Fëanor

Fëanor
Tolkien-personage
	Fëanor (links) en zijn broer Fingolfin.
Andere namen	Fëanáro, Curufinwë
Titel	Hoge Koning van de Noldor
Geslacht	Man
Afkomst	Elf, Noldo
Geboortejaar	4679 van de Eerste Era (voor de jaren van de zon)
Overlijdensjaar	4997 van de Eerste Era (voor de jaren van de zon)
Familie
Vader	Finwë
Moeder	Míriel
Echtgenote	Nerdanel
Nageslacht	Maedhros, Maglor, Celegorm, Caranthir, Curufin, Amrod, Amras

Fëanor is een personage uit J.R.R. Tolkiens werken (De Silmarillion e.a.), Sindarijnse naam van Quenya Fëanáro, 'Geest van Vuur'. In Tolkiens fictieve wereld geldt Fëanor als allergrootste der Noldor.

Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud of de afloop van het verhaal.

Familie[bewerken | brontekst bewerken]

Fëanor wordt in Valinor geboren tijdens de eeuwen van Melkors opsluiting. Hij is de oudste zoon van Finwë, die dan Hoge Koning van de Noldor is. Zijn moeder Míriel heeft al haar geestkracht gegeven bij zijn geboorte en sterft door gebrek aan levenslust. Fëanor houdt veel van zijn vader, maar heeft weinig op met diens tweede vrouw Indis en met zijn halfbroers Fingolfin en Finarfin. Zelf trouwt Fëanor al jong met Nerdanel, met wie hij zeven zonen krijgt. Door zijn latere daden raken ze van elkaar vervreemd en blijft Nerdanel in Valinor als Fëanor naar Midden-Aarde gaat.

Werken[bewerken | brontekst bewerken]

Fëanor ontwikkelt zich al snel tot de meest begaafde en veelzijdige van de Noldor. Fëanor is architect van allerlei pracht en praal in Tirion, de Elfenstad in de Onsterfelijke Landen. Hij is de ontwikkelaar van het verbeterde elfenschrift (Tengwar: ook wel Fëanoriaans Schrift genoemd) dat veel Elfen voor eeuwig zullen gebruiken. Hij ontdekt hoe juwelen te maken die mooier zijn dan degene die gedolven kunnen worden. Hij vervaardigt de zeven Palantíri (Kijk-Stenen), die later een belangrijke rol zullen spelen in de Númenoriaanse Rijken.

Silmarillen[bewerken | brontekst bewerken]

Deze uitvindingen vallen echter in het niet bij Fëanors allergrootste prestatie: De Drie Silmarillen: 's werelds mooiste kunstwerken aller tijden. Deze Silmarillen zijn op een uitzonderlijke manier vervaardigd uit het kristalachtige Silima dat alleen Fëanor kan bewerken. Daarom zal niemand ze ooit kunnen namaken. De Silmarillen bezitten het vermogen licht op te vangen en vast te houden. Het licht van de Twee Bomen van Valinor, Telperion en Laurelin, wordt in deze juwelen vereeuwigd.

Diefstal van de Silmarillen[bewerken | brontekst bewerken]

Wanneer de boosaardige vala Melkor vrijgelaten is wordt hij vervuld van verlangen naar de schoonheid van de Silmarillen. Hij wendt voor berouw te hebben van zijn vroegere wandaden en helpt de Noldor met hun werken, als ze daarom vragen. Ondertussen slaagt hij erin door subtiele leugens de Noldor op te zetten tegen de valar. Veel Noldor, ook Fëanor, worden trots en ongedurig en voelen zich opgesloten in Valinor. Melkor slaagt er ook in onenigheid tussen Fëanor en Fingolfin te zaaien. Het komt zover dat Fëanor zijn halfbroer met een zwaard bedreigt en zo de 'vrede van Valinor' breekt. De Valar roepen Fëanor ter verantwoording. Hoewel de machinaties van Melkor worden blootgelegd houden de valar Fëanor niet voor onschuldig. Ze verbannen hem voor twaalf jaar uit Tirion. Fëanor bouwt daarop een huis in Formenos. Zijn vader Finwë voegt zich daar bij hem.

