Firehole: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
-ref
http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Firehole_River&oldid=295075966
Regel 13: Regel 13:
}}
}}


De '''Firehole''' is een 34 kilometer lange [[zijrivier]] van de [[Madison (rivier)|Madison]] in het stroomgebied van de [[Mississippi]], gelegen in het [[nationaal park Yellowstone]] in de [[Verenigde Staten|Amerikaanse]] staat [[Wyoming]]. De rivier ontspringt in het [[Madisonmeer (Wyoming)|Madisonmeer]] op de [[Continental Divide]] en vloeit samen met de [[Gibbon (rivier)|Gibbon]] bij de ''Madison Junction'' om de rivier de Madison te vormen. Onderweg doorstroomt ze verschillende [[Geothermale gebieden van Yellowstone|geiserbekkens]], waaronder het ''Upper Geyser Basin'', waar zich de ''[[Old Faithful]]''-geiser bevindt. De naam werd aan de rivier gegeven door stropers en is ofwel een verwijzing naar de stoom die opstijgt uit de rivier en het doet voorkomen alsof de rivier in brand staat of een verwijzing naar een grote bosbrand die voor 1830 plaatsvond (stropers noemden het toen "Burnt Hole").
De '''Firehole''' is een 34 kilometer lange [[zijrivier]] van de [[Madison (rivier)|Madison]] in het stroomgebied van de [[Mississippi]], gelegen in het [[nationaal park Yellowstone]] in de [[Verenigde Staten|Amerikaanse]] staat [[Wyoming]].

De naam werd aan de rivier gegeven door stropers en is ofwel een verwijzing naar de stoom die opstijgt uit de rivier en het doet voorkomen alsof de rivier in brand staat of een verwijzing naar een grote bosbrand die voor 1830 plaatsvond (stropers noemden het toen "Burnt Hole").

== Loop, geisers en watervallen ==
De rivier ontspringt in het [[Madisonmeer (Wyoming)|Madisonmeer]] op de [[Continental Divide]] en vloeit samen met de [[Gibbon (rivier)|Gibbon]] bij de ''Madison Junction'' om de rivier de Madison te vormen. Onderweg doorstroomt ze verschillende [[Geothermale gebieden van Yellowstone|geiserbekkens]], waaronder het ''Upper Geyser Basin'', waar zich de ''[[Old Faithful]]''-geiser bevindt. De geisers wateren af op de rivier, wat er onder andere voor zorgt dat de watertemperatuur gemiddeld 5 to 10°C hoger ligt dan in gebieden stroomopwaarts van de geothermische gebieden (temperaturen tot 30°C zijn in de Firestone gemeten).<ref name=Goldstein>{{cite journal | author=Goldstein JN, Hubert WA, Woodward DF, Farag AM, Meyer JS | title=Naturalized salmonid populations occur in the presence of elevated trace element concentrations and temperatures in the Firehole River, Yellowstone National Park, Wyoming, VS. | journal=Environmental Toxicology and Chemistry | volume=20 | issue=10 | year=2001 | pages=2342–52 | pmid=11596769 | doi=10.1897/1551-5028(2001)020<2342:NSPOIT>2.0.CO;2}}
</ref> Afwatering door geothermische gebieden leidt verder tot de instroom van opgeloste chemische stoffen en mineralen, waardoor bijvoorbeeld de [[boor (element)|boor]]- en [[arseen]]niveau's boven de standaardlimieten voor de bescherming van waterorganismen liggen.

