet hoeven te kiezen tussen de verschillemnde l;icentievormen en ook maar een licentievorm hoeft te worden uitgelegd.
  • PD als toppunt van vrijheid (inclusief de vrijheid van een ander om iets moois met die foto te maken en de rechten op dat afgeleide werk dan weer te beperken) heeft ook mijn voorkeur. Plus, het communiceert makkelijk. UIC2 3 apr 2008 16:19 (CEST)
• Ik merk dat veel mensen het lastig vinden om foto's te uploaden. Is het niet makkelijk om een soort webbased wizard te creeeren, welke automatisch de juiste licentie kiest en tevens voor de gelegenheid er een categorie aanhangt, zodat de nieuwe foto's makkelijk kunnen worden gevonden. Koektrommel 3 apr 2008 11:33 (CEST)
• Mij maakt CC of PD niet zoveel uit. De New Yorkse actie gebruikt CC "om filosofische redenen"; d.w.z. zij vinden CC "vrijer" dan PD. Ik denk dat je daar een enorme boom over kunt opzetten die meer energie kost dan het waard is. Dus als de meerderheid PD zegt, sluit ik me daar graag bij aan.--Branko 3 apr 2008 18:44 (CEST)
• Maar dan zonder mijn bijdragen. Vrij, vrijer, niks. Niemand heeft mij kunnen overtuigen van het nut van zo vrij mogelijke media. Wikipedia wordt naar mijn mening misbruikt door een groepje mensen die de huidige auteursrechtensituatie willen doorbreken. Eigenlijk een groepje activisten - Quistnix 4 apr 2008 00:59 (CEST)
• Focus op een aantal licenties en zorg voor multi-licensing. PD is geen licentie maar hoort erbij. Uitsluiten commercieel gebruik is een slecht idee en plain (c) hoort er mogelijk niet op voorhand bij (de fotograaf kan immers altijd zelf toestemming geven voor opname in (c)-werken maar wij hoeven het niet te bevorderen als we juist voor het tegenovergestelde staan). http://mailman.vrijschrift.org/private/kern/2008-April/001590.html (aanmelden op lijst voor toegang) bevat meer juridische details. De juristen binnen Vrijschrift verlenen graag hulp lijkt mij. WiebeVanDerWorp 4 apr 2008 09:58 (CEST)

Stand van zaken 8 april

Ik heb de organisator van New York gevraagd me tips te geven. Hij zou daarover contact op nemen.--Branko 8 apr 2008 16:30 (CEST)

Update 6 januari 2009

Ik kreeg gisteren een mailtje van en-user Pharos dat De Waag op 17 januari 2009 een "Wikis take Amsterdam" organiseert. Zie http://www.waag.org/nieuws/45553.