Melkor houdt zich na zijn ontmaskering een tijdje schuil, maar valt dan samen met Ungoliant Valinor aan. Ungoliant vergiftigt de lichtgevende bomen, ze overvallen Formenos, waarbij Finwë omkomt, en gaan er met de Silmarillen vandoor.

Vertrek van de Noldor[bewerken | brontekst bewerken]

Fëanor is bijna krankzinnig van woede. Hij geeft Melkor een nieuwe naam: Morgoth (Sindarijns voor Zwarte Vijand), de naam die voortaan door alle Elfen gebruikt wordt. Ondanks dat hem dat verboden is gaat hij naar Tirion en zweept in een vlammende redevoering (Fëanor is ook een geweldige redenaar) de Noldor op om Valinor te verlaten en Morgoth te achtervolgen naar Midden-Aarde. Hij en zijn zeven zonen zweren bij die gelegenheid ook de Eed van Fëanor, die vastlegt dat ze zich opleggen de Silmarillen te heroveren, ongeacht wie hun in de weg staat.
Als Fëanor wil vertrekken blijkt dat de meerderheid van de Noldor zich liever laat leiden door Fingolfin. Uiteindelijk vertrekken er twee groepen, één geleid door Fëanor en één door Fingolfin.

Eenmaal op weg realiseert Fëanor zich dat hij schepen nodig heeft om de zee tussen Valinor en Midden-Aarde over te steken. Hij gaat daarom naar de Teleri in hun stad Alqualondë en spreekt ook hen toe. De Teleri weigeren zich aan te sluiten of hun levenswerk, de schitterende schepen, beschikbaar te stellen. Fëanor laat daarop zijn volgelingen de schepen van de Teleri bemannen. De Teleri verzetten zich en er ontstaat een bitter gevecht tussen de beide Elfen-volken (de Broedermoord van Alqualonde). De Noldor krijgen de overhand en veroveren de schepen. Er zijn er niet genoeg voor alle Noldor. Fëanor en zijn volgelingen gaan per schip noordwaarts, Fingolfin en zijn volk volgen te voet.

De Noldor worden namens de Valar toegesproken door Mandos in de 'Vloek van Mandos'. Hij verbant Fëanor en voorspelt in duistere bewoordingen de ondergang van hen die hem volgen. Een klein deel van de Noldor, onder leiding van Finarfin, krijgt berouw en keert terug, maar de rest volhardt in de tocht.

Fëanor steekt met de schepen de zee over, maar in plaats van de schepen terug te sturen voor de anderen laat hij ze verbranden. De achtergebleven Noldor trekken via de Helcaraxë, het IJzige Noorden te voet naar Midden-aarde, zodat velen onder barre omstandigheden sterven.

Dood[bewerken | brontekst bewerken]

In het eerste jaar van de Eerste Era (de Jaren van de Zon) sterft Fëanor na de Slag onder de Sterren vlak bij de bron van Sirion ten gevolge van de verwondingen die de Balrog Gothmog hem toebrengt. Zijn zonen zweren voor Fëanors dood nogmaals de Eed van Fëanor: tot hun dood proberen ze hun vaders juwelen terug te winnen.

Fëanor gaat de herinnering der Elfen in als de meest excentrieke en vaardige Elf aller tijden, maar niet als de wijste. Zijn werken zijn geliefd, maar zijn wijze van optreden wordt afgekeurd en zorgt ervoor dat Fëanor en zijn zonen het hoge koningschap van de Noldor moeten overgeven aan Fëanors jongere broer Fingolfin. Fëanors zonen sterven allemaal voor het eind van de Eerste Era (alleen het lot van Maglor is onzeker). In hun ijver hun Eed gestand te doen begaan ze talloze wandaden.