Ondanks deze hoge niveau's leven en paaien er [[regenboogforel]]len (geïntroduceerd in 1923)<ref name=Goldstein/>
</ref>, alsook [[beekforel]]len (geïntroduceerd in 1890; meest voorkomende soort), [[bronforel]]len (geïntroduceerd in 1889) en de inheemse soort (ten zuiden van de [[Firehole Falls]]) ''[[Prosopium williamsoni]]'' (Engels: "bergwitvis"). Er komt ook een [[invasieve soort]] voor; de slakkensoort [[Jenkins' waterhoren]] (''Potamopyrgus antipodarum''), die wordt onderzocht op invloeden op het rivierecosysteem. De aanwezigheid van forellen maakte het tot een mekka voor vissers in de 19e eeuw. In 1955 stopte het park met het aanvullen van vissen in de rivier en de huidige populaties zijn volledig verwilderd. Onder grote druk besloot het park in 1968 tot het openstellen van de rivier voor alleen [[vliegvissen]].<ref name=Brooks>{{cite book |last=Brooks |first=Charles E. |title=The Living River-A Fisherman's Intimate Profile of the Madison River Watershed--Its History, Ecology, Lore and Angling Opportunities |publisher=Nick Lyons Books |location=Garden City, NJ |pages=56–59 |year=1979 |isbn=0385156553 }}
</ref> Het vormt sindsdien een populaire plek om te vliegvissen.<ref>{{cite web | title=Natural Highlights of the Old Faithful Area | work=Yellowstone National Park | url=http://www.nps.gov/yell/nature/nhighlights/noldfait.htm | archiveurl=http://web.archive.org/web/20060721193508/http://www.nps.gov/yell/nature/nhighlights/noldfait.htm | archivedate=21 juli 2006}}</ref><ref name=Brooks/>

De rivier telt drie van de grootste watervallen van Yellowstone: de ''[[Kepler Cascades]]'' ten zuiden van de ''Old Faithful'', de ''[[Firehole Falls]]'' en de ''[[Cascades of the Firehole]]''.<ref>{{cite book |last=Rubenstein |first=Paul |coauthors=Whittlesey, Lee H. |title=The Guide to Yellowstone Waterfalls and their Discovery |publisher=Big Earth Publishing |location=Neenah, WI |pages=33–37 |year=2000 |isbn=9781565793514 }}</ref>.

== Zijrivieren ==
De belangrijskte zijrivieren van de Firehole zijn de Little Firehole River ("Kleine Fireholerivier") en de beken Fairy Creek, Iron Spring Creek, Sentinel Creek en Nez Perce Creek. Deze zijrivieren zorgen voor de instroom van koel water in de Firehole en fungeren als schuilplaats voor forellen tijdens de hoge temperaturen midden in de zomer als gevolg van geothermische activiteit.<ref>{{cite book |last=Mathews |first=Craig |coauthors=Molinero, Clayton |title=The Yellowstone Fly-Fishing Guide-A authoritative guide to the waters of Yellowstone National Park |publisher=The Lyons Press |location=Guilford, CT |pages=123–155 |year=1997 |isbn=155821545X }}</ref>

{{Gallery
|titel=Afbeeldingen van de Firehole
|breedte=150
|regels=3
|Firehole river steaming.jpg|De stoom waaraan de rivier zijn naam ontleend
|FireholeRiver1872.jpg|Firehole stroomopwaarts van de Ojo Caliente-bocht (1872)
|FireholeRiverandMidwayGeyserBasin-1875.jpg|Firehole in het ''Midway Geyser Basin'' (1875)
|FireholeRiverExcelsoirGeyser1894.JPG|De geiser Excelsior met de rivier op de voorgrond (1894)<ref>{{cite book |last=Guptill |first=A. B. |title=The Yellowstone Park Guide |year=1894 |publisher=Frank Jay Haynes |location=St Paul, Minnesota, VS}} </ref>
|ExcelsiorOverflowFireholeRiver1916.jpg|Afwatering van de geiser Excelsior (1916)
|Runoff from Excelsior Geyser to Firehole River at Midway Geyser Basin.jpg|Afwatering van de Excelsior vanaf de andere zijde van de rivier (2004)
|FireholeRiverFountainFlats0904.jpg|De ''Fountain Flats'' langs de Firehole in september (2004)
|Firehole river evening.jpg|Firehole bij zonsondergang
|Mulesholebend.jpg|Muleshoe-bocht, een bekende locatie voor vliegvissers
|FireholeRiverNearBiscuitBasinMeadows.jpg|De Firehole net stroomafwaarts van de ''Biscuit Basin Meadows''
|FireholeriverBrown.jpg|Bij de Muleshoe-bocht gevangen beekforel (teruggezet)
|TypicalFireholeRiverRainbow.jpg|Nabij de Ojo Caliente-bocht gevangen regenboogforel (teruggezet)
|OldGuyFlyFishingTheFirehole.jpg|Een oude vliegvisser nabij de Ojo Caliente-bocht
|SentinalCreekEntersFireholeRiver.jpg|Instroom van de Sentinal Creek in de Firehole bij de ''Fountain Flats''
|Nez Perce Creek .jpg|De zijbeek Nez Perce Creek
}}

