Gebruiker:Siemmsiem/Kladblok
Democratisch erosie is het proces van afname van de kwaliteit van democratische politieke instituties.[1][2] Het verschilt van een volledige transitie van democratie naar autocratie omdat democratische instituties blijven bestaan, alleen kwalitatief verslechteren.
Voorbeelden van democratische erosie zijn:
- een afname van de scheiding van machten binnen de staat
- beperking van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht
- het manipuleren van eerlijke verkiezingen
- afname van persvrijheid
- verhinderen van politieke participatie
Definitie[bewerken | brontekst bewerken]
Democratische erosie is een verzamelnaam voor verschillende processen die een verslechtering van de kwaliteit van een democratie veroorzaken. Democratische erosie is geen volledige verandering van staatsvorm, maar een achteruitgang van democratische instituties, zonder dat deze verdwijnen.[1] Onder leiding van de staat worden deze instituties continue dusdanig beperkt dat zij niet meer bijdragen aan het functioneren van een democratie. Burgers hebben zo steeds minder macht op de overheid.[2] Omdat er veel verschillende instituties belangrijk zijn voor het onderhouden van een democratie, zijn er veel verschillende fenomenen die onder democratische erosie vallen.
Vormen[bewerken | brontekst bewerken]
Democratische erosie kan op veel verschillende manieren en in veel combinatie's voorkomen. Vormen van democratische erosie tasten verschillende democratische instituties aan.
Aantasting van het electoraal systeem[bewerken | brontekst bewerken]
- Een andere vorm van democratische erosie is strategische manipulatie van verkiezingen. Het gaat hier om verschillende acties die gezamenlijk voor oneerlijke verkiezingen zorgen zoals het tegenwerken van mediatoegang, vervolgen van oppositie, strategisch indelen van kiesdistricten en andere manieren die de eerlijke structuur van verkiezingen tegenwerken, zonder dat de verkiezingen zelf corrupt lijken.[1][2] Bij deze vorm van democratische erosie bestaan verkiezingen vaak wel, maar zijn deze niet meer competitief omdat de oppositie geen reële kans op machtsovername heeft.[3]
Aantasting van de scheiding der machten[bewerken | brontekst bewerken]
- Een afname van de scheiding der machten binnen de staat door uitbreiding van de uitvoerende macht is ook een vorm van democratische erosie. Dit gebeurt wanneer de uitvoerende macht steeds minder gecontroleerd wordt door andere instituties binnen de staat. In een democratie kan dit op legitieme wijze gebeuren wanneer de regeringspartij de meerderheid heeft in de wetgevende en uitvoerende macht. Zo kan de uitbreiding van de uitvoerende macht worden uitgevoerd door wetswijzigingen met een democratisch mandaat.[1]
- Beperking van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht is een vorm van democratische erosie. Dit fenomeen komt bijvoorbeeld voor in een presidentieel systeem wanneer de president de rechters kan ontslaan of de rechters van de hoogste rechtsprekende instantie benoemd. Wanneer een president alleen rechters benoemd die de regeringspartij gehoorzamen, tast dit de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht aan.[3]
- Democratic backsliding vindt bijvoorbeeld plaats wanneer verkiezingen minder competitief worden, zonder dat het electorale proces volledig verdwijnt; politieke participatie wordt verhinderd, zonder dat stemrecht wordt afgeschaft.[2]
Schending van rechten[bewerken | brontekst bewerken]
- Beperken van mediavrijheid/vrijheid van informatie en de vrijheid van meningsuiting. De vrijheid van informatie kan beperkt worden doordat de regeringspartij censuur voert, door intimidatie of vervolging van journalisten, onderzoekers en publieke figuren.[4] Dit brengt het functioneren van een democratie in gevaar omdat burgers geen toegang meer hebben tot verschillende informatiebronnen.
