Brontekst bekijken van Calciumarsenaat

{{Infobox chemische stof
| Naam = Calciumarsenaat
| afbeelding1 = Calciumarsenaat.png
| afbeeldingbreedte1 = 200
| onderschrift1 = [[Structuurformule]] van calciumarsenaat
| afbeelding2 = 
| onderschrift2 = 
| afbeelding3 = 
| onderschrift3 = 
| afbeelding4 = 
| onderschrift4 = 
| Formule = Ca<sub>3</sub>(AsO<sub>4</sub>)<sub>2</sub>
| SMILES = [O-][As](=O)([O-])[O-].[O-][As](=O)([O-])[O-].[Ca+2].[Ca+2].[Ca+2]
| InChI = 1S/2AsH3O4.3Ca/c2*2-1(3,4)5;;;/h2*(H3,2,3,4,5);;;/q;;3*+2/p-6
| IUPAC = calciumarsenaat
| AndereNamen = tricalciumdiarsenaat, calciumorthoarsenaat
| CAS = 7778-44-1
| EINECS = 231-904-5
| EG = 033-005-00-1
| VN = 1573
| PubChem = 24501
| Beschrijving = Kleurloos tot wit amorf poeder
| Vergelijkbaar = 
| AfbWaarsch = {{Pictogram GHS|T|G|N}}
| TekstWaarsch = Gevaar
| Carcinogeen = 
| Hygroscopisch = 
| Rzinnen = {{H301}} - {{H331}} - {{H350}} - {{H400}} - {{H410}}
| EUHzinnen = ''geen''
| Szinnen = {{P261}} - {{P281}} - {{P301+P310}} - {{P321}} - {{P405}} - {{P501}}
| Omgang = 
| Opslag = Gescheiden van zuren, voeding en voedingsmiddelen. Goed gesloten.
| ADR = Gevarenklasse 6.1
| MAC = 0,01 mg/m³
| LethaalRat = ([[oraal]]) 20
| LethaalKonijn = 
| MSDS = 
| Aggregatie = vast
| Kleur = kleurloos-wit
| Dichtheid = 3,62
| Molgewicht = 398,0724
| Smeltpunt = 1455
| Kookpunt = 
| Vlampunt = 
| Zelfontbranding = 
| Dampdruk = 
| Oplosbaarheid = 0,13
| GoedOplIn = 
| SlechtOplIn = water
| OnoplIn = zuren, organische oplosmiddelen
| Dipoolmoment = 
| Viscositeit = 
| Kristalstructuur = 
| Brekingsindex = 
| fG0g = 
| fG0l = 
| fG0s = 
| fH0g = 
| fH0l = 
| fH0s = 
| S0g = 
| S0l = 
| S0s = 
| Cpm0 = 
| Evenwicht = 
| KlassiekeAnalyse = 
| Spectra = 
}}

'''Calciumarsenaat''' is het extreem [[Giftigheid|toxisch]] [[calcium]]zout van [[arseenzuur]] en heeft als brutoformule Ca<sub>3</sub>(AsO<sub>4</sub>)<sub>2</sub>. De stof komt voor als een kleurloos tot wit [[amorf]] [[poeder]], dat zeer slecht oplosbaar is in [[water]]. Het is echter nog steeds beter oplosbaar dan [[loodwaterstofarsenaat]], zodat het een nog toxischer werking heeft. Calciumarsenaat kan namelijk in opgeloste toestand voorkomen en zo opgenomen worden in het lichaam en de nodige schade aanrichten.

== Synthese ==
Calciumarsenaat kan bereid worden uit een [[Metathese (scheikunde)|metathesereactie]] tussen [[calciumchloride]] en [[natriumwaterstofarsenaat]].

== Toepassingen ==
Van 1918 tot de [[1960-1969|jaren '60]] werd calciumarsenaat gebruikt als [[insecticide]]. Voornamelijk in de Verenigde Staten werd dit gebruikt tegen ''[[Anthonomus grandis]]'' (de ''boll worm''), een [[snuitkevers (superfamilie)|snuitkever]].

:{| class="wikitable" width=40%
|+ Productie van calciumarsenaat in de VS (in [[ton (massa)|ton]])<ref>{{en}} {{aut|Thomas R. Dunlap}} (1981) - '''DDT: Scientists, Citizens and Public Policy''', Princeton University Press - {{ISBN|0-691-04680-8}}</ref>
! align="center" |1931
! align="center" |1935
! align="center" |1937
! align="center" |1953
! align="center" |1957
! align="center" |1959
|-
|align="center" |11.850
|align="center" |19.640
|align="center" |16.784
|align="center" |7.260
|align="center" |3.293
|align="center" |8.835
|}

Wegens de hoge [[toxiciteit]] en de oplosbaarheid van de verbinding werd de stof verboden. Tegenwoordig wordt calciumarsenaat niet meer als insecticide gebruikt.

== Toxicologie en veiligheid ==
Bij verhitting van calciumarsenaat en bij contact met [[Zuur (scheikunde)|zuren]] worden giftige dampen van [[arsine]] gevormd.

Calciumarsenaat is irriterend voor de [[Oog (anatomie)|ogen]], de [[huid]] en de [[Ademhalingsstelsel|luchtwegen]]. De stof kan effecten hebben op het [[Maag-darmstelsel|maag-darmkanaal]], het [[Hart- en vaatstelsel|hart en de bloedvaten]], het [[centraal zenuwstelsel]] en de [[Nier (biologie)|nieren]], met als gevolg zware [[ontsteking (geneeskunde)|ontsteking]] van maag en darmen, verlies van vocht en [[elektrolyt]]en, hartafwijkingen, [[shock]] en verstoorde werking en beschadiging van de nieren. Blootstelling boven de toegestane grenzen (0,01 mg/m³) kan de [[dood]] veroorzaken.

== Externe links ==
* {{Link International Chemical Safety Card|id=0765}}

{{Appendix}}

[[Categorie:Arsenaat]]
[[Categorie:Verbinding van calcium]]
[[Categorie:Anorganisch zout]]
[[Categorie:Toxische stof]]
[[Categorie:Milieugevaarlijke stof]]