Dahalokely

Dahalokely tokana is een vleesetende theropode dinosauriër, behorend tot de Neoceratosauria, die tijdens het late Krijt leefde in het gebied van het huidige Madagaskar.

Vondst en naamgeving

In 2007 werd in het uiterste noorden van Madagaskar door Joseph Sertich onder leiding van Andrew Farke bij Ampandriambengy nabij Antsiranana een wervel van een theropode aangetroffen. In 2010 groeven Sertich en Liva Ratsimbaholison verdere delen van de wervelkolom op. De fossielen werden gestabiliseerd met de acrylaatdispersie Acrysol WS-24 en voor vervoer verpakt in gips. Het fossiel werd daarop in de Stony Brook University in de Verenigde Staten van Amerika mechanisch geprepareerd door het Stony Brook University Vertebrate Fossil Preparation Laboratory en geconserveerd met de kunsthars Paraloid B-72. Daarop werden beschadigingen gerepareerd met modelklei waarna het geheel werd geïsoleerd met Vinac B-15 zodat met siliconenrubber een mal kon worden gemaakt waarmee in een gekleurd polyester afgietsels konden worden vervaardigd. Eén daarvan wordt bewaard als referentie-exemplaar in het Raymond M. Alf Museum of Paleontology met als inventarisnummer RAM 16010. De medische apparatuur van het Stony Brook University Hospital werd ingezet om van verschillende wervels een CAT-scan te maken. Het originele fossiel is uiteindelijk teruggezonden naar Madagaskar en maakt daar deel uit van de collectie van de Universiteit van Antananarivo.

In 2013 werd de typesoort Dahalokely tokana door Farke en Sertich benoemd en beschreven. De geslachtsnaam is een combinatie van het Plateaumalagasi dahalo, "dief", en kely, "klein", een verwijzing naar het feit dat het om een vrij kleine roofsauriër gaat. De soortaanduiding betekent "eenzaam" een verwijzing naar de geïsoleerde positie van het subcontinent Madagaskar tijdens het Opper-Krijt. Het geslacht heeft in de ZooBank de Life Science Identifier 8147803A-D4BE-4BA9-9701-D853E 37DE411 en de soort de LSID

Het holotype, UA 9855, is gevonden in een laag van wat informeel de "Ambolafotsyformatie" genoemd wordt en die dateert uit het Turonien, ongeveer negenetig miljoen jaar oud. Het bestaat uit de wervelkolom en enkele ribben. Bewaard zijn gebleven de vijfde halswervels, de eerste en tweede ruggewervel, een reeks bestaande uit de zesde tot en met negende ruggewervel, de tweede linkerrib, de ribkoppen van twee rechterribben, de uiteinden van twee ribben en verdere ribfragmenten. De elementen zijn niet in verband gevonden en hun identificatie is voorlopig. Ze lagen echter hoogstens een meter van elkaar zodat het waarschijnlijk is dat ze tot een enkel individu behoorden.

Beschrijving

Dahalokely is een vrij kleine theropode met een geschatte lengte van rond de drieënhalve meter. Bij deze schatting werd er echter van uitgegaan dat het dier de vrij gedrongen proporties had van de Abelisauridae. In feite werd het in de Noasauridae geplaatst; een typisch noasauride bouw zou een geëxtrapoleerde lengte van 4,2 tot 5,6 meter hebben opgeleverd. De beschrijvers meenden echter uit de wervels te kunnen opmaken dat zo'n bouw niet aanwezig was.

De beschrijvers wisten enkele onderscheidende kenmerken vast te stellen. De middelste halswervels hebben een richel lopen tussen het voorste gewrichtsuitsteeksel en de epipofyse die een opvallende bolling heeft op het midden van de lengte, welke bolling even lang is als het wervellichaam en van het voorste gewrichtsuitsteeksel vooraan en de epipofyse achteraan gescheiden wordt door opvallende inkepingen. Bij de eerste en tweede ruggewervel staan de voorste gewrichtsuitsteeksels en de richels die van daaruit naar het wervellichaam lopen van bezijden bezien bijna verticaal op een lijn, waarbij de gewrichtsfacetten van de uitsteeksels en de voorkant van het wervellichaam in één vlak liggen. Bij de tweede ruggewervel is het facet van de achterste gewrichtsuitsteeksels sterk uitgehold. Vanaf de zesde ruggewervel is de uitholling onder het voorste gewrichtsuitsteeksel verdeeld in twee openingen.

Fylogenie

Dahalokely is door de beschrijvers in de Abelisauroidea geplaatst. Een exacte kladistische analyse had als uitkomst dat het dier daarbinnen een basale positie in de Noasauridae innam. Dit resultaat was echter slecht ondersteund: een enkel extra met de Abelisauridae gedeeld kenmerk zou een positie in juist die groep hebben opgeleverd. Aangezien van Madagaskar abelisauriden bekend zijn en de resten van Dahalokely beperkt, waren de beschrijvers zeer terughoudend het dier als een noasauride te bestempelen. Het is in ieder geval de oudste bekende abelisauroïde uit Madagaskar, twintig miljoen jaar ouder dan eerder benoemde soorten.

Literatuur

• Farke, A.A., Sertich, J.J.W., 2013, "An Abelisauroid Theropod Dinosaur from the Turonian of Madagascar", PLoS ONE 8(4): e62047. DOI:10.1371/journal.pone.0062047