Voorbeelden[bewerken | brontekst bewerken]
Zuid-Amerika[bewerken | brontekst bewerken]
Veel landen in Zuid-Amerika hebben te maken met democratische erosie. Veel landen kennen problemen met corruptie, bescherming van mensenrechten, eerlijke en competitieve verkiezingen en politieke participatie.[5]
Europa[bewerken | brontekst bewerken]
Sinds 2007 heeft er in meerdere Europese landen duidelijk democratische erosie plaatsgevonden. Met name in Hongarije, Litouwen, Polen, Oekraïne en Slowakije is deze trend duidelijk te zien. Deze landen zijn volgends de Varieties of Democracy index geclassificeerd als electorale democratie en zijn niet langer een liberale democratie.[6]
Polen[bewerken | brontekst bewerken]
De Poolse partij Recht en Rechtvaardigheid heeft in 2015 de verkiezingen gewonnen waarna er meerdere grondwetswijzigingen doorgevoerd die de rechterlijke onafhankelijkheid beïnvloedden.[3]
Hongarije[bewerken | brontekst bewerken]
In Hongarije heeft de Fidesz partij onder leiding van Victor Orban sinds 2010 door middel van wetswijzigingen de macht van de Fidesz partij verankerd. Sinds deze veranderingen wordt oppositie sterk tegengegaan, vrijheid van meningsuiting beperkt, de rechterlijke macht beïnvloed en eerlijke verkiezingen consequent ondermijnt.[7]
Turkije[bewerken | brontekst bewerken]
In Turkije won de AKP in 2002, 2007 en 2011 de verkiezingen.[1] Door deze sterke positie binnen het parlement ontstond er een omgeving waarbinnen veel wetten konden worden aangenomen die de scheiding der machten aantastten. Hierdoor konden journalisten makkelijker vervolgd worden, critici van de staat opgespoord worden en internetsites geblokkeerd worden. Dit zijn voorbeelden van een inbreuk op het recht van informatievrijheid, nodig voor het functioneren van een democratie.[1]
Verendigde Staten[bewerken | brontekst bewerken]
In de Verenigde Staten bestaan fenomenen die democratische erosie in de hand kunnen spelen zoals gerrymandering, polarisering van het politieke veld, populisme en afzwakkende scheiding der machten.[3][8]
Academisch debat[bewerken | brontekst bewerken]
Na een periode van optimisme ten opzichte van de stabiliteit van democratieën, kwam het fenomeen democratische erosie enigszins onverwachts binnen de politieke wetenschap.[2] Het concept wordt op veel verschillende manieren beschreven, waardoor er ruimte is voor verschillende interpretaties van het begrip.[1][2][6]
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Lijst van geraadpleegde bronnen[bewerken | brontekst bewerken]
- ↑ a b c d e f g (en) Bermeo, Nancy (Januari 2016). On Democratic Backsliding. Journal of Democracy 27 (1)
- ↑ a b c d e f (en) Lust, Ellen, Waldner, David (18 januari 2018). Unwelcome Change: Coming to Terms with Democratic Backsliding. Annual Review of Political Science 21
- ↑ a b c d (en) Tom Ginsburg, Aziz Z. Huq (18 januari 2017). How to Lose a Constitutional Democracy (ID 2901776) (Social Science Research Network: Rochester, NY). DOI: 10.2139/ssrn.2901776.
- ↑ (en) Mechkova, Valeriya, Lürhmann, Anna, Lindberg, Staffan (oktober 2017). How much Democratic Backsliding?. Journal of Democracy 28 (4)
- ↑ Latijns-Amerika zakt weg in een corruptiemoeras. NRC. Geraadpleegd op 17 mei 2019.
- ↑ a b (en) Lindberg, Staffan (24 juli 2018). The Nature of Democratic Backsliding in Europe. Reshaping European Democracy project 1
- ↑ (en) Enyedi, Z, Krekó, P (Juli 2018). Explaining Eastern Europe: Orbán's Laboratory of Illiberalism. Journal of Democracy 29 (3)
- ↑ (en) Kaufman, Robert, Haggard, Stephan (29 oktober 2018). Democratic Decline in the United States: What Can We Learn from Middle-Income Backsliding?. Perspective on Politics 17