Dirk II (graaf)

Dirk II (Diederik II) (930 – 6 mei 988) was graaf van Holland en graaf van West-Friesland.

In het verleden werd aangenomen dat Dirk II de zoon was van Dirk I. Tegenwoordig gaat men ervan uit dat hij de zoon was van een zoon van Dirk I, die ook wel wordt aangeduid als Dirk I bis, en Gerberga (Geva) van Hamalant. In 938 verloofde de toen nog zeer jonge Dirk II zich met Hildegard van Vlaanderen, dochter van graaf Arnulf I van Vlaanderen. Het huwelijk volgde ca. 950. Uit de Rijnkroniek van Holland (ca. 1375) van Melis Stoke: Dese Dideric goed ende wert had een wijf, heet Hildegaert: 'deze goede en brave Diederik had een vrouw die Hildegard heette'.

Uit het huwelijk werden in ieder geval drie kinderen geboren:

• zoon Aarnout (Gent 951-993), ook wel Arnulf Gandensis genoemd, werd zijn opvolger;
• zoon Egbert (952-994), aartsbisschop van Trier;
• dochter Erlindis (953-1012).

Na het overlijden van zijn schoonvader Arnulf op 27 maart 965 trad Dirk II enige tijd op als voogd voor de minderjarige opvolger Arnulf II van Vlaanderen.

Op 15 juni 950 schonk Dirk II Egmond ter ere van de bijzetting van St. Adelbert een stenen kloosterkerk. Waarschijnlijk ter gelegenheid van de wijding van deze kerk schonk hij het Evangeliarium van Egmond, thans een van Nederlands belangrijkste cultuurhistorische voorwerpen uit de vroege middeleeuwen. Het negende eeuwse handschrift werd ca. 975 door hem verworven en bevat de tekst van de vier evangeliën. Dirk en Hildegard zijn afgebeeld op twee miniaturen, die Dirk voor de gelegenheid aan het boek liet toevoegen. Volgens sommige schrijvers zijn de miniaturen van de hand van hun zoon Egbert. De tekst bij een van de miniaturen luidt in vertaling: "Dit boek werd geschonken door Dirk en zijn geliefde vrouw Hildegard aan de genadige vader Adalbert, opdat hij hen rechtvaardig zal gedenken in alle eeuwigheid." Thans bevindt het evangeliarium zich in de collectie van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag.

Dirk II nam de grafelijke burcht in Gent in 965 en bezette het graafschap Gent van 965 tot 988. Op 25 augustus 985 kreeg Dirk zijn lenen in Maasland, Kennemerland en op Texel van koning Otto III in vrij eigendom.

Dirk II, Hildegard, Aarnout en Erlindis werden in de Egmondse abdij begraven. Deze werd in 1573 door de geuzen verwoest.

Trivia

De plaatsnaam Hillegersberg is vernoemd naar Hildegard van Vlaanderen. Dirk II was eigenaar van het aldaar bestaande Bergan, wat versterkte plaats of gehucht betekent.