{{Commonscat|Firehole River}}
{{refs|85%}}


[[Categorie:Wyoming]]
[[Categorie:Wyoming]]

Versie van 8 jun 2009 11:20

Firehole
Firehole
Lengte 34 km
Bron Madisonmeer
Monding Madison (bij Madison Junction)
Stroomgebied Mississippi
Zijrivieren - links: Sentinel Creek, Fairy Creek, Little Firehole River, Iron Spring Creek
- rechts: Nez Perce Creek
Stroomt door nationaal park Yellowstone (Wyoming, Verenigde Staten)
Portaal  Portaalicoon   Geografie

De Firehole is een 34 kilometer lange zijrivier van de Madison in het stroomgebied van de Mississippi, gelegen in het nationaal park Yellowstone in de Amerikaanse staat Wyoming.

De naam werd aan de rivier gegeven door stropers en is ofwel een verwijzing naar de stoom die opstijgt uit de rivier en het doet voorkomen alsof de rivier in brand staat of een verwijzing naar een grote bosbrand die voor 1830 plaatsvond (stropers noemden het toen "Burnt Hole").

Loop, geisers en watervallen

De rivier ontspringt in het Madisonmeer op de Continental Divide en vloeit samen met de Gibbon bij de Madison Junction om de rivier de Madison te vormen. Onderweg doorstroomt ze verschillende geiserbekkens, waaronder het Upper Geyser Basin, waar zich de Old Faithful-geiser bevindt. De geisers wateren af op de rivier, wat er onder andere voor zorgt dat de watertemperatuur gemiddeld 5 to 10°C hoger ligt dan in gebieden stroomopwaarts van de geothermische gebieden (temperaturen tot 30°C zijn in de Firestone gemeten).[1] Afwatering door geothermische gebieden leidt verder tot de instroom van opgeloste chemische stoffen en mineralen, waardoor bijvoorbeeld de boor- en arseenniveau's boven de standaardlimieten voor de bescherming van waterorganismen liggen.

Ondanks deze hoge niveau's leven en paaien er regenboogforellen (geïntroduceerd in 1923)[1] </ref>, alsook beekforellen (geïntroduceerd in 1890; meest voorkomende soort), bronforellen (geïntroduceerd in 1889) en de inheemse soort (ten zuiden van de Firehole Falls) Prosopium williamsoni (Engels: "bergwitvis"). Er komt ook een invasieve soort voor; de slakkensoort Jenkins' waterhoren (Potamopyrgus antipodarum), die wordt onderzocht op invloeden op het rivierecosysteem. De aanwezigheid van forellen maakte het tot een mekka voor vissers in de 19e eeuw. In 1955 stopte het park met het aanvullen van vissen in de rivier en de huidige populaties zijn volledig verwilderd. Onder grote druk besloot het park in 1968 tot het openstellen van de rivier voor alleen vliegvissen.[2] Het vormt sindsdien een populaire plek om te vliegvissen.[3][2]

De rivier telt drie van de grootste watervallen van Yellowstone: de Kepler Cascades ten zuiden van de Old Faithful, de Firehole Falls en de Cascades of the Firehole.[4].

