Gebruiker:Waterdraagster/Kladblok
| Zacharias Heyns | ||
|---|---|---|
| Algemene informatie | ||
| Geboren | 1566 Antwerpen | |
| Overleden | 1638 Zwolle | |
| Beroep | uitgever, drukker, dichter, plaatsnijder | |
| Waterdraagster/Kladblok | ||
|---|---|---|
Zacharias Heyns[bewerken | brontekst bewerken]
Zacharias Heyns (Antwerpen, ca. 1566, – Zwolle, 1638), was uitgever, boekdrukker, dichter, toneelschrijver en plaatsnijder. Zijn vader, Pieter Heyns, bestierde in Antwerpen een meisjesschool en was auteur van diverse schoolboeken en twee schooltoneelstukken in het Frans en het Nederlands. Over zijn moeder, Anne Smits, is niet veel bekend. Na de inname van Antwerpen door Parma in 1585 verhuisde de familie naar Frankfurt am Main, waar Pieter Heyns opnieuw een succesvolle meisjesschool stichtte. In of kort na 1592, verhuisde Pieter Heyns naar Stade aan de Elbe.
Uitgever in Amsterdam[bewerken | brontekst bewerken]
Zacharias Heyns had zich inmiddels gevestigd in Amsterdam, en was een uitgeverij begonnen bij de Oudekerkstoren. Zijn uithangbord vertoonde de drie hoofddeugden, met als onderschrift de tekst ‘sic itur ad astra’ (zo bereikt men de sterren)[1]. Hij trouwde met de uit een rijke familie afkomstige Anne Hureau. Over de kinderen uit dit huwelijk is niet veel meer bekend dan dat hij een dochter had, Catharina Heyns, die trouwde met de zoon van Zacharias’ goede vriend, de Zwolse schoolmeester Willem Bartjens. Zacharias was bevriend met een aantal vluchtelingen uit de Zuidelijke Nederlanden, waaronder de bekende Carel van Mander en de schoolmeester Anthonis Smyters.
De eerste uitgave van Zacharias Heyns was een dialoog naar Erasmus, in het Frans en Nederlands vertaald (1592). In 1594 en 1595 volgden een paar Latijnse boekjes van Eilhardus Lubinus; iets bijzonders, omdat in de 16de eeuw in de Noordelijke Nederlanden vrijwel nooit niet-Nederlandstalige of wetenschappelijke werken werden uitgegeven. Zacharias gaf ook een aantal schoolboeken van zijn vader uit, en andere boeken met een pedagogische en stichtelijke inhoud. Na de dood van zin vader (1598) gaf hij ook diens ‘Le Miroir du monde’ oftewel in het Nederlands: Spieghel der Werelt (Antwerpen 1576-1596) uit, een soort atlas, verlucht met nieuwe kaartjes en een portret van de auteur in houtsnedes. In 1599 gaf hij de Nederlandse kaarten apart uit, met onderschriften op rijm: Den Nederlandtschen landtspiegel, in ryme gestelt (Amsterdam 1599). Opgenomen is ook een kaart van de Zuiderzee. In 1597 volgden de Bucolica en Georgica van Carel van Mander, met wie Heyns goed bevriend was, in een Nederlandse vertaling. De volgende opmerkelijke uitgave was het verslag van een rampspoedige zeereis, naverteld door Heyns zelf op basis van verslagen en verhalen van de scheepschirurgijn Barent Jansz. Potgieter, gedrukt op oblongformaat in 1600. In 1602 volgden de twee zinnespelen (toneelstukken) die Heyns zelf geschreven had voor de rederijkerskamer ’t Wit Lavender. In 1604 respectievelijk 1605 verschenen de Historiën van Paulus Jovius, van de hand van Heyns’ broer Jacques, en een reeks Engels-Hebreeuwse boekjes van Hugh Broughton.
Boekverkoper, drukker en auteur in Zwolle[bewerken | brontekst bewerken]
In 1605 vestigde Heyns zich in Zwolle, aan de Voorstraat 41, als boekverkoper en ‘drukker van de Staten van Overijssel’. In 1607 verscheen het Const-thoonende juweel by de loflijcke stadt Haarlem ten versoecke van Trou moet blijcken in ’t licht gebracht. Dit waren de verzamelde zinnespelen van het Haarlems landjuweel van 1606 (een soort poëziewedstrijd van de rederijkerskamers), waaronder het zinnespel dat Zacharias zelf geschreven had voor ’t Wit lavender. Vanaf 1608 hield Zacharias Heyns zich vooral bezig met zijn literaire werk, waarschijnlijk daartoe in staat gesteld omdat zijn vrouw Anne Hureau in datzelfde jaar een grote erfenis ontving van haar Venetiaanse grootvader.
Adressen[bewerken | brontekst bewerken]
- Oudekerkstoren, Amsterdam (vanaf ca. 1595)
- Warmoesstraat, Amsterdam (vanaf ca. 1599)
- Voorstraat 41, Zwolle (vanaf 1605)
Gebruikte bronnen[bewerken | brontekst bewerken]
- Blok, P.J., Molhuysen, P.C., Kossmann F.K.H., Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (NNBW), Leiden 1911-1937
Bronnen, noten en/of referenties
|
Categorie: Nederlands drukker Categorie: Nederlands uitgever Categorie: Nederlands graveur Categorie: Nederlands dichter