Overleg:Handboek Militair

Zou iemand dit stuk tekst misschien kunnen herschrijven? De huidige tekst is nogal rommelig, en ik heb zelf te weinig verstand van het onderwerp. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 82.171.46.251 (overleg · bijdragen) 10 mei 2006 20:19

Bronnen?

Ik kan bijzonder weinig informatie online vinden dat niet van dit artikel is afgeleid, of direct uit het handboek zelf komt. Het huidige artikel roept enkele vragen op, die ik derhalve niet kan beantwoorden. Misschien heeft iemand nog andere ingangen die gebruikt kunnen worden, zoals militaire tijdschriften of met gebruik van andere zoektermen:

• Wanneer is het ingesteld? Ik zie tenminste een zesde druk uit 1958.[1]
• Wat is het correcte voorschriftnummer? 1350 of 1352?
• bestaat het in de algemene vorm nog? Ik zie diverse versies met hetzelfde nummer voorbijkomen, waaronder voorschrift 2-1350 Handboek voor de Reserve-Officier. Was dit dezelfde inhoud? Ik zie in ieder geval verwijzingen naar een uitgave van 1995.
• Ik zie ook specifiekere versies zoals 'Handboek voor de genie-soldaat' [2] (Voorschrift ; nr. 2-1350-E-1) en de geneeskundige troepen [3] (Voorschrift nr. 2-1350/K1) met een versienummer met achtervoegsel.
• Wat was de bedoeling van de zin " Voorschrift nr 2-1350, vastgesteld bij beschikking van de Minister van Defensie d.d. 27 oktober 1961 Hoofdkwartier van de Generale Staf, nr G 3/61.1065g Algemeen voor alle wapens en dienstvakken"?
• Is het "Handboek Militair Gezag" (1945) hieraan verwant?
• Waar komt de titel "Handboek Militair" vandaan? Is dit de gewenste titel, als het "Voorschrift 2-1350" de formele titel was, en de opdruk "Handboek voor de(n) soldaat"? Een van die twee lijkt me dan logischer?

Al met al doet het artikel wat slordig aan, misschien kan iemand die wat meer thuis is in de materie er iets mee? -- Effeietsanders (overleg) 8 jul 2022 20:01 (CEST)

@Stunteltje: Een vriendelijke ping - misschien heb jij een idee voor bovenstaande, gezien de recente discussie in De Kroeg. -- Effeietsanders (overleg) 11 jul 2022 20:47 (CEST)

Mijn exemplaar uit 1978 getiteld Handboek voor de soldaat heeft nummer 1350. Een soortgelijke zin als "Voorschrift ..." staat in mijn exemplaar op de eerste pagina na de kaft. Handboek voor de soldaat lijkt me ook logischer. VS 2-1350 lijkt me meer een code voor de interne logistiek e.d. –bdijkstra (overleg) 11 jul 2022 22:03 (CEST)

Ik hoefde mijn hand maar uit te steken en ik had het al weer te pakken. Mijn losbladig boekwerk heeft een omslag waarvan bovenaan op het voorblad staat "VS 2-1350 Departement van Defensie". Daaronder: Voorschrift nr. 2-1350 13e druk (t/m 8e opg. v. Wijz. is hierin verwerkt). Dan: "Handboek voor de soldaat" Algemeen voor alle wapens en dienstvakken. En onderaan staat: Vastgesteld bij beschikking van de Minister van Defensie, d.d. 27 oktober 1961 Hoofdkwartier van de Generale Staf, nr. G 3.61.1065g Meer kan ik er echt niet van maken. Bij de foto's binnenin staat dat de ransel met 5 riemen, gevechtstas, patroontassen, draagriemen, pionierschop en de tenthelft op de kast worden opgeslagen. Het woord pukkel komt niet voor, dat was dus de gevechtstas. Als ik verder in de geschiedenis zou duiken zou dat gelijk "eigen onderzoek" zijn. Stunteltje (overleg) 11 jul 2022 22:27 (CEST)

Oh ja, ik vergat natuurlijk de Nederlandse leeuw met daaronder "Dienstgeheim". Stunteltje (overleg) 11 jul 2022 22:29 (CEST)

Wat speuren kan geen kwaad denk ik, maar enkele bronnen vinden zou wel fijn zijn. Eigen onderzoek kan soms ook nuttig zijn om de context te creeren waarin bronnen kunnen worden opgespoord :).

