Dissipatief systeem
Een dissipatief systeem of dissipatieve structuur is een open systeem dat met zijn omgeving energie en materie uitwisselt. Een dissipatief systeem is hierdoor niet in thermodynamisch evenwicht. De term dissipatieve structuur is bedacht door Ilya Prigogine, die de Nobelprijs voor de scheikunde ontving voor zijn werk hieraan.
Beschrijving
Een van de voornaamste kenmerken van dissipatieve systemen is het spontaan optreden van anisotropie, ofwel het niet in alle richtingen gelijk zijn van hun eigenschappen als gevolg van hun interactie met de omgeving. Een ander belangrijk kenmerk is de vorming van complexe en soms chaotische structuren, waarin de deeltjes langedrachtcorrelaties vertonen. Voorbeelden van dissipatieve systemen zijn convectie (bijvoorbeeld Bénard-cellen), cyclonen, lasers (in meestal niet gewenste chaotische modi), en de Belousov-Zhabotinsky-reactie. Ten slotte is het leven zelf wellicht de meest geraffineerde vorm van een dissipatief systeem.