Andries Schoemaker

Andries Schoemaker (Amsterdam, 9 oktober 1660 - aldaar, 23 december 1735)^[1] was een Amsterdamse textielhandelaar en is bekend door zijn historische en topografische notities en tekeningen van Nederland. Hij was ook een fervent muntenverzamelaar.

Andries was het jongste kind van de doopsgezinde linnenwever en koopman Gerrit Schoemaker (1625-1661). Hij bracht regelmatig bezoeken aan Twente, waar zijn familie vandaan kwam, en heeft daar waarschijnlijk het textielvak geleerd. In het Rampjaar 1672 werd hij ingedeeld bij een ploeg die in het geval van een Franse aanval brand moest blussen, en hij hielp met het versterken van de Amsterdamse stadswallen. Op 5 mei 1682 werd hij poorter van Amsterdam. Hij trouwde op 24 mei 1682 met Rachel Kroll, en zou tien kinderen krijgen, waarvan er acht vroeg stierven. Hoewel zijn vrouw gereformeerd was en de kinderen in dat geloof opvoedde, bleef hij doopsgezind. Andries had geen uitgebreide scholing gehad, wat blijkt uit de talrijke verschrijvingen en zijn slechte handschrift. Hij verwierf aanzienlijke rijkdom in de textielhandel, maar hij bleef een bescheiden en genereus mens die geliefd en gewaardeerd werd.

Schoemaker interesseerde zich voor de Joodse, Griekse en Romeinse geschiedenis. In 1704 kwam hem een catalogus van penningen onder ogen, wat hem aanzette tot zijn eigen werk. Na zijn werkzame leven besloot hij om het Rampjaar te beschrijven, en bezocht hij samen met zijn zoon Gerrit de plaatsen waar Frankrijk en de bisdommen Münster en Keulen ooit hadden huisgehouden. Het leidde tot een egodocument dat een belangrijke historische bron werd. Hij liet bijna honderd manuscripten (9.000 bladzijden) met 2.600 deels ingekleurde tekeningen na over de Nederlandse geschiedenis en topografie. De tekeningen waren voor een deel van hem, maar ook van zijn zoon Gerrit, Cornelis Pronk en Abraham de Haen. De verzameling tekeningen van steden, dorpen en gehuchten uit verschillende provincies in Nederland staat nu ook bekend als de Atlas Schoemaker.

Zie de categorie Andries Schoemaker van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

Doedens, Anne en Mulder, Lieke (2022) Moordbranders in de Republiek. Zutphen: Walburg Pers
Andries Schoemaker, Bijdragen tot de historische topografie van Nederland. Url geraadpleegd op 4 december 2023
Atlas Schoemaker. Koninklijke Bibliotheek. Url geraadpleegd op 4 december 2023

↑ Andries Schoemaker. RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis.

[1] Andries Schoemaker. RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis.

[1]