Zelf nog even wat verder gekeken: Op basis van het Handboek voor het dienstplichtig kader van het wapen der infanterie (1938, KMA), de De katholieke encyclopaedie (1933-1939) en handboekje voor den katholieken soldaat (van Straelen, 1937) moet er in ieder geval in 1937 een versie hebben bestaan dat uit meerdere delen bestond. Of dit hetzelfde werk was, of een ander werk met dezelfde naam, weet ik niet. DBNL heeft hier ook een digitale versie van met nummer 72a, ik neem aan dat dit ook een voorschriftnummer betrof? Op basis van de Dienstplichtbeschikking 1935 concludeer ik dat er al in 1935 aan iedere soldaat een exemplaar werd uitgereikt van een Handboek. De Catalogus der bibliotheek van het Departement van Oorlog (1904-1929) citeert een Handboek voor den Soldaat uit 1886, maar met als publicatieplaats Kopenhagen, dus ik weet niet zeker of dit verwijst naar een Nederlands werk. Maar misschien zijn er meer catalogi uit die tijd die van nut kunnen zijn. Misschien dat dit wat aanknopingspunten biedt, maar het suggereert in ieder geval dat er meer te vertellen is dan nu in het artikel staat. -- Effeietsanders (overleg) 11 jul 2022 23:52 (CEST)

Ik vind diverse verwijzingen naar de titel:

• Op basis van Militair blad, gewijd aan de belangen van staat, leger, marine en schutterij, jrg 1, 1881, no 15, 11-04-1881 zie ik dat een uitgave onder de naam "Handboek voor den soldaat der Infanterie, Cavalerie en Veld-Artillerie" van Hummelinck en De Waal is uitgegeven. Zie ook deze boekaankondiging en de Militaire Spectator 1881. De inhoud lijkt me verdacht veel overeenkomen met het hier beschreven handboek, maar ik krijg niet de indruk dat dit een 'voorschrift' of ander officieel werk betreft.
• Een artikel in De Toekomst uit 1912 verwijst naar een boek "Handboek voor den Soldaat" dat duidelijk meer opinierend is, van Mgr. Fourier.
• In Leering en Leiding ( jrg 5, 1930) wordt vermelding gemaakt van een uitgave van het Jeunesse Ouvrière Chrétienne (JOC) onder de naam "Hansboek voor den Soldaat". Dit kan wellicht hetzelfde werk als dat van Fourier zijn, of een opvolger ervan.
• De Militaire Spectator uit 1938 beschrijft een nieuw vastgesteld handboek voor de infanterie, als uitbreiding op het "boekwerk 72a t/m f", wat volgens mij duidelijk maakt dat er op dat moment een officieel boekwerk bestaat vanuit de Overheid onder de titel "Handboek voor den Soldaat". De legerorders van 1937 bevestigen inderdaad dat er een gewijzigde herdruk is uitgegeven, en verderop in dat werk dat dit aan iedere soldaat is uitgereikt iig sinds 1934 (Legerorder 177). Het Vooroefeningsbesluit (KB 10 juli 1933) geeft hier iets meer context voor m.b.t. een achttal doelen die met het voorschrift bereikt dienden te worden. Dit maakt ook onderscheid tussen "Handboek voor den Soldaat" (voor alle dienstplichtigen, boekwerk 72a) en "Handleiding voor den Soldaat" (boekwerk 72b, voor dienstplichtigen bij de infanterie en vrijwilligers bij VOI)
• In 1940 is er echter wel al een "Legerorder 139" uitgeschreven met de titel "Handboek voor den Soldaat" (Legerorders 1940).

Goed, weer even genoeg gespit. Hopelijk biedt dit inspiratie! -- Effeietsanders (overleg) 12 jul 2022 00:29 (CEST)