Overleg:Jan Couperus

Hallo Gouwenaar, bij Parlement.com staat dat hij Maire was, maar niet in welk jaar.[1]. Ook voor Amsterdam kostte het me nogal veel moeite de maires te achterhalen. Die informatie is jarenlang verontachtzaamd.

• Dat in 1795 geen maire werd aangesteld in Gouda bevreemd mij. Wat is daarvan de reden? Waarom zou Gouda een uitzondering zijn?
• In 1785 is in Gouda een rederijkerskamer nieuw leven in geblazen, niet de Korenbloem, maar de Goudsbloem geheten. (Normaal gesproken zou dat een dichtgenootschap hebben geheten). Couperus was een van de leden, maar hij wordt niet genoemd in het boek van Marleen de Vries: Beschaven! Letterkundige genootschappen in Nederland 1750-1800. Wel Gerard Carel Coenraad Vatebender, Jan Jacob Slicher, Hendrik van Wijn, Petronella Moens, Jan Verveer, Gerrit Brender à Brandis en Abraham en Jan Jacob Vereul. Het genootschap telde relatief veel vrouwelijke leden (p. 266-268).
• Couperus was als baljuw geen lid van het excercitiegenootschap, dat moet de reden zijn dat hij niet werd veroordeeld. Mogelijk was hij wel medeverantwoordelijk voor de aanhouding bij Goejanverwellesluis als baljuw van Gouda en Gouderak?
• Na de Pruisische bezetting werd de hofstede, genaamd "Raadwijk" bij Alphen a/d Rijn van de familie Couperus geplunderd.
• Wordt vervolgd.Taks 7 jul 2010 08:36 (CEST).
• Ik zal het hierna genoemde boek inkijken. Hendrick van Wijn blijkt een belangwekkend figuur, die ik nog niet eerder was tegengekomen.Taks 7 jul 2010 11:53 (CEST)
• Ik heb inmiddels boek gezien en zal de wijzigingen aanbrengen. Aan Vatebender zou ook een artikel kunnen worden gewijd (inmiddels gerealiseerd). Hij komt namelijk ook in het boek van Elias en Schölvinck voor. Volgens hen was Couperus na 1795 hoofdofficier, genaamd maire, een tamelijk onnauwkeurige aanduiding.
• Dat Couperus met de dochter van een prinsgezinde trouwde, geloof ik eerlijk gezegd niet. Het lijkt niet goed uitgezocht of was het echte liefde? Van der Hoeve was naast raad, en baljuw ook kastelein.

Je hebt gelijk wat betreft de mogelijkheid dat hij ergens in de periode vanaf 1795 maire van Gouda geweest zou kunnen zijn. Ik beperkte mij ten onrechte slechts tot de Franse periode 1810-1813 en in die periode was hij het niet. Ook voor die tijd ben ik hem nergens tegengekomen in die functie, maar dat sluit niet uit dat hij het geweest is. Ik stel voor om in het artikel (en in de functieopsomming) wel te vermelden dat hij maire van Gouda geweest zou zijn met een referentie naar parlement.com (ik had de vermelding daar ook gezien, maar parlement.com bevat nog wel eens fouten en verdere aanwijzingen ontbraken dus). Gouwenaar 7 jul 2010 10:36 (CEST)

Je kent, zag ik, Volksrepresentanten en wetgevers : de politieke elite in de Bataafs-Franse tijd 1796-1810 van A.M. Elias en Paula C.M. Schölvinck uit 1991, daarin zijn opgenomen de biografische gegevens van 382 volksrepresentanten en wetgevers, waaronder die van Jan Couperus. Dat geeft waarschijnlijk meer helderheid over zijn bestuurlijke functies in en rond Gouda? Ik beschik er niet over, maar kan het tzt wel raadplegen. Gouwenaar 7 jul 2010 10:52 (CEST)

Naast de vermelding in "De vormingsjaren van A. C. W. Staring", waarin vermeld staat dat hij in 1795 maire van Gouda was, kom ik in een recent artikel van Henry Hermsen in Tidinge van die Gouda (juli 2010, blz. 111 t/m 122) over Gerrit Carel Coenraad Vatebender (1758-1822), regent en revolutionair eveneens de vermelding tegen van zijn benoeming tot maire tijdens een bijeenkomst van burgers in de St. Janskerk, eind 1794. Hij zal inderdaad slechts een jaar maire zijn geweest, want in 1796 was Vatebender plaatsvervanger van Couperus, de voormalige maire van Gouda, als lid van de Eerste Nationale Vergadering. Gouwenaar 1 aug 2010 16:38 (CEST)

Dat kan kloppen. Maires dienden maar één jaar; dat om machtsmisbruik tegen te gaan.Taks 1 aug 2010 16:42 (CEST)