Zijrivieren

De belangrijskte zijrivieren van de Firehole zijn de Little Firehole River ("Kleine Fireholerivier") en de beken Fairy Creek, Iron Spring Creek, Sentinel Creek en Nez Perce Creek. Deze zijrivieren zorgen voor de instroom van koel water in de Firehole en fungeren als schuilplaats voor forellen tijdens de hoge temperaturen midden in de zomer als gevolg van geothermische activiteit.[5]

  • Afbeeldingen van de Firehole
  • De stoom waaraan de rivier zijn naam ontleend
    De stoom waaraan de rivier zijn naam ontleend
  • Firehole stroomopwaarts van de Ojo Caliente-bocht (1872)
    Firehole stroomopwaarts van de Ojo Caliente-bocht (1872)
  • Firehole in het Midway Geyser Basin (1875)
    Firehole in het Midway Geyser Basin (1875)
  • De geiser Excelsior met de rivier op de voorgrond (1894)[6]
    De geiser Excelsior met de rivier op de voorgrond (1894)[6]
  • Afwatering van de geiser Excelsior (1916)
    Afwatering van de geiser Excelsior (1916)
  • Afwatering van de Excelsior vanaf de andere zijde van de rivier (2004)
    Afwatering van de Excelsior vanaf de andere zijde van de rivier (2004)
  • De Fountain Flats langs de Firehole in september (2004)
    De Fountain Flats langs de Firehole in september (2004)
  • Firehole bij zonsondergang
    Firehole bij zonsondergang
  • Muleshoe-bocht, een bekende locatie voor vliegvissers
    Muleshoe-bocht, een bekende locatie voor vliegvissers
  • De Firehole net stroomafwaarts van de Biscuit Basin Meadows
    De Firehole net stroomafwaarts van de Biscuit Basin Meadows
  • Bij de Muleshoe-bocht gevangen beekforel (teruggezet)
    Bij de Muleshoe-bocht gevangen beekforel (teruggezet)
  • Nabij de Ojo Caliente-bocht gevangen regenboogforel (teruggezet)
    Nabij de Ojo Caliente-bocht gevangen regenboogforel (teruggezet)
  • Een oude vliegvisser nabij de Ojo Caliente-bocht
    Een oude vliegvisser nabij de Ojo Caliente-bocht
  • Instroom van de Sentinal Creek in de Firehole bij de Fountain Flats
    Instroom van de Sentinal Creek in de Firehole bij de Fountain Flats
  • De zijbeek Nez Perce Creek
    De zijbeek Nez Perce Creek
Zie de categorie Firehole River van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
  1. ↑ a b Goldstein JN, Hubert WA, Woodward DF, Farag AM, Meyer JS (2001). Naturalized salmonid populations occur in the presence of elevated trace element concentrations and temperatures in the Firehole River, Yellowstone National Park, Wyoming, VS.. Environmental Toxicology and Chemistry 20 (10): 2342–52. PMID 11596769. DOI: <2342:NSPOIT>2.0.CO;2 10.1897/1551-5028(2001)020<2342:NSPOIT>2.0.CO;2.
  2. ↑ a b Brooks, Charles E. (1979). The Living River-A Fisherman's Intimate Profile of the Madison River Watershed--Its History, Ecology, Lore and Angling Opportunities. Nick Lyons Books, Garden City, NJ, 56–59. ISBN 0385156553.
  3. ↑ Natural Highlights of the Old Faithful Area. Yellowstone National Park. Gearchiveerd op 21 juli 2006.
  4. ↑ Rubenstein, Paul, Whittlesey, Lee H. (2000). The Guide to Yellowstone Waterfalls and their Discovery. Big Earth Publishing, Neenah, WI, 33–37. ISBN 9781565793514.
  5. ↑ Mathews, Craig, Molinero, Clayton (1997). The Yellowstone Fly-Fishing Guide-A authoritative guide to the waters of Yellowstone National Park. The Lyons Press, Guilford, CT, 123–155. ISBN 155821545X.
  6. ↑ Guptill, A. B. (1894). The Yellowstone Park Guide. Frank Jay Haynes, St Paul, Minnesota, VS.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Firehole&oldid=17129948"