Terma
Terma (Wylie: gter ma) zijn zogenaamde verborgen schatten, religieuze leren, rituele voorwerpen en relikwieën uit het Tibetaans boeddhisme die bewust werden verborgen om ze enkele honderden jaren te bewaren.
Een tertön is iemand die terma's vindt. Jamgon Kongtrul Lodrö Thaye's geschrift De kostbare krans van lapis lazuli brengt een overzicht bijeen van de biografieën van 108 belangrijke tertönen. Het ontdekken van den een terma vond tot in de 20e eeuw nog plaats en nog niet alle terma's zijn teruggevonden.
Goeroe Rinpoche
Terma's zijn in het bijzonder een fenomeen bij de Nyingma-traditie. Padmasambhava, ook wel Goeroe Rinpoche, en leerlingen die dicht bij hem stonden vertopten in de 9e eeuw een groot aantal religieuze zaken om ze te behoeden voor de vernietiging tijdens vervolgingen van het boeddhisme aan het eind van het 1e millennium.
Zo ontstonden er twee soorten van overdracht: de lange overdrachtsmethode van meester op leerling in een ononderbroken lijn en de korte overdrachtslijn van de verborgen schatten (terma). De verstopte terma's werden later door meesters (tertön genoemd) met bijzondere vaardigheden teruggevonden en aan hun leerlingen overgedragen. De terma's verschillen in soort: Aarde (sa gter), Geest (dgongs gter) en Puur Visioen (dag snang).
De tertönen worden vaak als incarnatie van een van de vijfentwintig hoofdleerlingen van Goeroe Rinpoche gezien. Op deze manier ontstond een veelzijdig systeem van overdrachtslijnen die vooral in de Nyingma-scholen steeds opnieuw zorgden voor vervangende verse leer.
Nagarjuna
In de boeddhistische context zijn verborgen schatten echter niet nieuw en komen ze ook buiten Tibet voor. Zo vond Nagarjuna in India terma's, waaronder het laatste hoofdstuk van de Prajnaparamita-soetra's, honderdduizend versen als terma in het rijk van de Naga-mythologie.
Literatuur
- (de) Thondup, Tulku (1994) Die verborgenen Schätze Tibets - Eine Erklärung der Termatradition der Nyingma-Schule des Buddhismus, Theseus Verlag, Zürich-München, ISBN 3-85936-067-1
- (de) Tsogyal, Yeshe (1996) Der Lotosgeborene im Land des Schnees - Wie Padmasambhava den Buddhismus nach Tibet brachte, Fischer Taschenbuch, Frankfurt am Main ISBN 3-596-12975-3
- (en) Rinpoche, Dudjom (1991) The Nyingma School of Tibetan Buddhism: its Fundamentals and History, Wisdom Publications, Boston, ISBN 0861711998