• Raadwijk werd door de weduwe van Petrus Couperus te koop aangeboden [2] (en zie ook [3]). Haar man was overleden op 18 maart 1799. De overlijdensadvertentie verscheen nog diezelfde dag in de Leydsche Courant. Er waren in de omgeving twee buitens (hofsteden) met de naam Raadwijk. Raadwijk in Zwammerdam was ooit in het bezit van de invloedrijke Goudse burgemeester Bruno van der Dussen (in 1708 werd aldaar over vrede met Frankrijk onderhandeld [4] en [5]). Het Raadwijk van Couperus was een hofstede die door de eerste man van zijn echtgenote Bartolomeus de Moor van Immerzeel voor, naar gezegd wordt ƒ 140.000 à ƒ 150.000, rond 1769 in Alphen werd aangelegd. De naam Raadwijk kwam tot stand toen De Moor zijn vriendin Betje Wolf om een suggestie vroeg: Betje lief zie tog of uw vindingrijke geest niets kan uitvinden om te plaatsen voor mijne Eremitage of het zal nog op Raadwijk uitdraaijen (bron: Jong, dr. J.J. de - Met goed fatsoen, de elite in een Hollandse stad, Gouda 1700-1780 blz. 228/229).
• De Jong noemt (blz. 201) dat de baljuw Jan Couperus spreekbeurten hield voor de Goudsbloem, inmiddels in 1780 omgevormd tot een notabele sociëteit van taal- en dichtminnaren.
• Interessante passage bij de Jong (blz. 188) over de ideeën rond opvoeding van Jan Couperus, volgens hem waren voedsters nog belangrijker dan moeders in de eerste levensjaren. Overigens waren beiden cruciaal in de opvoeding. Maar al te vaak zorgden zij ervoor dat kinderen vrees werden aangejaagd en opgroeiden tot bangelijke wezens, in plaats van tot onverschrokken mannen. Spookverhalen dienden verbannen te worden uit de kinderkamer en het woord vrees moest verboden worden, aldus Couperus.
• Jan Couperus moest niets hebben van uiterlijk vertoon, waarover hij zich meerdere malen negatief uitliet. Hij verzette zich tegen de macht van rijke kooplieden. Interessante stellingen van Couperus hierover waren bijvoorbeeld dat indien geld boven andere deugden wordt geplaatst het een ontwrichtende uitwerking zou hebben (de Jong blz. 187) en dat huwelijkskeuze diende te geschieden op grond van liefde en geluk, meer dan op de zucht naar macht en wellust (de Jong blz. 143/144). Gouwenaar 7 jul 2010 16:54 (CEST)

• Wat ik merkwaardig vind is dat in de stadsgeschiedenis van Gouda Duizend jaar Gouda met geen woord gerept wordt over Jan Couperus. Wel komt zijn vader erin voor vanwege het hoogoplopende conflict met de oranjegezinde dominee Metske in Gouda. Ds. Couperus verbleef in 1787 tijden de onlusten in Gouda in Haarlem en keerde aanvankelijk niet terug. Ook zijn collega en medestander ds. Jan Arent Smit verliet Gouda. Er werd een verzoek ingediend bij de kerkenraad om beide predikanten te schorsen. De kerkenraad durfde geen beslissing te nemen en schoof de kwestie door naar de magistraat. Deze vond het voldoende als beide predikanten openlijk vanaf de kansel hun steun zouden betuigen aan de stadhouder. De tegenstanders, inclusief Metske, legden zich hierbij niet neer. Eind 1788 keerden beide predikanten toch terug in hun functie in Gouda nadat zij gehandeld hadden conform de uitspraak van de magistraat. (Duizend jaar Gouda, blz. 453 en 454). Over Metske valt overigens ook wel een aardig lemma te schrijven.
• Ja dat huwelijk tussen Couperus en de dochter van zijn tegenstander Van der Hoeve is wel degelijk goed uitgezocht. De Jong wijdt er een passage aan door er op te wijzen dat de families Blom, Boon en Van der Hoeve door huwelijken in de vrouwelijk lijn deel bleven uitmaken van het patriciaat: Johanna Maria van der Hoeve met een politieke tegenstander van haar vader, Jan Couperus. (de Jong, blz. 170 en 296). Gouwenaar

Externe links aangepast

Hallo medebewerkers,

Ik heb zojuist 1 externe link(s) gewijzigd op Jan Couperus. Neem even een moment om mijn bewerking te beoordelen. Als u nog vragen heeft of u de bot bepaalde links of pagina's wilt laten negeren, raadpleeg dan deze eenvoudige FaQ voor meer informatie. Ik heb de volgende wijzigingen aangebracht:

• Archief https://web.archive.org/web/20111105092225/http://antiqbook.nl/boox/zilver/1133.shtml toegevoegd aan http://antiqbook.nl/boox/zilver/1133.shtml

Zie de FAQ voor problemen met de bot of met het oplossen van URLs.

Groet.—InternetArchiveBot (Fouten melden) 16 aug 2017 07:01 (CEST)